موسیقی پاپ امروزی پر از ایراد است

ضحی زردکانلو| کیوان ساکت، موسیقی‌دان شناخته‌شده مشهدی، که این روز‌ها در زادگاهش به‌سر می‌برد، شنبه‌شب در جمع اهالی رسانه درباره ماهیت و اهمیت موسیقی ایرانی سخن گفت.
به نظر ساکت، واژه موسیقی سنتی به‌کلی نادرست است و محلی از اعراب ندارد: «موسیقی ما هیچ‌گاه در طول تاریخ سنتی نبوده است. موسیقی ما سنتی نیست. موسیقی ایرانی را باید با عبارت «موسیقی ملی ایران» تعریف کرد.»
به گفته این موسیقی‌دان، واژه‌ها موجب انتقال مفاهیم ذهنی هستند و ازطریق استفاده نادرست یا درست از آن‌ها می‌شود جامعه و افکار عمومی را شکل داد. بر این اساس، باید از شناور کردن واژه‌های درست آگاه باشیم.

تفاوت موسیقی هنری و بازاری
ساکت همچنین درباره تغییر موسیقی ایرانی از گذشته تا امروز گفت: همان‌طور که لهجه‌ها تغییر کرده‌اند، فواصل موسیقی هم تغییر کرده است.
او در پاسخ به سوال شهرآرا درباره اینکه چه آینده‌ای را برای موسیقی ملی ایران متصور است و آیا قالب امروزی موسیقی حفظ خواهد شد یا خیر، گفت: فواصل موسیقی امروز ثابت است و دیگر تغییر نمی‌کند؛ مانند واژ‌ها که ثابت شده‌اند، اما آنچه تغییر می‌کند، محتوا و اندیشه است؛ یعنی شما می‌توانید محتوای موسیقی را به گونه‌ای منتقل کنید که کیفیت هنری آن کم یا زیاد باشد.
ساکت درباره تفاوت موسیقی هنری و بازاری و اینکه چه عنصری یک موسیقی را نزد اهل فن بازاری می‌کند و چه عاملی موسیقی را به اوج می‌رساند، توضیح داد: احساسی که موسیقی عالی در شنونده تربیت‌شده و آشنا با مفاهیم عالی موسیقی برمی‌انگیزد، نشانگر کیفیت موسیقی است و احساسی که موسیقی ضعیف یا بازاری در شنونده ایجاد می‌کند، نشانگر اعتبار آن موسیقی است.

صداوسیما می‌تواند سلیقه موسیقایی جامعه را ارتقا دهد
به نظر این هنرمند، صداوسیما مسئول شکل گرفتن فرهنگ و موسیقی ایران است: «صداوسیما به‌جای جذب مخاطب می‌تواند مخاطب را آموزش دهد. صداوسیما می‌تواند سلیقه عمومی جامعه را با پخش آثار خوب ارتقا دهد و مردم را به خوب شنیدن عادت دهد. در این حالت، مردم فرق موسیقی خوب و بد را ازهم خواهند
شناخت.»
به‌گفته ساکت، سلیقه مخاطب شکل‌دادنی و تغییریافتنی است و این وظیفه متولیان و مسئولان است که از هنرمندانی که فرهنگ و موسیقی را با چنگ و دندان نگه داشته‌اند، حمایت کنند: «وظیفه مسئولان فرهنگی جلوگیری کردن از کنسرت نیست، بلکه ترویج موسیقی خوب و اصیل است.»

نوآوری در موسیقی مهم نیست، بار هنری مهم است
این آهنگ‌ساز در تکمیل سخنان خود بیان کرد که مخالف هیچ گونه‌ای از موسیقی و هنر خوب نیست، اما به باور او ۹۹ درصد موسیقی‌های پاپی که امروز رایج است، نمره قبولی نمی‌گیرند: «موسیقی‌های پاپ امروزی پر از ایراد است. آن‌ها ایراد تلفیق موسیقی و مفهوم شعری دارند. اگر شعری غمناک است، نمی‌تواند موسیقی نشاط‌انگیز داشته باشد و بالعکس.»
به‌گفته او، نوآوری در موسیقی مهم نیست، آنچه در موسیقی اهمیت دارد، بار هنری است. موسیقی خوب موسیقی‌ای است که بهترین احساسات آدمی را برانگیزد و بیانگر شادی‌ها، آلام، درد‌ها و نیاز‌های زندگی مردم باشد.
موسیقی خوب در حافظه تاریخی و اجتماعی مردم ماندگار می‌شود و در خدمت هیچ چیزی جز کمالات انسانی نیست: «موسیقی همیشه در همه عرصه‌ها در معرض کژاندیشی و کژسلیقگی و انتخابات نادرست بوده است؛ به همین خاطر برخی موسیقی‌ها ماندگاری ندارند.»
به باور ساکت، هنرمندان راستین کار خود را انجام می‌دهند و در حافظه تاریخی و اجتماعی مردم جاودانه می‌شوند. کسان دیگری هم هستند که غلو می‌کنند که همیشه بوده‌اند، اما ماندگار نخواهند بود: «امیدوارم روزی موسیقی ایران به ساحل امنی برسد و به هدفش که ارتقای کمالات انسان شرقی است، دست یابد. به قول شاملو، من آن روز را انتظار می‌کشم، حتی اگر نباشم.»