محسن موسوی زاده - افزایش اجاره بها در سال های گذشته همواره سبب می شد بسیاری از مستاجران مشهدی که قادر به تامین هزینه های اجاره در محل سکونت خود نبودند، مجبور شوند یا خانه با متراژ کمتری اجاره کنند یا خانه ای در مناطق ارزان تر شهر اجاره کنند، با این حال گزارش های میدانی از رفتار مستاجران مشهدی نشان می دهد که وضعیت حاکم بر بازار اجاره بها، بسیاری از آن ها را مجبور کرده است محله و حتی منطقه فعلی خود را ترک کنند و به جست وجوی آپارتمان متناسب با بودجه خود در گلبهار بپردازند.
باتوجه به اینکه رقم حداقل دستمزد با یک فرزند امسال، حدود 6میلیون و300هزار تومان است، بررسی اجاره بها در مشهد نشان می دهد که بخش مهمی از درآمد یک خانوار صرف اجاره مسکن می شود و مبلغی برای سایر هزینه های ضروری باقی نمی ماند. همین مسئله روند تقاضای اجاره مسکن در گلبهار را تشدید کرده است. محمد عیدی، رئیس اتحادیه صنف مشاورین املاک مشهد، در گفت وگو با ایسنا، افزایش تقاضا برای اجاره مسکن در گلبهار را تایید کرده و گفته است که پس از افزایش هزینه اجاره بها در مناطق حاشیه شهر مشهد، تعدادی از شهروندان به خصوص اقشار کم درآمد و کارگر که متناسب با نوع کارشان در شهرک های صنعتی مشغول بودند، به منظور مدیریت در حقوق و به دلیل دستمزد اندک به شهر جدید گلبهار -که هزینه اجاره بهایش در مقایسه با مشهد تفاوت بسیار فاحشی دارد- کوچ کرده اند.
ارقام و آمارها هم نشان می دهد که در سال های اخیر، رشد جمعیت در گلبهار شتاب گرفته است، به طوری که جمعیت آن از 36هزار نفر در سال1395 به 65هزار نفر در سال1397 افزایش یافته است. جمعیت گلبهار در مرداد سال گذشته، 80هزار نفر برآورد شده بود و پیش بینی می شود به زودی از مرز 100هزار نفر بگذرد، با این حال به نظر می رسد این رشد جمعیتی، بیش از آنکه ناشی از اختیار متقاضیان سکونت در گلبهار و مهاجرتشان به این شهر جدید باشد، درنتیجه جبر ناشی از افزایش شدید قیمت خرید و اجاره بهای مسکن در مشهد ایجاد شده است. در سه سال گذشته جهش قیمت مسکن و همچنین افزایش شدید هزینه اجاره نشینی در مشهد باعث شده است شهر جدید گلبهار به عنوان مکانی ارزان تر برای خرید یا اجاره مسکن مورد توجه قرار بگیرد. به گفته مشاوران املاک گلبهار، مستاجرانی که در مشهد توان پرداخت رهن و اجاره سنگین را ندارند، به شهر جدید گلبهار مراجعه می کنند؛ چون وجود آپارتمان های مسکن مهر که با قیمت مناسبی هم عرضه می شود و فاصله کوتاهی تا مشهد دارد، باعث استقبال مردم از آن ها شده است.
روزهای شلوغ بنگاه های املاک گلبهار
گفت وگوی شهرآرا با برخی بنگاه های املاک در گلبهار نشان می دهد که این روزها به دلیل مراجعه مشهدی ها برای اجاره بها در گلبهار سر آن ها حسابی شلوغ است، به طوری که آن ها می گویند روزانه تا 100مراجعه از مشهد برای پیدا کردن منزل اجاره ای دارند و همین مسئله هم سبب افزایش زیاد اجاره بها در گلبهار شده است؛ به عنوان نمونه اگر در سال گذشته آپارتمانی به مبلغ 35میلیون تومان رهن کامل داده می شد، اکنون قیمت رهن این ملک درگلبهار به 75 تا 80میلیون تومان افزایش یافته است. همچنین اگر خانه ویلایی سال گذشته با 90میلیون تومان رهن داده می شد، اکنون این مبلغ به 250 تا 300میلیون تومان افزایش یافته است. درمجموع فعالان مسکن معتقدند که افزایش تقاضای مشهدی ها برای اجاره مسکن، سبب شده است اجاره مسکن در گلبهار نسبت به سال گذشته، بین 100 تا 150درصد افزایش داشته باشد.
مشاوران املاک می گویند قیمت رهن و اجاره منزل در نقاط مختلف شهر جدید گلبهار متفاوت است. قیمت رهن و اجاره در مرکز شهر و مناطقی مانند پرند، کمال الملک و جامی(غدیر)، بیشتر و در مناطقی که مسکن مهر ساخته شده است مانند بولوارمولوی، مطهری، مهرگان و امام خمینی(ره) کمتر است. از نکات درخورتوجهی که مشاوران املاک گلبهار به آن اشاره می کنند، تقاضا برای اجاره در محل هایی است که هنوز زیرساخت های شهری در آن ها تکمیل نشده است؛ به عنوان نمونه شهروندان در محل هایی خانه اجاره می کنند که هنوز درحال آسفالت است و همچنان بخشی از نخاله های ساختمانی در اطراف آن دیده می شود یا در مناطقی خانه اجاره می کنند که دسترسی به سرویس حمل ونقل در آنجا سخت است و البته همین عوامل هم سبب شده است نرخ اجاره در این مناطق کمتر باشد. همچنین گفت وگوی شهرآرا با شهروندانی که به دنبال اجاره مسکن در گلبهار هستند، نشان می دهد که افزایش بیش از حد اجاره بها در مشهد و ناتوانی در تامین مبلغ رهن، جزو مهم ترین دلایل تمایل آن ها برای اجاره مسکن در گلبهار است. برخی از این مستاجران می گویند که با فروش و تبدیل خودرو خود به مدل قدیمی تر را، می توانند مبلغ رهن مسکن در گلبهار تامین کنند، اما هزینه های سنگین رهن در مشهد، در عمل این امکان را از آن ها سلب کرده است، از این رو ترجیح می دهند در گلبهار به دنبال مسکن باشند.
جابه جایی مستاجران بین مناطق مختلف
کارشناس مسکن در گفت وگو با شهرآرا، درباره افزایش تقاضا برای اجاره بها در گلبهار می گوید: از سه سال پیش و با اوج گرفتن اجاره بها، مستاجران حداقل یک محله و گاه یکی دو نوبت برای پیدا کردن محله های ارزان تر میان مناطق مختلف مشهد جابه جا شده اند، حتی این جابه جایی بین مشهد و شهرهایی مثل گلبهار رخ داده است؛ چون مستاجران ناگزیر بودند برای یافتن خانه ای متناسب با استطاعت مالی خود به شهرهای نزدیک مهاجرت کنند و برای حضور در محل کار، ناگزیر به سفر به مشهد باشند که این امر باعث سرخوردگی در جامعه و تفاوت و تضاد فرهنگی در یک منطقه مسکونی شده است. محمد سیف الدین می افزاید: اکنون بیشترین تقاضا برای اجاره به سمت گلبهار و شهرک های اطراف مشهد رفته و تقاضا برای اجاره در مناطق قوی شهر به صورت عینی و ملموس کاهش پیدا کرده است و شاهد کوچ مستاجران به سمت حاشیه مشهد و گلبهار هستیم و پیوسته می بینیم که مستاجران برای تامین رهن و اجاره منزل، ماشین و دارایی های خود را می فروشند. آن ها برای اینکه بتوانند ازعهده پرداخت اجاره برآیند، چندشغله شده اند که به معنای تشدید فشار بر شانه های این قشر است.
کوچ کارگران به گلبهار
عضو هیئت مدیره کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار خراسان رضوی نیز در گفت وگو با شهرآرا، با اشاره به اینکه 60درصد از دستمزد کارگران صرف تامین مسکن می شود، می گوید: افزایش اجاره مسکن در مشهد، سبب شده است بسیاری از کارگران، دیگر قادر به اجاره مسکن در این شهر نباشند و ترجیح بدهند در حاشیه شهر یا گلبهار خانه اجاره کنند. احسان سهرابی می افزاید: کارگران با مهاجرت به گلبهار سعی می کنند فشارهایی را که به بخش های دیگر زندگی بر آن ها وارد می شود، تعدیل کنند. یک خانواده کارگری هم اکنون نیز در تامین نیازهای تغذیه ای، درمانی و تحصیلی فرزندان خود ناتوان هستند و همین مسئله سبب شده است باتوجه به اجاره های سنگینی که مشهد دارد، آن ها برای تامین هزینه های اجاره منزل به لبهارنشینی روی بیاورند.