محدثه شوشتری - وعده این بود که انقلابی در بهزیستی به پا کنند. از آن وضع آشفته رفتن‌و‌آمدن‌های طولانی برای تشکیل یک پرونده، نوبت‌های چند‌ماهه رسیدگی به درخواست‌ها، امروز و فردا کردن‌ها برای یک بازدید ساده و... به سازوکاری جدید می رسند تا ضعف و کمبودهای سال‌های سالِ این نهاد پُر‌جمعیت را سامان دهند. برای وعده‌شان اسم خوبی انتخاب کردند: «مثبت زندگی». اینکه از این پس، همه خدمات بیست‌و‌دوگانه بهزیستی را در شهر و در دسترس محله‌به‌محله شهروندان قرار دهند؛ برای همین اسم «بهزیستی‌های کوچک» را هم برای این مراکز به کار می‌برند. در‌واقع در هر محله شهر، یک مرکز مثبت زندگی ایجاد شده است که همه خدمات بهزیستی را به مردم ارائه می‌کند؛ از خدماتی که خاص افراد ز‌یرپوشش این مجموعه است تا خدماتی مانند غربالگری‌های کلی، طرح‌های پیشگیرانه و خدمات مشاوره‌ای .
از خدمات بیست‌و‌دوگانه، اکنون فقط 2خدمت!
در جست‌وجوی مراکز مثبت زندگی، ابتدا سراغ بهزیستی مرکزی می‌رویم. فهرست بلندبالایی از 193مرکز مثبت زندگی که مجوز داده‌اند به ما ارائه می‌دهند که مربوط به خراسان رضوی است. بیش از نیمی از این مثبت زندگی‌ها در مشهد مجوز گرفته‌اند؛ به‌طور‌دقیق 77مرکز در مناطق مختلف شهر.
هرچند ارائه مجوز برای راه‌اندازی این 77مرکز مثبت زندگی در مشهد به دو ماه قبل برمی‌گردد، هنوز زیرساخت‌های شروع به کار خیلی از آن‌ها آماده نشده است. بین مراکزی هم که فعال شده‌اند، هنوز ارائه خدمات بیست‌و‌دوگانه کامل نیست. تشکیل پرونده ساده و انجام بازدید، دو خدمتی هستند که از میان خدمات بیست‌و‌دوگانه در مراکز مثبت زندگی ارائه می‌شوند و وعده بقیه خدمات به امروز و فردا موکول می‌شود.
گره کار مشکلات؟
در گفت‌و‌گو با متصدی یکی از این مراکز، اسم چند خدمت بهزیستی را می‌آوریم. او ارائه همه این خدمات را به پایان بهمن و پایان سال جاری حواله می‌دهد. پاسخش به نواقص فعلی در خدمات مراکز مثبت زندگی، این است که هنوز مشکلات سیستمی و نرم‌افزاری این مراکز حل نشده است تا کار خدمت‌رسانی را به‌طور کامل شروع کنند.
این متصدی، اختلالات و ضعف‌های موجود را ناشی از واگذار‌نشدن همه پرونده‌های بهزیستی به مراکز مثبت زندگی می‌داند و می‌گوید: قرار بود بیش از 80هزار پرونده مددجویان بهزیستی به مراکز مثبت زندگی واگذار شود و اطلاعات آن‌ها را برای ارائه خدمات داشته باشند اما تاکنون کمتر از نیمی از این تعداد پرونده به مراکز واگذار شده است.
ناشناخته برای متقاضیان
در‌کنار گفت وگو با چند متصدی مراکز مثبت زندگی با چند مراجعه‌کننده و متقاضی خدمات بهزیستی نیز هم‌کلام می‌شویم. مراجعه‌کننده خانمی که خودش و همسرش را معلم معرفی می‌کند، از راه‌اندازی مراکز مثبت زندگی، هم اعلام رضایت می‌کند و هم منتقد تأخیر در ارائه خدمات آن‌هاست. او می‌گوید که مدتی است برای فرزند‌خواندگی درخواست تشکیل پرونده داده‌اند. با شنیدن این وعده مسئولان بهزیستی که در هر محله، یک بهزیستی کوچک راه می‌افتد و دیگر نیازی نیست برای هر پیگیری، از آن طرف شهر تا مرکز شهر مراجعه کنند، دست نگه داشته‌اند. اما با گذشت دو ماه از آغاز به کار رسمی مراکز مثبت زندگی هنوز هم آن‌ها این خدمت بهزیستی را ثبت نمی‌کنند و تشکیل پرونده نمی‌دهند و کار را به خود بهزیستی مرکز ارجاع می‌دهند. به گفته این مراجعه‌کننده، می‌گویند هنوز این خدمت به مراکز واگذار نشده است و به‌مرور و تا چند‌ماه آینده، این کار انجام خواهد شد.
مراجعه‌کننده دیگر، مرد میان‌سالی است که با فرزند معلول خود در شرایط کرونا با اتوبوس از انتهای الهیه تا بهزیستی مرکز آمده است. او اسم مراکز مثبت زندگی را هم نشنیده اما یکی از کارمندان بهزیستی گفته است که از این پس برای پیگیری پرونده و درخواست‌هایش نیازی نیست تا مرکز بیایند و می‌تواند در همان محله زندگی‌اش به مراکز مثبت زندگی مراجعه کند. هرچند در همین مراجعه هم کسی پاسخ‌گوی او نبوده و این در‌حالی است که هنوز مراکز مثبت زندگی هم به‌طور کامل، خدمات بیست‌و‌دوگانه بهزیستی را به‌دلیل مشکلات زیرساختی و نرم‌افزاری ارائه نمی‌کنند.
وعده رفع نواقص تا پایان بهمن
برای پیگیری گلایه‌ها و سؤالات درباره نحوه خدمات‌دهی مراکز مثبت زندگی با مسئول تحول اداری، فناوری اطلاعات بهزیستی خراسان رضوی گفت‌و‌گو می‌کنیم.
منوچهر عدالت‌جو در پاسخ به پرسش خبرنگار ما در‌خصوص فعالیت مراکز مثبت زندگی، توضیح می‌دهد: اگر سازمان بهزیستی قول راه‌افتادن انقلابی در خدمات این مجموعه را داده است، بی شک، اتفاق خواهد افتاد. فقط باید کمی زمان بدهیم تا مراکز مثبت زندگی به‌طور کامل فعال شوند و بین مردم جا بیفتند.
وی این وعده را می‌دهد که تا پایان بهمن‌ماه، روند واگذاری پرونده‌ها به مراکز مثبت زندگی انجام شود و خیلی از خدمات بیست‌و‌دوگانه نیز در این مراکز ارائه شوند. به گفته وی قرار است 81هزار پرونده در بهزیستی استان به این مراکز واگذار شود و اکنون بیش از 40هزار پرونده واگذار شده است.
خدمات رایگان مثبت زندگی برای مددجویان
درباره تعرفه‌ها و چگونگی کارکرد اقتصادی مراکز مثبت زندگی از مسئول تحول‌اداری، فناوری اطلاعات بهزیستی خراسان رضوی می‌پرسیم. عدالت‌جو تأکید می‌کند که همه خدمات در مراکز مثبت زندگی برای افراد زیر پوشش بهزیستی رایگان خواهد بود اما برای طرح‌های غربالگری، پیشگیرانه و... که به مردم برمی‌گردد، در هر طرح و برنامه، با‌توجه‌به نوع آن، تعرفه مصوب به‌شکل شفاف اطلاع‌رسانی خواهد شد.
وی همچنین درباره کارکرد اقتصادی مراکز مثبت زندگی که به‌نوعی مراکزی نیمه‌دولتی و خصوصی می‌شوند، توضیح می‌دهد: این مراکز، کارکرد ثبت‌شده خود را به بهزیستی ارائه می‌کنند و بهزیستی بر‌اساس آن، سرانه کمک‌هزینه به این مراکز پرداخت می‌کند. این مبالغ بر‌اساس اطلاعات ثبت‌شده در سامانه و تعرفه مصوب و ابلاغ‌شده از‌سوی سازمان بهزیستی کشور به‌عنوان سرانه به مراکز مثبت زندگی پرداخت خواهد شد.
پرونده‌هایی به نام«سلامت اجتماعی»
وی الکترونیکی‌کردن فعالیت‌های بهزیستی و حذف کاغذ‌‌بازی در پرونده‌ها، سرعت در پاسخ‌گویی، کمک به کاهش آمد و شد های غیر‌ضروری افراد دارای معلولیت، کاهش زمان رسیدگی و نوبت‌ها، پیگیری امور مددکاری، شناسایی خیّران محله و دسترسی ساده همه افراد به خدمات بهزیستی را از مزایای مراکز مثبت زندگی بیان می‌کند. در‌واقع برای همه مددجویان در مراکز مثبت زندگی، پرونده الکترونیک سلامت اجتماعی تشکیل می‌شود تا این مراکز به‌صورت خانواده‌محور فعالیت کنند؛ یعنی علاوه‌بر مددجو به خانواده مددجو نیز آموزش‌ها و خدماتی ارائه شود.
نا گفته نماند 2هزار و 400مرکز مثبت زندگی در کشور از اواخر آبان سال جاری راه‌اندازی شده که قرار است به جامعه گسترده بهزیستی خدمات ارائه کند؛ از زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست‌ها، سالمندان، معلولان، کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست گرفته تا آسیب‌دیدگان اجتماعی، متقاضیان فرزند‌خواندگی، مشمولان طرح‌های غربالگری و پیشگیرانه و سایر افراد جامعه به فراخور نیاز و برنامه‌ها.