محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ مشهد در حال تجربه خشک‌ترین سال‌ها در نیم قرن اخیربوده و کم بارشی دو سال گذشته وضعیت تأمین آب برای شهر را از گذشته دشوارتر کرده است؛ به ویژه آنکه پیش بینی‌ها نشان می‌دهد مصرف آب در تابستان امسال دست کم ۸ درصد افزایش می‌یابد و مشهد با ۲۰ درصد کمبود آب روبه رو خواهد شد تا شاهد وضعیت حادتری در مقایسه با سال‌های قبل باشد.
مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مشهد می‌گوید که تنها راه برون رفت از اوضاع کنونی و نرسیدن به مرز جیره بندی در تابستان ۱۴۰۱، کاهش مصرف ۲۰ درصدی مشترکان آب است.
حسین اسماعیلیان در نشستی خبری با حضور خبرنگاران با تأکید بر اینکه نیاز به تأمین آب شهر مشهد برای زائران و مجاوران در ایام اوج سفر و به ویژه در فصل تابستان به شکل فزاینده‌ای افزایش می‌یابد، گفت: دو رشته قنات، چهار سد و یک دهنه چشمه تأمین کننده ۵۰ درصد آب مشهد است.
البته وابستگی شهر برای آب آشامیدنی بیشتر از هر منبع دیگری به سد‌ها و آب‌های سطحی است که با توجه به خشک سالی‌های اخیر این وابستگی به چاه‌ها و آب‌های سطحی جای ایراد دارد. سال ۱۳۹۹ حدود ۵۸ درصد آب شهر مشهد از طریق سد و ۴۲ درصد از منابع زیرزمینی تأمین و پارسال نیز ۶۷ درصد تأمین آب از طریق چاه و ۳۳ درصد توسط سد‌ها انجام شد. برنامه این است که در صورت بارش بیشتر در ماه‌های آینده، روش بهره برداری آب را برعکس کنیم.
وی ادامه داد: نتیجه مساحت کلان خشک سالی در مشهد کاهش جدی حجم آب ذخیره پشت سدهاست. فقط کمتر از یک سوم در سد‌ها آب ذخیره داریم و پیش بینی‌ها حاکی از این است که در تابستان شاهد افزایش مصرف خواهیم بود. مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مشهد افزود: نیاز شهر برای تأمین آب به حدود ۱۳ هزار لیتر بر ثانیه خواهد بود که با همه اقدامات انجام شده، این ظرفیت به ۱۰ هزارو ۵۰۰ لیتربرثانیه رسیده است و هنوز ۳۰ درصد کمبود داریم و نباید به مرحله و مرز جیره بندی آب برسیم. ما می‌توانیم با کاهش مصرف ۲۰ درصدی از تابستان عبور کنیم.
اسماعیلیان با بیان اینکه اقدامات گوناگونی برای تأمین آب شهر مشهد و جبران کمبود‌ها انجام شده است، گفت: بخشی از پروژه نبی اکرم (ص) یا طرح جمع آوری آب چاه‌های مشهد با حضور وزیر نیرو افتتاح و پانصد لیتربرثانیه به ظرفیت تأمین آب مشهد اضافه شد. با تکمیل این پروژه، پیش بینی ما تأمین نهصد لیتربرثانیه برای شهر است.
با سازمان‌ها و اداراتی که چاه در اختیار دارند، گفتگو شده تا در وضعیت اضطرار این چاه‌ها به شبکه آب مشهد وصل شوند که از این راه هم پانصد لیتربرثانیه آب تأمین خواهد شد و با جابه جایی چاه‌های داخل شهر هم هزار لیتربرثانیه به ظرفیت شبکه اضافه می‌شود. ضمن اینکه در سفر ریاست جمهوری به مشهد ۳ هزار میلیارد تومان اعتبار برای رفع تنش دائمی آب مشهد تصویب شد که منتظر اختصاص آن هستیم.
وی در ادامه یکی از چالش‌های مهم مشهد را کمبود ظرفیت تصفیه خانه‌های فاضلاب دانست و بیان کرد: اکنون نیازمند ۵۴۰ هزار مترمکعب تصفیه خانه هستیم و در سال ۱۴۲۰ باید بیش از ۸۰۰ هزار مترمکعب ظرفیت برای تصفیه داشته باشیم، درحالی که هزینه ساخت یک مترمکعب تصفیه خانه ۱۰ میلیون تومان است.
کل اعتبارات دولتی برای این کار فقط ۲۰ میلیارد تومان در سال است و به عنوان نمونه دو تصفیه خانه التیمور و خین عرب با اعتبارات دولتی ساخته نشدند. چون آن اعتبار کفاف ساخت تصفیه خانه را نمی‌دهد.
مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مشهد با اشاره به آخرین وضعیت پروژه‌های ساخت تصفیه خانه فاضلاب در مشهد، ادامه داد: بخش خصوصی یک تصفیه خانه ۷۰ هزار مترمکعبی در مشهد خواهد ساخت که عملیات اجرایی آن از خرداد آغاز می‌شود.
تصفیه خانه دیگری با ظرفیت ۸۰ هزار مترمکعب و با روش خرید تضمینی درحال ساخت بود که چهارپنج سال به علت مشکلات اقتصادی متوقف شده بود، اما اعطای اعتبار به آن تصویب شد و با پرداخت اولین قسط عملیات اجرایی آن دوباره آغاز می‌شود.
وی افزود: ساخت تصفیه خانه خین عرب ۲ هم با ظرفیت ۱۵۰ هزار مترمکعب و یک تصفیه خانه دیگر با ظرفیت ۵۰ هزار مترمکعب و اعتبار ۳۵۰ میلیارد تومان به تصویب رسید. زمان بندی این پروژه‌ها سه ساله است و هرکدام از این تصفیه خانه‌ها ظرف این مدت باید به بهره برداری برسند. البته دولت هم در سفر اخیرش حدود ۲ هزار میلیارد برای ساخت تصفیه خانه به مشهد اختصاص داد که از این میزان ۴۵.۵ میلیون یورو، اعتبار ارزی است.
اسماعیلیان افزود: مشهد به چیزی در حدود ۴۳۰۰ کیلومتر شبکه جمع آوری فاضلاب نیاز دارد. پارسال ۶۰ کیلومتر از این شبکه اجرا شد و تا امروز میزان شبکه اجراشده به بیش از ۳۶۰۰ کیلومتر رسیده، اما یکی از نگرانی‌های ما فاضلاب حاشیه شهر است که با وجود کمبود ظرفیت تصفیه، در حال جمع کردن فاضلاب از دست وپای مردم در این منطقه هستیم تا بخشی از مشکلات ناشی از رهاسازی فاضلاب در معابر حاشیه شهر مشهد حل شود.
وی در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به پرسشی درباره میزان هدررفت آب در شبکه انتقال، گفت: بخشی از شبکه انتقال آب در مشهد فرسوده است و پیشینه آن به دهه ۴۰ برمی گردد و برای کاهش هدررفت آب اقداماتی انجام دادیم.
اولین کار خطوط جمع آوری چاه‌های داخل شهر است که مستقیم به شبکه وصل بودند و حوادث را زیاد و طول عمر لوله‌ها را کم می‌کردند که با این کار شاهد کاهش حوادث بودیم. اقدام بعدی پهنه بندی و نرمال سازی فشار آب در همه مناطق مشهد است و با این اقدام هم حوادث کم شده و میزان هدررفت کاهش پیدا کرده است.
مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مشهد در ادامه به افزایش تعرفه آب با هدف بازدارندگی اشاره و تصریح کرد: برای کسانی که تا الگوی تعیین شده آب مصرف می‌کنند، حدود ۹ درصد تعرفه‌ها افزایش پیدا می‌کند که عدد زیاد و درخور توجهی نیست. افزایش تعرفه قرار بود با نگاه بازدارندگی اعمال شود، اما این کار در مشهد بازدارنده نیست.
چون بیش از ۸۰ درصد مشترکان مشهدی الگوی مصوب شهر را که ۱۵ مترمکعب تعریف شده است، رعایت نمی‌کنند. البته متوسط مصرف آب در مشهد ۱۱.۵ مترمکعب است که با توجه به کاهش تعداد اعضای خانوار در سال‌های اخیر، این عدد زیاد است و باید در الگوی مصرف مشهد تجدیدنظر شود.
انشعاب‌های غیرمجاز باغ ویلا‌ها در اطراف مشهد موضوع دیگری بود که اسماعیلیان درباره آن صحبت کرد و از جمع آوری ۱۰ هزار انشعاب غیرمجاز در سال گذشته خبر داد و گفت: تمرکز زیادی روی موضوع دزدی آب و انشعاب‌های غیرمجاز به ویژه در روستا‌ها داشتیم و با ورود دستگاه قضا حدود ۱۰ هزار انشعاب غیرمجاز جمع آوری و بخش زیادی از انشعابات مسکونی غیرمجاز حل و تعیین تکلیف شد.
وی افزود: در این میان برای باغ ویلا‌ها در خارج و داخل بافت شهری احکام و جرایم بازدارنده و با رقم زیاد صادر شد. طی نامه نگاری‌هایی که با فرمانداری داشتیم، درخواست کردیم تا در صورت تکرار تخلف و اتصال دوباره انشعاب غیرمجاز آب، باغ ویلای متخلف تخریب شود.