سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ نادر طالب‌زاده از آن دسته آدم‌هایی بود که مرزهای جغرافیایی در نگاه او معنایی نداشتند و جهان اسلام برای او یک جهان مشترک بود. مهاجران افغانستانی از او و «برنامه راز» که در دهه ۹۰ از شبکه چهارم سیما پخش می‌شد، خاطرات خوبی دارند و در واقع آن برنامه از معدود فرصت‌هایی بود که حرف دل هزاران مهاجر افغانستانی را از مهم‌ترین رسانه ایران منتشر کرد.
«محمدکاظم کاظمی»، شاعر و پژوهشگر افغانستانی، در همان سال میهمان یکی از برنامه‌های «راز» بود، برنامه‌ای که در آن نکات مهمی درباره مهاجران افغانستانی ساکن ایران مطرح شد. در گفتگو با کاظمی درباره اهمیت حضور نادر طالب‌زاده برای مهاجران افغانستانی مقیم ایران صحبت کرده‌ایم.
محمدکاظم کاظمی درباره فعالیت‌های طالب‌زاده پیرامون موضوع مهاجرت و افغانستان گفت: فعالیت خاص ایشان در رابطه با موضوع مهاجرت و افغانستان برای من قابل توجه است و من از آن‌ها اطلاع دارم. یکی از آن‌ها نقش ایشان در پرورش یک جمعی از فیلم‌سازان جوان افغانستان در اواخر دهه هفتاد است. ایشان در آن دوران یک دوره فیلم‌سازی در باغ فردوس تهران برای این جمع برگزار کرد. در این دوره برای اولین‌بار یک عده از جوانان علاقه‌مند مهاجر برای این دوره بورسیه شدند و در پایان دوره یک فیلم مستند هم ساختند. این فیلم‌ها قرار بود در مجموعه «روایت فتح» از صداوسیما پخش شود، که البته به دلایلی پخش نشد. اما در این رابطه آقای طالب‌زاده نقش داشت. بچه‌هایی که در آن دوره حضور داشتند، بعد‌ها فیلم‌سازان موفقی در حوزه مستندسازی در نقاط مختلف دنیا شدند؛ که از آن جمله می‌توان سید ضیا قاسمی، محسن حسینی، حبیب الله محمدی، عبدالملک شفیعی و راضیه محبی را نام برد. بیشتر این افراد هم اکنون در خارج از کشور هستند و متاسفانه در ایران برایشان زمینه فعالیت فراهم نشد. این یک خدمت مهم آقای طالب‌زاده بود.
کاظمی در ادامه درباره ارتباطش با طالب‌زاده از طریق برنامه «راز» گفت: ایشان بهمن سال ۹۲ یک قسمت از برنامه «راز» را به بهانه اکران «چند متر مکعب عشق» به موضوع مهاجران افغانستانی اختصاص دادند و می‌توانم بگویم این برنامه یک خط شکنی بود، چون تا قبل از آن درباره مهاجران و مسائل آن‌ها در صداوسیما با این کیفیت و صراحت مطرح نشده بود.
کاظمی افزود: در آن برنامه آقای مهدی طوسی که در آن زمان از دست اندرکاران صفحه «جان ایران؛ جان افغانستان» در خبرگزاری «تسنیم» بود هم حضور داشتند. آقای حسین محمودیان هم حضور داشت و نوید محمودی، تهیه کننده فیلم «چند متر مکعب عشق»، هم حضور داشت و من هم بودم. در آن زمان که صداوسیما در بیان حرف درباره مهاجران محدود بود، این برنامه کاری متفاوت و خط‌شکن بود. هر چند که بعد از آن در برنامه «ماه عسل»، «خندوانه» و دیگر برنامه‌ها تا «عصر جدید» ما شاهد این حضور و اتفاق بودیم. در همان برنامه آقای طالب‌زاده حرف‌های خوبی درباره مهاجرت و تابعیت زد.
این شاعر و نویسنده معتقد است منشأ انگیزه اقای طالب‌زاده برای ورود به حوزه مهاجران را باید در شخصیت ایشان جستجو کنیم: افرادی مثل او یک نگاه جهان‌وطنی به موضوع جهان اسلام و هنر مکتبی دارند و افرادی که این نگاه را دارند به مسائل مهاجران و افغانستان یک عنایت دیگری دارند. به‌خاطر اینکه محدود به مرزهای جغرافیایی و زبانی نیستند. از قدیم نگاه طالب‌زاده به مسائل جهان اسلام جامع بوده است. این نگاه ویژه او به جهان هم همین‌گونه بوده است. او فیلم‌های مستندی درباره خود آمریکا هم ساخته است. نگاه او تنها به ایران محدود نمی‌شده است.
کاظمی در پاسخ به این سوال که صداوسیما و دیگر رسانه‌ها چگونه می‌توانند راه آقای طالب‌زاده را در رابطه با موضوع مهاجران افغانستانی ادامه دهند، گفت: به نظر من در این باره نیاز به شفافیت داریم. یعنی رسانه‌ها بتوانند در مسائل مربوط به افغانستان و مهاجران مرجعیت داشته باشند. یعنی شفاف عمل کنند، واقعیت‌ها را پوشش دهند تا نیازی نباشد مردم به رسانه‌های بیگانه مراجعه کنند. در همین مسائلی که اخیرا در رابطه با دو کشور اتفاق افتاد، دیدیم که چقدر فضا در رسانه‌ها آلوده است. طبیعتا اگر صداوسیما بتواند بیشتر و بهتر به این سوژه بپردازد، می‌تواند مردم را از مراجعه به اخبار ساختگی و غرض‌آلودی که از رسانه‌های دیگر در این باره پخش می‌شود دور کند. اولین‌بار آقای طالب زاده این شفافیت را درباره مهاجران در رسانه ملی‌آورد، و فکر می‌کنم ایشان گام مهمی در این‌باره برداشتند.