عادل نجفی | شهرآرانیوز - ایده اینترنت اشیا (IoT) با حسگر‌ها و فناوری‌های ارتباطی که در وسایل مختلف زندگی روزمره به کار گرفته شده‌اند به اوج فراگیری خود نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. این مفهوم در عصر دیجیتال زمینه تحولات وسیعی را در صنایع مختلف از تبلیغات و بازاریابی گرفته تا انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد کرده است. براساس برآورد‌ها تعداد اتصالات تجهیزات مختلف به اینترنت اشیا در کمتر از یک دهه تا چهار برابر افزایش یافته است. شهر‌ها نیز راهکار‌های نوآورانه‌ای را برای بهره‌مندی از مزایای آن در پیش گرفته‌اند.
ترکیب مفهوم اینترنت اشیا و نوآوری‌های شهری مبتنی بر آن با کاهش هزینه حسگر‌های متنوع مورد استفاده در فضای شهر‌ها و تمرکز مدیران شهری برای ارتقای کارآمدی و خدمات با استفاده از این بستر موجب شکل‌گیری مفهوم اینترنت شهری شده است. اینترنت اشیا برای مدیریت شهری امکان حرکت به سوی مدیریت شهری لحظه‌ای و مبتنی بر اطلاعات در حوزه‌های مختلف از منابع انرژی تا ترافیک و پسماند را فراهم می‌کند. سال‌هاست که بسیاری از خدمات زیربنایی و ابزار‌های اینترنت اشیا مانند روشنایی‌های معابر شهری که در غیاب عابران پیاده خاموش می‌شوند در شهر‌ها به کار گرفته می‌شوند. کارایی ملموس این فناوری‌ها و مشاهده سودمندی آن در مباحث انرژی و اقتصاد شهری باعث شده است به‌کارگیری ایده‌های مبتنی بر اینترنت اشیا در زیرساخت‌های حساس شهری نیز بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرند.
ترکیب اینترنت اشیا و خدمات شهری فرصت‌ها کم‌نظیری را برای بهینه‌سازی کیفیت خدمات و زیست شهری ایجاد می‌کند که موجب بهبود ایمنی عمومی و توسعه پایدار می‌شود. اما مانند هر فرصت دیگری، این بستر نیز با چالش‌های مهمی روبه‌روست. عمومی‌ترین معضل ارائه خدمات و بهره‌مندی شهروندان از آن‌ها، تضمین پایداری شبکه اینترنت و برقراری ارتباط میان اجزای مختلف از شهروندان تا خدمات‌دهندگان است. با عبور از چالش ارائه دسترسی پایدار به شبکه جهانی وب، شهر‌ها باید موارد دیگری را نیز مدنظر داشته باشند.
شهر‌ها تا پیش از گسترش شبکه جهانی وب هم داده‌های زیادی را روی سامانه‌های مختلف محلی تولید و بایگانی کرده‌اند. در حقیقت، چالش شهر‌ها در به‌کارگیری مهارت و فناوری مورد نیاز برای بهره‌مندی از این داده‌هاست. برای ایجاد ارزش افزوده درباره اینترنت اشیا، شهر‌ها باید دقت کنند سامانه‌های گردآوری داده همراه با ابزار‌های تحلیلی طراحی شوند. داده‌هایی که جمع‌آوری می‌شوند باید به‌راحتی قابل فهم باشند و توسط مدیران و تصمیم‌گیران به کار گرفته شوند. در کنار تسهیل روند‌های تحلیل و گردآوری داده‌ها، سازمان‌های شهری باید به به‌روزرسانی دانش کارکنان و مدیران خود اقدام کنند تا کارآمدی دستگاه‌های شهری افزایش یابد.
شهر‌ها در قبال حریم خصوصی و امنیت داده‌های شهروندان مسئولیت خطیری دارند. اگر مدیران شهری نتوانند به تأمین امینت و رعایت موازین حریم خصوصی شهروندان خود اقدامات اقناعی کافی انجام دهند، با مشارکت نکردن شهروندان در پروژه‌های مختلف، دسترسی مدیران و تصمیم‌گیران به داده‌های فراگیر و جامع دشوارتر می‌شود. یکی دیگر از چالش‌های فزاینده در حوزه امنیت، آمادگی در برابر تهاجمات سایبری به ویژه در حوزه زیرساخت‌هاست. نفوذ به شبکه‌ها و داده‌های زیرساختی یک شهر می‌تواند خسارات هنگفتی را روی دست مدیران شهری بگذارد. این حملات در بعد شهروندی نیز می‌تواند با به خطر انداختن اطلاعات شهروندان، آن‌ها را در معرض سرقت و اخاذی قرار دهد.
به هر روی، برآورد‌ها نشان می‌دهد شهر‌ها در سطح جهان سالانه میلیارد‌ها دلار در حوزه فناوری‌های مرتبط با اینترنت اشیا هزینه می‌کنند. مدیران شهری به دنبال تحقق شهر‌های هوشمندتر با خدماتی تعاملی‌تر به سوی استارت‌آپ‌ها و ایده‌های دانش‌بنیان می‌روند تا ابعاد گسترده‌تری از زندگی شهری را در پوشش خود قرار دهند. با نگاه رو به جلو مدیران شهری و ظرفیت‌های بالقوه اینترنت اشیا می‌توان توسعه اینترنت شهری را انقلابی در برنامه‌ریزی و طراحی شهری دانست.
در ادامه بخوانید
نقش اینترنت اشیا در هوشمندسازی شهر‌ها
شهر‌ها برای نوآوری به چه چیز‌هایی نیاز دارند؟
بازخوانی کارکرد‌های هوش مصنوعی و جایگاه ایران و مشهد در این فناوری نوپدید