امامان (ع) آراسته به سبک زندگی خانوادگی برتر در سطح عالی بودهاند و با گفتار خویش نیز همگان را به سبک زندگی خانوادگی برتر دعوت کردهاند. این رفتار و گفتار امامان (ع) برای همیشه سرمشق زندگی ماست. آدمیان درصدد شناخت سبک زندگی خانوادگی توأم با آرامش، شادی و نشاط در عبادت هستند.
خوشرفتاری با خانواده و خوشگفتاری با خانواده چه اثری دارد؟
نیکوکاری در خانواده چه حاصلی دارد؟ اهلبیت (ع) به این پرسش پاسخ دادهاند.
از میان احادیث مرتبط به سبک زندگی، یک حدیث از امام محمدباقر (ع) را طرح و شرح میدهیم.
امام باقر (ع) میفرمایند: «مَن حَسُنَ بِرُّه بِأهلِهِ زِیدَ فی عُمرِهِ؛ هر که با خانواده خود خوشرفتاری کند، عمرش طولانی و زیاد میشود.» (کافی، ج ۸، ص ۲۱۹) * (تحفالعقول عن آلالرسول علیهمالسلام، ص ۲۹۵) * (بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۷۵)
همه انسانها در جستوجوی رازهای طول عمر همراه با سلامتیاند. مهمترین چیز در آرزوها و خواستههای عموم مردم عمر زیاد با تندرستی است. در این حدیث یک راز طول عمر همراه با لوازم و پیوستهای آن بیان شده است. «بر» بهمعنای نیکویی، بخشش، عطا، دهش، اطاعت و فرمانبرداری است.
«اهل» بهمعنای خانواده، فامیل، خاندان، قوم، خویش و بستگان است و قطعاً پدر، مادر، همسر و فرزندان را شامل میشود و آنها در اولویت قرار دارند. در این حدیث اثر «حسن به اهل خویش» آموزش داده شده است.
برّ و نیکی به اهلبیت (ع)، همسر، فرزندان، پدر و مادر به چند صورت و روش امکانپذیر است: عالی، خوب، متوسط و بد. «مَن حَسُنَ بِرُّه بِأهلِهِ»؛ صورت عالی، زیبا، لطیف و دلربای رفتار و گفتار نیک با خانواده را نشان میدهد. افزایش و طول عمر بهگونه مطلوب، معلول حسن «بر» به خانواده است. تا آنجا که امکان دارد و به قدر توان رفتار و گفتار اعضای خانواده با یکدیگر باید سالم و خوش و زیبا باشد. مرد خانوادهدار و انسان خوشرفتار و خوشگفتار با خانواده از آثار و برکات این روش زندگی برخوردار میشود. نیکوکاری در سطح مطلوب با خانواده آثار مثبت فراوانی دارد. امام باقر (ع) در این حدیث یک محصول بزرگ خوشرفتاری و رعایت اخلاق و ادب در برخورد با خانواده را روشن کردهاند.
طول عمر با عافیت و حسن عاقبت و پایان خوش در انتظار مرد نیکوکار در خانواده است. پیروان امامان (ع) باید از گفتار آنان پیروی کنند. کسانی که در خانواده خویش بدرفتار و بداخلاق و خشن هستند، این فضیلت اخلاقی امام باقر (ع) را رها کردهاند و از آثار آن هم محروم هستند.