به گزارش شهرآرانیوز لبنیات، سال گذشته صدرنشین صادرات بین اقلام مختلف صنایع غذایی بوده است. بر اساس گزارش اتاق بازرگانی ایران، در سال ۱۴۰۲ معادل ۷۳۳ میلیون دلار محصولات لبنی از نقاط مختلف کشور صادر شده و بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، سهم خراسان رضوی از این میزان حدود ۷ درصد بوده است.
این آمار نشان می‌دهد که میزان صادرات لبنیات در سال گذشته نسبت به سال ماقبل آن ۳۵ درصد افزایش داشته در حالی که تولید شیر خام در استان کاهشی بوده است. از نظر برخی، این معادله نشان از کاهش مصرف لبنیات در داخل دارد. بر اساس آخرین گفته مسئولان، سرانه مصرف لبنیات به ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم در سال رسیده در حالی که میانگین سرانه مصرف در دنیا و عدد استاندارد آن به گفته کارشناسان ۱۶۰ کیلوگرم است.
مهدی هدایت نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی گفت: از ۲۰۰واحد صنعتی که دارای پروانه بهره برداری در صنعت شیر هستند ۸۰ واحد فعالیت دارند و باقی آن‌ها تعطیل هستند. از این ۸۰ واحد نیز ۵۰ واحد به صورت پایدار و ۳۰ واحد به سختی در حال ادامه فعالیت هستند. از جمله دلایل کاهش تولید، افزایش هزینه ها، نداشتن توجیه اقتصادی تولید، کاهش مصرف شیر و لبنیات به دنبال سیاست‌هایی مانند حذف شیر یارانه ای، مشکلات حوزه صادرات و... است.
هرچند آمار‌های گمرک نشان دهنده افزایش ۳۵ درصدی میزان لبنیات و ۴۲ درصدی رقم ریالی آن است، اما فعالان این حوزه می‌گویند که آمار‌های عددی افزایش صادرات نشان می‌دهد که تولیدکنندگان به دنبال تأمین سرمایه در گردش مورد نیاز خود هستند و صادرات برای آن‌ها سودآور نیست. میزان صادرات لبنیات از مرز‌های استان در سال ۱۴۰۲ حدود ۵۳ هزارتن به مبلغ ۲ هزار میلیارد تومان بوده است.
آمار گمرک نشان می‌دهد که ارزآوری این میزان صادرات محصولات لبنی برای استان ما حدود ۵۳ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل فقط حدود ۶ درصد رشد داشته است. فعالان حوزه لبنیات، یکی از دلایل این تفاوت بین افزایش مبلغ ریال و دلار را بالارفتن نرخ ارز و همچنین افزایش صادرات ریالی محصولات لبنی می‌دانند. بر اساس آمار ارائه شده توسط مسئولان، اکنون تولید محصولات لبنی در کشور بیش از دوبرابر مصرف داخلی است، بنابراین صادرات یکی از راه‌های حفظ تولیدکنندگان شیر و محصولات لبنی است.
سال هاست که نام خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های تولید شیر کشور مطرح می‌شود، سال گذشته نیز بر اساس داده‌های مرکز آمار، این استان با تولید ۸۳۰ هزار تن شیر خام بعد از اصفهان و آذربایجان شرقی در رتبه سوم قرار داشت. باوجوداین میزان تولید شیر در استان ما با کاهش چشمگیری همراه بوده است. در سال ۱۳۹۸ میزان تولید شیر معادل یک میلیون و ۱۵۰ هزار تن بود.
افزایش هزینه‌ها به اضافه خشک سالی و مشکلات دامداران در تأمین نهاده، باعث افت تولیدات دامی به ویژه شیر شده است. بااین حال صنایع لبنی در سند آمایش سرزمینی به عنوان یکی از صنایع پیشران استان معرفی شده است، از طرفی همان طور که گفتیم به ۲۰۰ واحد تولیدی پروانه بهره برداری داده شده است، همچنین باتوجه به مرز‌های استان و نیاز کشور‌های همسایه، این ظرفیت در استان وجود دارد که با حمایت از تولیدکنندگان به اشتغال و توسعه این صنعت پرداخته شود.
چه بخواهیم چه نخواهیم هر سال به دنبال تعیین نرخ شیر خام و همچنین افزایش هزینه‌های تولید، قیمت محصولات لبنی نیز افزایشی می‌شود. قیمت مصوب شیر خام در سال ۱۴۰۲ به ازای هرکیلوگرم ۱۵ هزارتومان بوده و امسال با گذشت دو ماه هنوز نرخ جدید اعلام نشده است. باوجوداین تولیدکنندگان محصولات لبنی می‌گویند که شیرخام به سختی با نرخ مصوب سال گذشته به دست آن‌ها می‌رسد و از مسئولان درخواست دارند که هم زمان با افزایش نرخ شیرخام قیمت جدید لبنیات نیز اعلام شود.
باید این نکته را هم اضافه کنیم که در بین محصولات لبنی فقط چهارقلم قیمت مصوب دارند و مابقی براساس هزینه تمام شده و البته با مجوز سازمان‌های ذی ربط تعیین قیمت خواهند شد. به گفته کارشناسان ازجمله راهکار‌های افزایش تولید و مصرف لبنیات، اجرای طرح شیر یارانه‌ای و یارانه لبنیات برای خانوار، توزیع شیر در مدارس، اختصاص یارانه مستقیم به گروه‌های خاص، گسترش برنامه تأمین خوراک دام و تسهیل صادرات است.