وقتی چهارستون بدن فرو می‌ریزد |  گزارش شهرآرانیوز از راهکار‌های مقابله با شیوع پوکی استخوان

به گزارش شهرآرانیوز، از صبح که از خواب بیدار می‌شویم و پایمان را روی زمین می‌گذاریم، شاید سلامت استخوان‌هایمان آخرین چیزی باشد که به آن فکر می‌کنیم؛ همان ستون‌های خاموشی که در تمام عمر بار فعالیت‌هایمان را به دوش می‌کشند، اما زمانی که پوکی استخوان مثل یک مهمان ناخوانده در وجودمان ریشه دواند و استخوان‌هایمان را ضعیف کرد، تازه آن وقت است که فعالیت فیزیکی حتی در حد دویدن و بلندکردن بار سنگین هم برایمان تبدیل به آرزو می‌شود. امروز، روز جهانی پوکی استخوان است، بیماری پنهانی که اگر امروز جدی‌اش نگیریم، فردا ممکن است ساده‌ترین زمین خوردن نیز برایمان هزینه‌ای سنگین داشته باشد.

هیچکس در امان نیست

پوکی استخوان از جهات مختلف شبیه فشار خون، دیابت و بیماری‌های دیگری است که سبک زندگی مدرن برایمان سوغاتی آورده است. چه‌طور؟ اینکه پیشروی بی‌صدا دارد، نتیجه ترکیبی از سبک زندگی، ژنتیک و تغذیه است و مهم‌تر از همه قابلیت پیشگیری دارد.

دکتر مسعود صفاری متخصص ارتوپدی و فلوشیپ پوکی استخوان در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز می‌گوید: اولاً این را بگویم که تقریباً هیچ گروه جنسیتی و سنی از خطر ابتلا به پوکی استخوان در امان نیست. درست است که مطالعات جدید دانشگاهی نشان می‌دهند زنان پس از یائسگی به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن در معرض بیشترین خطر پوکی استخوان قرار دارند، اما درحالت کلی این کمبود کلسیم و ویتامین D، فعالیت بدنی ناکافی، مصرف بیش از حد نمک و نوشیدنی‌های کافئین‌دار و البته سیگار و الکل است که استخوان‌ها را شکننده می‌کند و بر این اساس، مردان سالمند و حتی میانسال نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

وی می‌افزاید: نشانه‌های اولیه این بیماری اغلب خاموش و پنهان هستند؛ درد‌های خفیف استخوانی، کاهش قد، قوز پشتی و شکستگی‌های مکرر حتی با آسیب‌های کوچک می‌توانند اولین زنگ خطر باشند. متأسفانه بسیاری از بیماران ما اذعان دارند که تا بروز شکستگی جدی از بیماری خود خبر نداشته‌اند و به همین دلیل، آزمون‌های دوره‌ای می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای سنجش، پایش و درمان به‌موقع این چالش باشد.

چه‌کار کنیم دچار پوکی استخوان نشویم؟

درست است که تا الان، اطلاعات نگران‌کننده‌ای از پوکی استخوان دریافت کرده‌ایم، اما گزارشمان از خبر خوب هم خالی نیست. خبر خوب این است که پوکی استخوان «قابلیت پیشگیری» دارد. چه‌طور؟ دکتر زهرا اباصلتی، مدیر گروه تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد برایمان بیشتر توضیح می‌دهد.

وی در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز بیان می‌کند: براساس آخرین آمار رسمی، درحال حاضر بیش از ۸۰ درصد از افراد بالای ۵۰ سال کشور، شرایط نرمال استخوانی ندارند. در گروه افراد بالای ۶۵ سال، مشکلات استخوانی ۹۰ درصد افراد جامعه ما را درگیر کرده و فارغ از گروه‌بندی سنی، حدود نیمی از مردم ما در شدت‌های مختلف دچار کمبود کلسیم و ویتامین D هستند.

اباصلتی می‌افزاید: به‌جرئت می‌توان گفت اصلی‌ترین دلیل شیوع پوکی استخوان در کشور ما، رژیم تغذیه نادرست است. مثلاً در شرایطی که سرانه استاندارد مصرف لبنیات که باید ۳۰۰ گرم در روز باشد، ما کمتر از ۱۴۵ گرم مصرف می‌کنیم. حالا درست است که دلایل اقتصادی هم وجود دارد، اما در هرحال، نتیجه نهایی همین است که ۷۳ درصد مردم ما مقدار کافی لبنیات مصرف نمی‌کنند و همین امر، پوکی استخوان را تشدید می‌کند.

البته همه‌چیز محدود به لبنیات هم نیست و مدیر گروه تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت‌و‌گو با ما این را هم گفت که حتی نوع محصولات مصرفی هم مهم است؛ به‌طوری که همین لبنیات اگر پرچرب باشد، نه‌تنها نمی‌تواند کلسیم موردنیاز بدن را تأمین کند بلکه باعث افزایش کلسترول و تشدید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی خواهد شد.

وی می‌گوید: کلسیم موردنیاز بدن علاوه بر لبنیات از طریق منابع دیگر نیز قابل‌تأمین است، مثلاً بعضی از انواع حبوبات ازجمله لوبیا سفید اگر به‌قدر کافی خیسانده شوند یا آلو و خانواده آن که سرشار از امگا۳ هستند و البته نور آفتاب که بدون پوشش یا مانع، به‌صورت مستقیم و در هوای صاف و غیرآلوده به پوست بدن برسد، همگی می‌تواند مانع بروز پوکی استخوان شود. در این موقعیت، باید به موانع جذب کلسیم هم توجه کنیم تا این‌طور نشود که افراد منابع کلسیم کافی استفاده کنند، اما مثلاً با مصرف زیاد نمک، سدیمی را وارد بدن کنند که در فرآیند استخوان‌سازی مداخله دارد و رژیم غذایی سالم را نیز خنثی خواهد کرد.