از ۲۰ آذرماه ۹۷ که محمدرضا کلائی با رأی اعضای شورای اسلامی شهر، سکان مدیریت شهری در کلان شهر مشهد را در دست گرفت، اقدامات متعددی در حوزه فرهنگی، اجتماعی، عمرانی، نوآوری، توجه به حاشیه شهر و شهرسازی انجام داده است.
علیرضا ظهیری | شهرآرانیوز؛ در همین زمینه کلائی در پستی اینستاگرامی خطاب به مردم مشهد این گونه نوشت که «۲ سال گذشت، ۲ سال از افتخار خدمت به شما همشهریان خوبم در جایگاه شهردار مشهد. داشتم به تمام کار‌های کرده و نکرده در این ۲ سال فکر می‌کردم، به آرزو‌هایی که ۲ سال پیش برای مشهد داشتم، آن‌هایی که محقق شد و آن‌هایی که نشد. همچنان درگیرم، با همه آرزو‌های ریز و درشتی که برای این شهر دوست داشتنی دارم.»
وی در ادامه پست اینستاگرامی خود نیز نوشت: «روز معارفه در جمع میهمانان کوتاه صحبت کردم و یکی از حرف‌هایی که گفتم و هنوز به آن باور دارم این بود که همه آن چیزی که ما احتیاج داریم مهربانی و همدلی با همدیگر است؛ پس از خدا می‌خواهم که دل‌های همه ما را با همدیگر مهربان کند و قدرتی به ما بدهد تا با تمام توان به خدمت به مردم بپردازیم.» امیدوارم کاستی‌هایی را که این ۲ سال در کارم بوده است به بزرگواری خودتان ببخشید.»
پست شهردار مشهد بهانه‌ای شد تا به مرورِ اقدامات مدیریت شهری مشهد در ۲ سال اخیر که بخشی از آن‌ها تکمیل شده است و برخی نیز در دست اقدام است بپردازیم.
توجه به حاشیه شهر؛ یک حاشیه کمتر، صد‌ها فرصت بیشتر
مدیریت شهری مشهد طی ۲ سال اخیر توجه ویژه‌ای به موضوعات و مشکلات حاشیه شهر داشته است و اینک یک شعار واحد را از زبان مسئولان شهری در این حوزه می‌شنویم: «یک حاشیه کمتر، صد‌ها فرصت بیشتر» و این شعاری است که مدیران شهری مشهد سعی کرده اند با سرلوحه قراردادن آن، مشکلات مناطق پیرامونی مشهد را تا حد امکان کاهش دهند.
دراین راستا علاوه بر پروژه‌های متعددی که در جای جای مناطق کم برخوردار مشهد در حال انجام است، ۱۲ کلان پروژه ویژه برای ۲ شهرک شهید رجایی و شهید باهنر مانند پروژه ساخت مسکن، ساخت پارک کشاورزی و ساخت پارک پنج هکتاری انتهای خیابان مهریز، تعریف شده است.
همچنین در این دوره مدیریت شهری به شهرک شهید بهشتی نیز توجه ویژه‌ای شده است؛ به گونه‌ای که پس از ۴۰ سال دیوار نامهربانی این شهرک و شهرک پردیس برداشته و ۹ پروژه اصلی نیز برای این شهرک تعریف شده است که اکنون این پروژه‌ها در حال اجراست.
حوزه فرهنگی، رعایت حق تقدم، پروژه سیمپ
در گذشته بودجه‌های مدیریت شهری در حوزه فرهنگی در سرفصل‌های مختلف هزینه میشد که با توجه به تکثر و تعدد پروژه‌های خُرد در حوزه فرهنگی، اجرای چنین پروژه‌هایی هیچ گاه به دستاوردی شایان توجه که منجر شود به نهادینه کردن فرهنگی خاص در مردم نمی‌انجامید؛ ازاین رو مدیریت شهری مشهد در دوره جدید با مشخص کردن اولویت بندی برای مأموریت‌های فرهنگی خود، اقداماتش را به سمت ۲ هدف نهایی کلان پروژه حق تقدم عابر پیاده و فرهنگ سازی برای تفکیک زباله از مبدأ سوق داد.
دراین راستا هر ۲ پروژه رعایت حق تقدم و تفکیک زباله از مبدأ تحت عنوان سیمپ پس از انجام مراحل آزمایشی در برخی نقاط شهر، به تمام مناطق شهری تسری یافته است. اکنون نیز شاهدیم که اقدامات زیرساختی کلان پروژه رعایت حق تقدم در چهارراه‌ها در حال اجراست و پروژه سیمپ نیز به همین گونه است و مردم در هرنقطه شهر می‌توانند از طریق نرم افزار شهر من برای تحویل زباله خشک خود اقدام کنند.
حوزه اجتماعی، ساخت گرم خانه‌های متعدد
مأموریت‌های مدیریت شهری در حوزه اجتماعی در ۲ سال گذشته بیشتر معطوف به ایجاد گرم خانه برای کارتن خواب‌ها و ساخت مرکز نگهداری معتادان متجاهر بوده است. در این راستا شهرداری مشهد طی این مدت اقدام به ساخت ۱۰ گرم خانه ثابت و ۲ گرم خانه سیار کرده است. همچنین عملیات اجرایی ساخت پروژه مرکز نگهداری معتادان متجاهر حسن آباد که از تیرماه امسال آغاز شده بود، این روز‌ها در آخرین مراحل ساخت قرار دارد و تا چندی دیگر این مرکز نیز راه اندازی خواهد شد.
حوزه عمرانی، از ساخت تقاطع و اصلاح هندسی تا ساخت رودپارک، بوم‌پارک و کوه پارک
ساخت و توسعه شهر و ایجاد زیرساخت‌های شهری، به ویژه در حوزه حمل ونقل، از دیگر اقدامات مهم شهرداری در ۲ سال گذشته بوده است. دراین راستا مأموریت مدیریت شهری به ۲ بخش رینگ اصلی شهر یا همان صدمتری و ایجاد مسیر‌های مناسب دسترسی و اصلاح هندسی معابر مرکزی شهر معطوف شده است.
در بخش اصلاح هندسی می‌توان به انجام پروژه‌های اصلاح هندسی تقاطع جانباز-فرامرز، میدان آزادی، سه راه خیام و انتهای بولوار وکیل آباد و پل پرتویی اشاره کرد.
در حوزه معاونت عمران نیز شهرداری مشهد اقدامات متعددی را در حوزه رینگ اصلی شهر یا همان صدمتری در حال انجام دارد. اکنون ۲ دوربرگردان شهید ناصری که متصل کننده بولوار شهید کلانتری به بولوار نماز و همچنین دوربرگردان ابوطالب است، ساخته شده و زیر بار ترافیکی رفته است؛ ضمن اینکه اجرای پروژه‌های تقاطع غیرهمسطح مصلا، پل ابوطالب، تقاطع چهارسطحی آزادگان، تقاطع خلیج فارس و دوربرگردان شهید برونسی در دست ساخت است.
یکی دیگر از بخش‌های مهم عمرانی مدیریت شهری ساخت ۳ پروژه پارکی است. احداث رودپارک، بوم پارک و کوه پارک از جمله اقدامات تأثیرگذار مدیریت شهری در بخش افزایش سرانه فضای سبز، حفظ و حراست از کمربند جنوبی و احیای کشف رود است.
در موضوع رودپارک، اکنون عملیات اجرایی این پروژه از پل نمایشگاه تا پل ستاری در حال اجراست و کوه پارک نیز در ارتفاعات جنوبی مشهد در اختیار مردم قرار گرفته است. همچنین در موضوع بوم پارک، علمیات سامان دهی کشف رود به فرماندهی مرکزی شهرداری مشهد و همیاری دیگر دستگاه‌ها در حال اجراست.
موضوع قطارشهری هم یکی از دیگرپروژه‌های مهمی است که مدیریت‌های مختلف شهری به شدت آن را پیگیری کرده اند و در دوره پنجم شورای اسلامی شهر مشهد هم پروژه‌های مختلفی در این بخش انجام شده است. تکمیل خط ۲ قطارشهری و آغاز عملیات شفت خط ۴ از جمله این اقدامات است. همچنین در خط ۳ قطارشهری مسئولان شهری وعده داده اند تا آذرماه ۱۴۰۰ حدود ۶ کیلومتر از این خط مترو از میدان شهدا تا پایانه امام رضا (ع)، به بهره برداری برسد.
حوزه حمل ونقل، توجه به حمل ونقل پاک
در بخش حمل ونقل عمومی مشهد نیز چند اقدام انجام شده است. باوجود اینکه موضوع تحریم‌ها در این بخش اثرات زیادی داشته، طی ۲ سال اخیر بخشی از ناوگان اتوبوس رانی و تاکسی رانی مشهد نوسازی و بازسازی شده است و حتی سال گذشته بود که قرارداد ساخت اتوبوس برقی، بین شهرداری مشهد و شرکت مپنا منعقد شد و اکنون فرایند ساخت این اتوبوس هم بنا به گفته مسئولان شهری در وضعیت مناسبی است. در موضوع حمل ونقل پاک نیز می‌توان به افزایش شایان توجه خطوط دوچرخه سواری در شهر و نهضت پیاده روسازی اشاره کرد.
باز شدن قفل طرح‌های تفصیلی پس از ۱۳ سال
یکی از اتفاقات خوب ۲ سال اخیر مدیریت شهری مشهد در بخش شهرسازی رقم خورده است. در این بخش بالاخره پس از ۱۳ سال، قفل طرح‌های تفصیلی شهر باز شد و اکنون ۳ طرح تفصیلی جنوب غرب، جنوب شرق و حوزه مرکزی به تأیید و تصویب شورا رسیده و امید است تا پایان سال ۴ طرح تفصیلی دیگر مشهد نیز در صحن علنی شورا به تصویب برسد. طرح راهبردی توس نیز در شرایط مناسبی به سر می‌برد و امید است با ابلاغ این طرح، حوزه‌های متولی هرچه سریع‌تر به سمت تهیه و تدوین طرح تفصیلی توس هم قدم بردارند. بااین حال مشکل در موضوع طرح‌های تفصیلی، همچنان معطوف به طرح تفصیلی بافت پیرامونی حرم مطهر است که اختلافات در این موضوع همچنان بین مسئولان شهری و مدیران کشوری پابرجاست.
تغییر نگاه در بافت پیرامونی حرم مطهر
یکی از اقدامات مؤثر مدیریت شهری طی چند سال اخیر را می‌توان تغییر نگاه مدیران شهری به ساختار کالبدی و شهرسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی دانست. از شهردار مشهد گرفته تا مدیران میانی و تصمیم گیران شهری در پارلمان این شهر تلاش کرده اند توسعه این بافت را با توجه به حضور ساکنان و توجه به زائران اجرایی کنند. ازاین رو اجرای پروژه‌های ره باغ‌های مختلف، ساخت پیاده رو‌های مختلف برای تشرف زائران و ایجاد دفاتر تسهیلگری با محوریت مشارکت ساکنان منطقه در دستور کار قرار گرفته است.
تلاش ویژه برای فرودسی
مجموعه شهر تاریخی توس و آرامگاه فردوسی بالاخره مورد توجه مسئولان قرار گرفت. این مسئله زمانی محقق شد که در شورای پنجم شهر مشهد کمیسیونی با عنوان کمیسیون ویژه توسعه توس ایجاد و در این مدت اقدامات متعددی در این مجموعه تاریخی انجام شد؛ در ۳ مرحله از ساخت جلوخان آرامگاه فردوسی، ساخت مسیر دسترسی آرامگاه فردوسی به کهن دژ، ساخت و نصب تندیس‌های مختلف از اساطیر شاهنامه اقدامات دیگر در این مجموعه، برگ زرین کارنامه مدیریت شهری در دوره جدید کاری در موضوع توجه به توس و حکیم ابوالقاسم فردوسی است.
نگاه نوآورانه مدیریت شهری، ساخت کارخانه نوآوری در مشهد
تغییر منظر و کالبد که محل سابق کارخانه کوکاکولا بود یکی دیگر از اتفاقات خوبی است که مدیریت شهری مشهد در این دوره کاری رقم زد. این میدان از یک محدوده بلااستفاده و نازیبا تبدیل به کارخانه نوآوری و پارکی زیبا شده است و ساخت این مجموعه می‌تواند در تغییر و تحولات علمی آینده شهر و با حضور شرکت‌های دانش بنیان در کارخانه نوآوری بسیار مؤثر باشد. این کارخانه به زودی با حضور شرکت‌های دانش بنیان شروع به کار خواهد کرد.