زمانی | شهرآرانیوز - شهید حاج قاسم سلیمانی، شخصیت مورد علاقه و مورد احترام مردم ایران و جهان است. هنرمندان نیز همواره دغدغه ساخت یک اثر فاخر و در شأن ایشان را دارند. تاکنون آثار هنری بسیاری در حوزه‌های مختلف ارائه شده است. با این همه آنچه که جای خالی‌اش را به‌وضوح می‌توان احساس کرد بازنمایی شخصیت سردار سلیمانی در فیلم‌های بلند داستانی است و بدون شک مردم نیز از چنین اثری استقبال می‌کنند. در ادامه و در گفتگو با سه فیلم‌ساز مشهدی درباره اهمیت ساخت آثار سینمایی با موضوع سردار سلیمانی گپ زده‌ایم که پیش روی شماست.
مسعود زارعیان، کارگردان و مستندساز، با اشاره به اینکه شهید سپهبد قاسم سلیمانی الگو و ابرقهرمان ایرانی است، می‌گوید: سردار تنها یک شخصیت قدرتمند نظامی نبود بلکه یک شخصیت کاریزماتیک اجتماعی و فرهنگی بود و مردم با ایشان در ارتباط مستقیم بودند. حاج قاسم مومنانه و خالصانه زندگی کرد. ایشان فردی مردمی و اثرگذار بود و در تاریخ ما نقش اساسی داشت.
زارعیان، ساخت یک فیلم داستانی بلند درخور شخصیت سردار سلیمانی را بااهمیت می‌داند و ادامه می‌دهد: شهید زندگی خوب و شهادتی منحصر‌به‌فرد داشت و نه در کشور خود و نه در یک مأموریت نظامی بلکه در خارج از کشور به طور ناجوانمردانه به شهادت رسید؛ بنابراین اگر کاری در شأن ایشان ساخته نشود، در حق خودمان و تاریخمان ظلم کرده‌ایم و فرصت بزرگی را از دست داده‌ایم.
این کارگردان با بیان اینکه ارائه اثر برای سردار دغدغه همه هنرمندان است، می‌گوید: همه دوست دارند برای ایشان کاری انجام دهند. اثر هنری از ذات فیلم‌ساز نشئت می‌گیرد. کار خوب زمانی اتفاق می‌افتد که یک جوشش هنرمندانه باشد، سفارشی نشود و داستان خوبی از دل زندگی این بزرگوار بیرون کشیده شود.
این کارگردان به فیلم «منصور» به کارگردانی سیاوش سرمدی نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: این فیلم که به زندگی تیمسار منصور ستاری می‌پردازد، آزمون خوبی است و همه واقعیت‌های ناگفتنی در یک بستر روایت شده است. نکته بارز فیلم «منصور» این است که کارگردان تلاش کرده به همه جوانب زندگی و شخصیت تیمسار ستاری متعهد باشد. این اتفاق مهم باید ادامه داشته باشد تا شاهد آن در باقی آثار سینمایی قهرمان‌محور باشیم.
او در ادامه با بیان اینکه سردار شخصیت فراملی است و نباید ایشان را به یک مرز محدود ختم کرد، اظهار می‌کند: تک‌تک مردم حاج قاسم را دوست دارند، زیرا او از متن مردم بود و نفس‌به‌نفس افراد جامعه می‌زیست. از آن طرف سردار مقابل داعش قد علم کرد و بسیاری از سربازانش حتی هم‌زبان و هم‌وطنش نبودند.
زارعیان تأثیرگذاری فیلم را در نشان‌دادن شخصیت حقیقی حاج قاسم می‌داند و توضیح می‌دهد: اگر بخواهیم اثری خلق کنیم باید با چنین دغدغه‌ای فیلم بسازیم. فیلم موردنظر باید بدون قضاوت و با اشراف به همه ابعاد وجودی حاج قاسم ساخته شود و تغییری در شخصیت واقعی ایشان به وجود نیاید.
او با اشاره به اینکه حاج قاسم مجمع‌الفضائل بود، بیان می‌کند: فیلم‌هایی که در مورد ایشان تولید می‌شود هریک باید به یک موقعیت بپردازند و اگر قرار باشد یکسویه کار کنیم مؤثر نخواهد بود و بین نسل جوان هم جای خود را پیدا نخواهد کرد.
زارعیان، در مورد ورود تخیل در حوزه فیلم‌سازی می‌گوید: به طور قطع نویسنده و فیلم‌ساز نظر شخصی خود را در فیلم می‌آورد. جوشش همین است که هنرمند درون خود احساس کند باید به این شخصیت بپردازد و فلان موقعیت را به تصویر بکشد. در این راستا فیلم‌سازی که تجربه جنگ دارد بهتر می‌تواند صحنه‌های جنگی را به نمایش درآورد و فیلم‌سازی که فیلم‌هایش بر پایه روابط اجتماعی است بهتر می‌تواند به این بعد از زندگی ایشان بپردازد.
او بیان می‌کند: توان بالقوه و بالفعل بالای سینمای ایران می‌تواند به هر ژانر و گونه به بهترین شکل بپردازد و هیچ چیز دور از دسترس ما نیست. تنها توجه تصمیم‌گیران را می‌خواهد. ضمن اینکه باید تعارض منافع را هم کنار گذاشت. چه فیلمی ساخته شود و چه فیلمی ساخته نشود حاج قاسم در قلب مردم ماندگار خواهد بود، اما وظیفه ماست که این موضوع را مطالبه کنیم.
زارعیان که مستند «مرهم» او مورد استقبال شهیدسلیمانی قرار گرفته بود، از تمایل خود به ساخت فیلمی درباره ایشان می‌گوید و ادامه می‌دهد: در زمان حیات سردار دوست داشتم در کنارشان باشم، اما توفیق نشد. با این حال هنگام تشییع پیکرشان دست تقدیر خودرو شخصی من را کنار ماشین پیکر شهدا قرار داد. تصویربردار همه تصاویر را از نزدیک با دوربین ضبط کرد و پلان بی‌نظیری ثبت شد. تصمیم دارم به یک جمع‌بندی از جنبه‌هایی از شخصیت ایشان برسم و با ساخت فیلم دینم را به این شخصیت بزرگوار و عزیز ادا کنم.
جواد علیزاده، فیلم‌ساز مشهدی درباره ضرورت اجرای اثر هنری ویژه شهید سلیمانی می‌گوید: سردار قهرمان ملی ماست و برای مردم محترم است. بنابراین نه‌تنها در حوزه ساخت فیلم بلکه در شاخه‌های مختلف دیگر هم باید کاری درخور شخصیت ایشان انجام شود.
او حمایت مسئولان در اجرای پروژه‌های هنری را امری ضروری می‌داند و بیان می‌کند: همان‌طور که آثار خوبی نظیر فیلم سینمایی «منصور» و سریال تلویزیونی «شوق پرواز» (در وصف شهید عباس بابایی) ساخته شد و مورد استقبال مردم قرار گرفت، برای شهید سلیمانی که شخصیت بزرگی بودند هم می‌توان فیلم شایسته‌ای تولید کرد.
علیزاده در ادامه توضیح می‌دهد: شخصیت سردار آن‌قدر بزرگ بود که اثر هنری برای ایشان هم باید بزرگ باشد. برای ساخت فیلم در مورد سردار باید کار درخور توجهی ارائه داد تا مخاطب بیشتری هم داشته باشد. به طور قطع برای این امر نیز باید بیشتر به اثر پرداخت و برایش هزینه کرد. این تنها همت مسئولان فرهنگی را می‌طلبد.
این فیلم‌ساز مشهدی یادآور می‌شود: مردم دوست دارند فیلمی در مورد سردار ساخته شود، اما اگر آن فیلم ضعیف باشد مخاطب جذب نخواهد شد؛ بنابراین اثری باید ساخته شود که همگان آن را ببینند، مقطعی و جزئی نباشد و همه‌جا دیده شود. در واقع کاری باشد که همه کشور از آن بتوانند بهره‌مند شوند.
علیزاده اظهار می‌کند: مسئولان برای تولید اثر سینمایی با موضوع سردار سلیمانی نقش کلیدی دارند و ضرورت دارد از هنرمندانی که می‌خواهند در این حوزه فعالیت داشته باشند، پشتیبانی کنند. در کنار آن نهاد‌هایی مانند بنیاد سینمایی فارابی و سازمان هنری رسانه‌ای اوج می‌توانند این هنرمندان را حمایت و کمک کنند.
او بودجه اجرای کار را هم بااهمیت می‌داند و می‌گوید: برای تولید ساخت فیلم‌سینمایی ویژه سردار باید بودجه خاصی در نظر گرفته شود. برای مثال اگر صداوسیما اعلام کند که قصد تولید سریال تلویزیونی برای سردار دارد، آنگاه شاهد بروز فیلم نامه‌های بسیاری خواهیم بود.
علیزاده ادامه می‌دهد: این توانایی در میان هنرمندان وجود دارد که کار خوب برای سردار ارائه دهند، اما بخش بیشتر اجرا به‌ویژه در حوزه ساخت فیلم به میزان بودجه برمی‌گردد. همان‌طور که برای سریال تلویزیونی «شوق پرواز» هزینه شد و مورد استقبال قرار گرفت اکنون برای ساخت فیلم درخور شخصیت شهید سلیمانی هم باید مسئولان فرهنگی هزینه کنند.
این فیلم‌ساز بیان می‌کند: سردار سلیمانی وجوه شخصیتی مختلفی داشت که از آن می‌توان به روحیه سلحشوری، کمک به دیگران، اقتدار سیاسی، محبوبیت میان مردم و ... اشاره کرد. هر هنرمندی با توجه به توانایی و علاقه خود می‌تواند از یک زاویه به شخصیت ایشان بپردازد.
علیزاده یادآور می‌شود: سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در سینما شخصیتی درام و تراژدی است و اجرای کار برای سردار ادای دین به اوست.
جواد اردکانی، نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون نیز با بیان اینکه سردار سلیمانی یک چهره فراملیتی و محبوب در دنیاست، می‌گوید: با توجه به آنکه حاج قاسم در بسیاری از کشور‌ها شناخته شده است باید آثاری در این حوزه تولید شود که علاوه بر کشور ما همه جهان از آن بهره ببرند.
او تولید فیلم داستانی بلند برای سردار را به دلیل الگوبودن برای مردم ضروری می‌داند و ادامه می‌دهد: در حوزه زندگی شهید سلیمانی نکته‌ای که اهمیت دارد این است که بخش‌های بسیاری از زندگی ایشان را نمی‌شود به نمایش گذاشت. ایشان فعالیت‌هایی داشتند که شاید به دلیل مسائل امنیتی نتوان به آن‌ها پرداخت.
اردکانی، با اشاره به اینکه علاقه و دغدغه تولید اثر سینمایی برای سردار سلیمانی در میان همه هنرمندان وجود دارد، توضیح می‌دهد: فیلم‌سازی که می‌خواهد دراینباره کار کند باید تحقیق جامعی انجام دهد تا بتواند اثر درستی ارائه دهد؛ بنابراین ضرورت دارد افراد توانمند و با امکانات بیشتر پای کار بیایند.
او ادامه می‌دهد: شهید سلیمانی شخصیتی است که چه بسا مطالب مهمی در مورد ایشان باشد که حتی خانواده و افراد نزدیک به ایشان هم بی‌اطلاع باشند، زیرا در مسئولیت‌ها و حوزه‌های مختلفی خدمت می‌کرد؛ بنابراین تحقیق دراینباره کار دشوار و مهمی است. خاطرات در مورد ایشان پراکنده است، اما ابتدا باید اطلاعات لازم دریافت شود و سپس فیلم و یک اثر هنری خلق شود.
این کارگردان بیان می‌کند: فیلم‌ساز و هنرمندی که می‌خواهد اثری ارائه کند و یا مؤسسه‌ای که می‌خواهد این کار را حمایت کند باید به سراغ قصه‌ای بروند که بتوانند آن را کامل بیان کنند و اگر فردی نمی‌تواند حق مطلب را ادا کند بهتر است به سراغ چنین موضوعی نرود.
او اظهار می‌کند: با یک اثر و یک فیلم نمی‌توان به همه ابعاد زندگی شخصیتی مانند شهید سلیمانی اشاره کرد. ایشان از یک طرف ابعاد شخصیتی مختلفی در حوزه مقاومت، اجتماعی، فرهنگی و ... داشتند و از طرف دیگر زندگی سردار خود یک قصه بلند است. بدون شک پرداختن به ابعاد زندگی ایشان جذاب است و آثار مختلفی می‌تواند تولید شود.
اردکانی یادآور می‌شود: برخی از شخصیت‌ها روایت تاریخ ملت هستند. حاج‌قاسم چنین شخصیتی است و اگر ما تاریخ خود را روایت نکنیم به خود و نسل آینده خیانت کرده‌ایم، زیرا میدان را برای دشمنان خالی گذاشته‌ایم تا آن‌طور که می‌خواهند واقعیت را روایت کنند.
در ادامه بخوانید
نگاهی به فیلم‌هایی که بازیگران در آن نقش شهدای جنگ را بازی کرده‌اند
درباره فیلم «پسرم رسول» | تلاش یک نوجوان برای رساندن پیامی به حاج قاسم سلیمانی
گفتگو با ۳ نویسنده درباره ظرفیت‌های ادبیات داستانی در پرداختن به شخصیت شهید سلیمانی
گپ‌وگفت با مسعود دهنوی، کارگردان «مردی برای همه» | خاطرات مردم از تشییع پیکر شهید سردار سلیمانی
روایت لحظات منتهی به شهادت سردار سلیمانی | پوستر مستند «۷۲ ساعت» رونمایی شد
درباره مستند «خاطرات آن مرد» | روایت مردم روستای «قنات ملک» از شهید سلیمانی
مستند کوتاه «عزیز قدس» دریافت تازه‌ای از شخصیت شهید سلیمانی ارائه می‌دهد