کاهش آسیب های اجتماعی نیازمند حاکمیت اخلاق است

محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ نشست حقوق و اخلاق اجتماعی در مدیریت شهری با هدف بررسی موضوعات فرهنگ اجتماعی در آینه شهر، فرهنگ و مدیریت شهری، اهمیت و نقش مدیریت شهری در نهادینه کردن اخلاق اجتماعی، تعهدات و مسئولیت‌های قوه قضاییه در قبال حقوق عامه، ارتقا و تعالی اخلاق اجتماعی در فرهنگ عمومی، اخلاق اجتماعی و مقتضیات تمدن نوین اسلامی در مشهد و رهبری اخلاق و مدیریت رفتار سازمانی، برگزار شد.

کارگروه هماهنگی حقوق مردم تشکیل می‌شود

معاون قضایی دادستان کل کشور در حقوق عامه در این نشست با تأکید بر اینکه مدیران سازمان‌های خدمت رسان مکلف هستند برای رفع مشکلات مردم و تسهیل خدمات به آن‌ها اقداماتی انجام دهند، گفت: حقوق شهروندی که هسته اصلی بحث دستگاه‌های خدمت رسان است، مبنای کارش حقوق عامه، اعم از حقوق عمومی است.

براساس منشور حقوق شهروندی وظیفه معاونت حقوق عامه قوه قضاییه نظارت و مطالبه گری برای اجرای حقوق مردم در قانون اساسی است. رضا خشنودی ادامه داد: قانون اساسی به عنوان سند ملی، حقوق متعددی را برای مردم به رسمیت شناخته است و همه نیاز‌های مردم را تسریع کرده است که حاکمیت باید آن‌ها را اجرا کند.

وی تصریح کرد اگر بخواهیم به صورت تمام عیار در مقام ایفای حقوق مردم برآییم، باید کارگروهی برای هماهنگی دستگاه‌های متولی تشکیل شود که تشکیل این کارگروه به استان‌ها ابلاغ شده است.

وی با اشاره به تشکیل کارگروه‌های حقوق عامه استانی برای احقاق حقوق مردم افزود: اگر سازمانی در زمینه تأمین نیاز‌های اساسی مردم دچار چالش و مشکل شد که حل آن نیازمند تصمیم جمعی بود، در این کارگروه که ریاست آن با دادستان مرکز استان است مطرح می‌شود و در آنجا تصمیم گیری می‌شود که اگر مسئله در این کارگروه حل شد، دادستان استان وظیفه نظارت بر حُسن آن را خواهد داشت و اگر کارگروه استانی نتوانست این مشکل را حل کند و نیاز به تصمیم ملی داشت، معاونت حقوق عامه اعلام حل آن مسئله را پیگیری خواهد کرد.

ضرورت بازگشت به ارزش‌های اخلاقی دهه ۶۰

رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، زیارت، گردشگری و رسانه شورای اسلامی شهر مشهد در این نشست با بیان اینکه خداوند شهر خوب را به بلد امن تشبیه می‌کند گفت: این شهر خوب باید ویژگی‌هایی داشته باشد.

اول اینکه حال مردم این شهر باید خوب باشد. دوم مهربانی میان مردم حاکم باشد و در آخر روابط باید پایدار و براساس محبت تنظیم بشود. اگر بتوانیم این مولفه‌ها را در شهر به عنوان اخلاق اجتماعی ترویج بدهیم، بسیاری از معضلات و مشکلات و ناهنجاری‌هایی که امروز شاهد آن هستیم، کاسته خواهد شد.

حجت الاسلام حسن منصوریان با اشاره به ویژگی‌های شهر خوب گفت: شهری که روابط آن براساس عشق و علاقه باشد، کودک کار نخواهد داشت؛ یعنی مردم آن طاقت دیدن این کودک را ندارند و سریع موضوع را حل می‌کنند؛ شهری که براساس مهربانی بنا شده باشد، نزاع خیابانی ندارد و تصادف با عابر پیاده رخ نمی‌دهد.

وی با تأکید بر اهمیت حاکم شدن نظام مشورت در جامعه افزود: با حاکم شدن این نظام براصول زندگی، بسیاری از پرونده‌های قضایی از بین می‌رود و به عنوان نمونه در نظام تربیتی طلاق و آمار‌های بالای آن پایین می‌آید. این باعث شده است که ما دنبال اصلاح ارزشی نظام اجتماعی باشیم و بین نظام‌های ارزشی، حاکمیت اخلاق بر جامعه بهترین نظام است.

رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، زیارت، گردشگری و رسانه شورای شهر نیاز امروز جامعه را بازگشت به نظام ارزشی و اخلاقی در دهه ۶۰ دانست و گفت: قصد داریم مهندسی معکوسی داشته باشیم و نظام‌های اخلاقی سابق در جامعه و به ویژه در دهه ۶۰ را برگردانیم. در آن سال‌ها با همبستگی و با مهربانی مردم کارهایشان را انجام می‌دادند و موضوعی مثل طلاق در خانواده حل می‌شد و کار به محاکم کشیده نمی‌شد.

دستگیری از دیگران و کمک به هم در محله‌ها رواج داشت. نسخه شفابخش ورود مردم برای مردم و حاکم شدن دوباره نظام کدخدامنشی و حل اختلاف درون خانواده است. نظام محله محوری باید حاکم شود.

منصوریان با اشاره به تغییر رویکرد مدیریت شهری دوره ششم در حوزه فرهنگی بیان کرد: در این دوره می‌خواهیم نسبت به مسائل فرهنگی کمی خودمان را عقب بکشیم و این مسئله را به سازمان‌های تخصصی‌تر بسپاریم و ورودی جدی به مسائل و مشکلات اجتماعی داشته باشیم.

ما چند مسئله بزرگ در شهر داریم که حل آن‌ها باید در دستور کار قرار گیرد. در مشهد حدود ۹۰۰۰ معتاد متجاهر وجود دارد که آمار بانوان در این میان نگران کننده است و باید ورود پیدا کنیم. شهر در طلاق رتبه دار است که به هیچ وجه زیبنده نیست. مسئله کودکان کار و بدسرپرست یکی دیگر از معضلات شهر مشهد است که باید حل شود.

در همین شهر بزرگ‌ترین خانه‌های نگهداری از کودکان را داریم که در حال نگهداری از فرزندان بدسرپرست هستند، پس نظام خانوادگی متزلزلی داریم که به این مجموعه‌ها نیاز پیدا کرده ایم.

شهرداری قصد ورود به این مسائل و سایر معضلات اجتماعی شهر را دارد، چون به جز شهرداری، نهاد یا دستگاه تخصصی برای رفع ناهنجاری‌های اجتماعی وجود ندارد و درصورت اصلاح نشدن فرایند‌های اداری، کماکان شاهد ناهنجاری‌های اجتماعی همچون افزایش تعداد معتادان متجاهر و میزان طلاق خواهیم بود.

وی گفت: اینکه مردم مانند تشکل‌ها وارد شوند و راهکار‌های حل موضوعات را پیدا کنند و تسهیلگری را از دستگاه‌های دولتی بخواهند، کاری عاقلانه و اجرایی است؛ در غیر این صورت بی خیالی مردم نسبت به یکدیگر آثار سوئی برجای خواهد گذاشت.

ضرورت توجه به فرهنگ شهروندی

معاون شهردار و رئیس سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد هم با بیان اینکه براساس برخی از آمار‌ها مشهد حدود ۴ میلیون نفر جمعیت دارد و استعداد افزایش آن هم وجود دارد، گفت: این شهر زیارتی است و اصالت آن با حرم مطهر امام رضا (ع) است که پرکشش‌ترین جاذبه گردشگری است.

توجه صرف به کالبد شهر، متعلق به دهه‌های گذشته بوده است و توجه فعلی شهرداری‌ها به مسائل فرهنگی و اجتماعی شهرهاست. وقتی با ۴ میلیون نفر جمعیت در شهر روبه رو هستیم، حتما باید نیاز‌های فرهنگی و اجتماعی آن‌ها را در نظر بگیریم و بررسی کنیم.

سیدمجتبی منتظری تصریح کرد: مشهد شهری است که گرد حرم مطهر تشکیل شده و رونق این شهر از همین محل است. در سال ابتدایی شیوع کرونا بخش زیادی از هتل‌ها و رستوران‌های شهر تعطیل شد و رونق از بین رفت و به ما اثبات شد که کشش اصلی مشهد زیارت و حرم حضرت رضا (ع) است.

وی با اشاره به اهمیت توجه به مسائل اخلاقی در کلان شهر‌ها افزود: باید به فرهنگ شهروندی و اخلاق اجتماعی در کلان شهری مثل مشهد بیشتر توجه شود. اولویت این است که در شهر برای اخلاق اجتماعی و فرهنگ شهروندی تلاش داشته باشیم تا ارتقا پیدا کند.

معضل تحقیقات غیرکاربردی

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی هم در حاشیه این نشست با انتقاد از برخی تحقیقات غیرکاربردی دانشگاهی در زمینه صیانت از حقوق عامه و پیشگیری از جرم بیان کرد: اگر بخواهیم در کار صیانت از حقوق عامه موفق باشیم باید به نکاتی توجه داشته باشیم؛ اینکه تحقیقات کاربردی باشد، زیرا تعدادی زیادی تحقیق در این زمینه داریم، اما بعضی از آن‌ها راهکار کاربردی و اجرایی به روز ندارند و هیچ استفاده‌ای از این تحقیق‌ها نمی‌شود.

سیدامیر مرتضوی با بیان اینکه روحیه کار جمعی پررنگ نیست و هر سازمانی در مسائل اجتماعی و فرهنگی در ایران و استان کار خودش را انجام می‌دهد و با دیگران کاری ندارد تأکید کرد: این اتفاق درحالی می‌افتد که در حوزه آسیب‌های اجتماعی سرفصل‌های مشترک زیادی وجود دارد.

به عنوان نمونه در حوزه طلاق و حاشیه نشینی باید همه سازمان‌ها متمرکز شوند تا در جامعه خروجی ملموس و مفیدی داشته باشیم.

وی افزود: باید از مسئولان درباره وظایفشان و کار‌هایی که باید انجام دهند پرسش و مطالبه گری شود. این همایش‌ها وقتی می‌تواند اثرگذار باشد که مردم خروجی آن را در بیرون و متن جامعه ببینند و آن را لمس کنند.

وی افزود: امروز شهر ترمیمی، دانشگاه ترمیمی، کلانتری ترمیمی، پاسگاه ترمیمی و دستگاه قضایی ترمیمی هم داریم و باید این پرسش را از همه سازمان‌ها داشته باشیم که در حوزه ترمیمی چه کار‌هایی انجام داده اند.

سردار علیرضا افشار، رئیس اندیشکده جنگ نرم دانشگاه دفاع ملی، نیز در حاشیه این نشست با بیان اینکه جوامع بین المللی در عرصه حقوقی تحت سیطره استکبار جهانی هستند و دائم ما را به این مسئله متهم و محکوم می‌کنند که حقوق بشر را رعایت نمی‌کنیم تصریح کرد: نباید داشته‌های خود را فراموش کنیم.

در بحث مقایسه‌ای جامعه ما از آزادی‌های زیادی برخوردار است که در کشور‌های غربی نظیرش نیست؛ البته مشکلات و محدودیت‌هایی نظیر تحریم و مشکلات اقتصادی و اجرایی در کشور وجود دارد و نمی‌گذارد مسئولان بیشتر از این خدمت کنند، اما دولت سیزدهم با شعار مردمی و انقلابی روی کار آمده است و برای خدمت رسانی به مردم تلاش می‌کند.

اهمیت ارتقای اخلاق اجتماعی

امیرحسین جوانبخت، مدیر دفتر خراسان اندیشکده حقوق بشر و شهروندی دانشگاه امام صادق (ع) که برگزار کننده این نشست بود، نیز با تأکید بر اهمیت بررسی و ارتقای اخلاق اجتماعی بیان کرد: رویکرد اندیشکده آموزش و پژوهش و شبکه سازی است و درباره مردم هم بحث جایگاه و شأن آن ها، مطالبه گری و حق اطلاع آن‌ها از حقوق خودشان است.

این رویکرد در اندیشکده و درباره مسئولان این است که آن‌ها از حالت سخنگو بودن خارج شوند و پاسخگو باشند.