رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: برآورد‌های بین‌المللی از زیان اقتصاد گردشگری به حدی زیاد است که سال ۲۰۲۰ در عمل راهی برای جبران ضرر‌ها نخواهد بود و تنها راه برون‌رفت، تغییر سلیقه مخاطب است.
علی صمدی جوان/شهرآرانیوز؛ دکتر فرید جواهرزاده در گفت‌وگویی اختصاصی با شهرآرانیوز گفت: آخرین برآورد‌های بین‌المللی از وضعیت گردشگری بین‌المللی نشان می‌دهد در وضعیت بسیار سختی هستیم و امید به تغییرات امسال میلادی بسیار پایین است.
وی ادامه داد: سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) تقریبا ۲۰ روز قبل در تحلیلی، ۲۰ تا ۳۰ درصد ریزش در صنعت جهانی گردشگری را پیش‌بینی کرد. اما ۲ هفته بعد، این آمار به ۶۰ تا ۸۰ درصد افزایش یافت که بسیار نگران‌کننده بود.
جواهرزاده افزود: این آمار نشان می‌دهد که ۸۵۰ تا ۱/۱ میلیارد نفر گردشگر در سطح جهان سفر نخواهند کرد و بین ۹۱۰ میلیارد تا ۱/۲ تریلیون دلار ضرر اقتصادی ناشی از کرونا بر این صنعت جهانی تحمیل خواهد شد و
شاهد از دست رفتن ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل مرتبط خواهیم بود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: براین‌اساس، جهان در سال ۲۰۲۰ قطعا گردشگر بین‌المللی نخواهد داشت و گردشگری درون‌کشوری رواج بیشتری می‌یابد.
مدیرگروه سایق رشته مدیریت جهانگردی به وضعیت گردشگری بین‌المللی ایران نیز اشاره کرد و افزود: ایران چشم‌اندازی برای گردشگری ۲۰۲۰ نخواهد داشت؛ زیرا جزو ۱۰ کشور اول درگیر با کروناست و همین مسئله در گردشگری بین‌المللی ورودی ما تأثیر منفی می‌گذارد و حضور ایرانیان در تور‌های بین‌المللی نیز با مشکلاتی همراه خواهد بود که انجام پروتکل‌های شدید بهداشتی یا قرنطینه‌های طولانی‌مدت، در انصراف ایرانیان مؤثر خواهد بود.
ارائه ۳ محور جدید برای ادامه حیات گردشگری
جواهرزاده به وضعیت کرونا و پساکرونا در تأسیسات گردشگری اشاره کرد و گفت: اطلاق دوران پساکرونا برای صنعت مورد بحث ما اشتباه است؛ زیرا وضعیت کنونی ادامه‌دار خواهد بود و بهتر است از راهکار‌های موجود در شرایط کرونایی صحبت شود.
وی ادامه داد: در ارتباط با گردشگری‌ای که در ایران جریان دارد، همان‌طور که گفتم، امکان سفر خارجی در شرایط فعلی بسیار سخت است؛ بنابراین ایران‌گردی، یکی از راه‌های برون‌رفت از رکود صنعت گردشگری خواهد بود.
این استاد دانشگاه، تغییر سلیقه مخاطب در فرایند گردشگری را قطعی دانست و خاطرنشان کرد: در صورت پایداری وضعیت فعلی، چالش بسیار بزرگی پیش روی صنعت گردشگری خواهد بود که بر تقاضا‌های رایج در این صنعت تأثیر می‌گذارد و از ۳ محور خارج نیست.
جواهرزاده ادامه داد: اولین محور اقامت است که در شرایط فعلی دست‌خوش تغییر می‌شود؛ یعنی گردشگران متقاضی اتاق‌های انفرادی یا همان یک تخته به‌شدت بیشتر خواهند شد. دومین محور روم‌سرویس یا خدمات اتاق مسافر است که اولویت کار‌های یک هتل یا مرکز اقامتی خواهد بود و رواج بسته‌های بهداشتی غذایی یا سرویس بسته صبحانه در اتاق به‌جای بوفه‌های آزاد، از مطالبات آینده به حساب می‌آید. سومین محور هم ارائه تور‌های انفرادی یا تور‌های دسته‌جمعی اختصاصی به‌جای تور‌های عمومی خواهد بود که برای بقای این صنعت به‌وقوع خواهد پیوست.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: در کنار محور‌های بالا به ریسک پایین اقامت طولانی در مقصد هم باید اشاره شود که لازمه برخورد گردشگر با شرایط مقصد است. پایین آمدن ضریب ماندگاری در مقصد، مهم‌ترین هدف برگزاری تور در دوران کروناست.
مدیریت استرس در وضعیت فعلی لازم است
استاد مدیریت جهانگردی به استرس‌های ناشی از خدمات مطلوب از سوی مدیران حوزه گردشگری اشاره کرد و گفت: در صنعت گردشگری، امنیت بر خدمات برتری دارد؛ بنابراین هنگامی‌که امنیت گردشگر به‌ویژه در وضعیت کنونی مورد توجه و پایش مداوم باشد، استرس ناشی از ارائه خدمات نیز مدیریت می‌شود و حتی پایین می‌آید.
این مدیریت استرس بر پایه امنیت مسافر، چند وقتی است که از سوی شرکت‌های معتبر هواپیمایی و فرودگاه‌های پرتردد آغاز شده است و مسافر، هم در مبدأ و هم در مقصد در معرض تست‌های گوناگون پزشکی قرار می‌گیرد. البته به این نکته باید اشاره کرد که در صنعت مورد بحث، استرس حذف نشدنی است.
زیارت دوره‌ای، راهکار بازگشایی حرم رضوی
جواهرزاده به نقش اماکن در بی‌نظمی‌های رایج در گردشگری اشاره کرد و گفت: برخی اماکن گردشگری هستند که به‌دلیل جاذبه‌ای که دارند، سبب می‌شوند تا گردشگر با قرار گرفتن در محیط، رفتار هیجانی انجام دهد. به‌ویژه اگر بازدید از آن مکان در فصلی خاص یا مناسبت ویژه‌ای انجام شود، آ‌ن‌وقت کنترل محیط سخت می‌شود.
وی ادامه داد: حرم مطهر رضوی (ع) از جمله مکان‌هایی است که برای جاذبه مذهبی، ارادتمندان فراوانی دارد و با استمرار در تعطیلی این مکان مقدس، تشنگان زیارت آن حضرت روزبه‌روز بیشتر می‌شوند. برای جلوگیری از بروز هرگونه بیماری واگیردار و البته بازگشایی حرم، پیشنهاد می‌کنم زیارت دوره‌ای راه‌اندازی شود.
جواهرزاده توضیح داد: براساس مدلی مثل رویداد حج که با ثبت‌نام و اعزام کاروان در سرفصل‌های مختلف و تعدادی نسبتا مشخص انجام می‌شود، می‌توان زیارت حرم امام رضا (ع) را هم نوبتی کرد؛ بدین صورت که ظرفیت و ساعت زیارت از پیش مشخص باشد تا امکان کنترل و نظارت را برای بانیان امر به وجود آورد.
این طرح شاید باعث خستگی یا حتی کلافگی زائر شود، اما حسن آن بازگشایی حرم و البته جلوگیری از بروز حوادث پزشکی‌ای مانند کرونا خواهد بود.