به گزارش شهرآرانیوز؛ داستان اجحاف به شرق کشور بازهم تکرار می‌شود؛ چطور؟ این‌بار در ماجرای برقی‌سازی قطار تهران-مشهد که قرار است پروژه آن از سمت تهران-گرمسار آغاز شود، درست مثل آزادراه حرم‌تا‌حرم که تاکنون فقط به زیرسازی پنج کیلومتر مسیر و ساخت برخی ابنیه آن محدود شده، درحالیکه در سوی دیگر حدود ۳۰۰ کیلومتر از این آزادراه از قم تا گرمسار ساخته شده است. در واقع این بار هم مانند پروژه حرم تا حرم، پروژه قطار برقی مشهد- تهران به جای شرق کشور، در فاز نخست اجرا از تهران به گرمسار آغاز خواهد شد.
از‌سوی‌دیگر سرنوشت قطار سریع‌السیر مشهد تهران نیز همان‌طور‌که سه روز قبل در گزارشی نوشتیم، نامعلوم است و حتی هنوز در شورای عالی اقتصاد به‌عنوان پروژه‌ای اولویت‌دار مطرح نشده است؛ درحالیکه پروژه‌ای مشابه در مسیر تهران- قم-اصفهان در این شورا مطرح و استفاده از تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) به‌منظور تکمیل پروژه ابلاغ شده است.
سؤال اینجاست که دلیل این اجحاف‌های تکراری چیست؟ شاید پاسخ این سؤال را برخی برنتابند؛ اما بنا به نظر فعالان اقتصادی و نتیجه پیگیری پروژه‌های زیرساختی خراسان رضوی، وزن تأثیر‌گذاری مدیران استانی بر مدیران ملی برای استفاده از بودجه‌های ملی در پروژه‌های زیرساختی کم‌رنگ است.
پروژه‌هایی مانند آزادراه حرم‌تا‌حرم، قطار سریع‌السیر و قطار برقی مربوط به امروز و‌دیروز نیست؛ بنابراین همه مسئولان ذی‌ربط در ادوار مختلف استان به ویژه نمایندگان شهر‌های خراسان رضوی در مجلس باید پاسخگوی وضعیت موجود باشند.
روز گذشته جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی برگزار شد. دستور کار این جلسه در ارتباط با دو پروژه برقی‌سازی قطار تهران-مشهد و قطار سریع‌السیر در این مسیر بود. ادامه این گزارش را از زبان علی‌اکبر لبافی، مسئول دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی می‌خوانید.
یکی از موضوعاتی که بخش خصوصی به‌صورت جدی دنبال می‌کند و در برنامه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی نیز مطرح شده، بحث پروژه‌های مهم استان است که بستر توسعه را فراهم می‌کنند. این پروژه‌ها شامل پروژه‌های پیشرانی هستند که توسعه را به‌دنبال خود می‌کشند. باید همه ارکان از بخش خصوصی و دولتی تا نمایندگان و رسانه‌ها برای اجرای این پروژه‌های پیشران مطالبه گری داشته باشند.
سه پروژه اصلی در‌این‌زمینه وجود دارد. یکی از آنها موضوع آب بود که ما سند سازگاری با کم آبی را مصوب کردیم و اولین جلسه آن با حضور استاندار در هفته گذشته برگزار شد. پروژه دیگر، پروژه حرم‌تا‌حرم است که عملا پیشرفت آن نزدیک به صفر است.
پروژه دیگر، مربوط به راه آهن است که شامل دو بخش می‌شود: بخش برقی‌سازی قطار تهران و مشهد و قطار سریع‌السیر در این مسیر که موضوع این جلسه بود.
در‌مورد برقی‌سازی، طبق گزارشی که از تهران ارائه شد، دو موضوع مطرح شده است: یکی ارتقای سرعت راه‌آهن مشهد-تهران و دیگری برقی‌سازی این مسیر. پروژه برقی‌سازی از سال۱۳۵۴ مقدماتش آغاز شد و در سال۱۳۸۷ در قالب قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی به تصویب مجلس رسید.
در سال‌های۱۳۹۰ مناقصات آن تجدید شد و با ورود سازمان بازرسی، تغییراتی در روند پروژه ایجاد شد. درنهایت در سال۱۴۰۳، تفاهم‌نامه طراحی، ساخت و تأمین مالی پروژه برقی‌سازی راه‌آهن بین تهران و گرمسار، با مشارکت شرکتی به نام فراب-تام ایران‌خودرو به امضا رسید که به‌عنوان فاز نخست برقی‌سازی راه‌آهن مشهد-تهران در نظر گرفته شده است.
درباره مشخصات این طرح، سرعت طراحی‌شده برای آن دویست کیلومتر در ساعت است و زمان سفر از مشهد به تهران به شش ساعت کاهش می‌یابد. ظرفیت حمل مسافران در دوره کوتاه‌مدت ۲۰میلیون نفر و در بلندمدت ۳۵میلیون نفر در سال پیش‌بینی شده است. در بخش باری، سرعت قطار ۱۲۰کیلومتر در ساعت و فاصله زمانی حرکت ۲۰دقیقه خواهد بود. ظرفیت حمل بار در کوتاه‌مدت ۵میلیون تن و در بلندمدت ۱۰میلیون تن پیش‌بینی شده است.
کارفرمای اصلی این پروژه راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و پیمانکار اصلی آن شرکت CMC چین است. نوع قرارداد EPC و مبلغ سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده ۱۱.۵میلیارد یوان چین است. منبع تأمین سرمایه نیز وام دولتی از‌سوی دولت چین بوده و مدت اجرای پروژه ۴۸ماه تعیین شده است.
یکی از نکات درخورتوجه این پروژه، شروع عملیات در مسیر گرمسار به تهران است؛ درحالیکه بخش مربوط به خراسان رضوی هنوز اجرایی نشده است. این موضوع مورد اعتراض حاضران در جلسه قرار گرفت و پیشنهاد شد که پیگیری‌ها به‌گونه‌ای باشد که پروژه برقی‌سازی از خراسان رضوی نیز آغاز شود، نه فقط از گرمسار به تهران.
موضوع دیگر، قطار سریع‌السیر است که در ماده۴۸ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم (۱۴۰۳-۱۴۰۷) به آن اشاره شده است. در این ماده، قطار سریع‌السیر در مسیر‌های طولانی و پرمسافر مانند تهران-مشهد پیش‌بینی شده، اما اجرای این پروژه هنوز در دستورکار شورای عالی اقتصاد قرار نگرفته است. برای اجرای آن، نیاز به تصویب و ابلاغ شورای عالی اقتصاد است.
اما این نکته را باید در نظر داشت که در مسیر تهران-قم- اصفهان پروژه قطار سریع‌السیر مصوب و ابلاغ شده و اجرا نیز آغاز شده است. پیشنهاد شد که مشابه این مسیرها، پیگیری‌هایی برای اجرای پروژه قطار سریع‌السیر در مسیر مشهد-تهران انجام شود. این امر نیازمند مشارکت نمایندگان مجلس، مسئولان اجرایی استان و دیگردستگاه‌های ذی‌ربط است.
در‌مورد مسیر تهران-اصفهان، استاندار اصفهان اعلام کرده است که با مساعدت وزیر راه و شهرسازی و با پیگیری‌های مجری طرح‌های زیربنایی وزارت راه و شهرسازی در استان اصفهان و تعدادی از نمایندگان اصفهان در مجلس شورای اسلامی مصوبه شورای عالی اقتصاد در‌خصوص استفاده از تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) به‌منظور تکمیل پروژه قطار سریع‌السیر، توسط معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور ابلاغ شد. تجربه موفق این مسیر نشان می‌دهد که اجرای پروژه در مسیر مشهد-تهران نیز ممکن است و با توجه به تأثیرات مثبت آن بر توسعه منطقه، باید به‌صورت جدی پیگیری شود.
سرعت قطار سریع‌السیر در مسیر تهران-مشهد چهارصد کیلومتر در ساعت است و زمان سفر را به حدود ۲.۵ تا ۳ ساعت کاهش می‌دهد. اجرای چنین‌پروژه‌ای در مسیر مشهد-تهران نیز می‌تواند تحولی عظیم ایجاد کند.