فرصت استثنایی و بی نظیر ماه مبارک رمضان برای رشد معنوی و تربیت روحی، مجالی مغتنم است تا هرکسی در طریق تعالی، حرکتی کند و از جایی که هست، یک قدم جلوتر برود. برخلاف تصور برخی از ما، تعالیم دینی و آموزش‌های مذهبی درپی آن نیستند که همه مردم را درست مشابه یکدیگر تربیت کنند و همه مؤمنان را یکدست و مشابه هم بسازند.
شاید تلقی نادرست و برداشت غلط از مفهوم انسان کامل و اسوه اخلاقی و الگوی تربیتی، موجب شده است که برخی تصور کنند نظام تربیتی دین بر آن است که مانند یک کارخانه در خط تولید خود، محصولاتی یکسان عرضه کند، درحالی که اسلام آمده است حرکت ایجاد کند و هرکسی را از هر جایی که هست، یک قدم جلوتر ببرد. در این مسیر و جاده فقط هدف واحد توحیدی، مشترک است و نیت خیر و قصد بندگی خداوند برای همه یکسان است، وگرنه شرایط و احوال افراد با هم تفاوت دارد و هرکدام در یک موقعیت با اقتضائات خاص خود به سر می‌برند.
خداوند که این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها را بهتر از هرکسی می‌داند، انتظار ندارد همه بندگانش مثل هم باشند و تنها از آنان می‌خواهد هرکدام در هرجایی که هستند و با هر موقعیت و شرایطی که زندگی می‌کنند، از بندگی شیطان روی برگردانند و به جاده توحید و طاعت قدم بگذارند. هرکسی که مسافر این جاده بود و مقصدش بندگی خداوند و رضای الهی شد، اهل نجات است؛ هرچند که رنگ ورو یا شکل و بوی او مثل دیگران نباشد.
در روایات متعدد و احادیث مختلف به این حقیقت تصریح شده است و از ما خواسته اند که گرفتار ظاهرجویی و کمیت گرایی نشویم و به حقایق باطنی توجه کنیم و از هرکسی به اندازه ظرفیت و توانش توقع داشته باشیم. روشن است که افرادی مثل من هرگز در جایگاه و موقعیتی نیستند که مانند عالمان راستین و مؤمنان صالح روزه بگیرند و نماز و روزه همان بزرگان هم هرگز در مقام معنوی به سطح و منزلت عبادات اولیای خدا و خاندان پیامبر نمی‌رسد. قرار نیست من به مقام علامه طباطبایی برسم یا ایشان در جایگاه امیرمؤمنان قرار گیرند، بلکه مهم این است که نخست، من حدود الهی و ضوابط شرعی روزه داری و نماز را رعایت کنم و دوم، در مسیر رشد و تعالی توقف نکنم.
هرکسی باید بکوشد که در این ماه، قدمی برای نزدیک شدن به خدا بردارد، ولی دنیای هرکسی با دیگران فرق می‌کند و مسلمان‌ها تنها در حداقل‌های روزه داری مشترک هستند. شاید برای صاحب یک مغازه، رفتار بهتر با مشتریان، همان یک قدم باشد. شاید برای یک معلم، تلاش برای آموختن بهتر و بیشتر یا برای یک جوان، رفتار مهربانانه‌تر و مؤدب‌تر با پدر و مادرش، همان یک قدم به شمار آید. مهم این است که در روز‌ها و شب‌های ماه مبارک رمضان توقف نکنیم و از حرکت بازنایستیم و بکوشیم که با هر اسم ورسم یا سروشکلی در راه توحید و بندگی قدم برداریم.