فیض گل

در دوران تحصیل در دبیرســتان، معلم ریاضیات وفیزیکمان به هر بهانه‌ای از شخصیت استثنایی و فضیلت‌های کم نظیر استاد خود، مرحوم «رضا روزبه»، سخن می‌گفت و ما را بیش از گذشته، شیفته و دلباخته آن دانشمند بزرگ و باایمان می‌کرد.

چند سال پس از آن با انتشار کتاب «فیض گل» که شرح اندکی از احوال و ذکر برخی فضیلت‌های آن بزرگوار است، دانستم که معلم دوران دبیرستان ما، تنها بخش اندکی از حقیقت را درباره او گفته است.
مرحوم رضا روزبه زنجانی، دانشمند بزرگ ایرانی که بیشتر به نام مدیر دبیرستان علوی و پرورش دهنده نسلی اثر گذار و جریان ساز شناخته می‌شود، یکی از چهره‌های برجسته تاریخ معاصر تعلیم وتربیت ایران بود که حق او تاکنون به درستی ادا نشده است و جا دارد که درباره او کتاب‌های متعدد بنویسند و فیلم‌ها و مستند‌های متنوع بسازند.

وی باوجود آنکه در تحصیلات حوزوی در آستانه اجتهاد بود و به منابع دینی تسلط کامل داشت، برای تحصیلات دانشگاهی، رشته فیزیک را برگزید و در پژوهشی که برای رساله فوق لیسانس خود انجام داد، به عنوان یکی از متخصصان برجسته این رشته درخشید و با اینکه هنوز در آن زمان دوره دکتری فیزیک در ایران نبود، برای تحصیل در مقطع دکتری، بورس مناسبی دریافت کرد.

اگر او همان مسیر را ادامه داده بود -باتوجه به نبوغ و پشتکار ویژه اش- بی شک به عنوان یکی از دانشمندان برجسته بین المللی مطرح می‌شد، اما وی راه دیگری را انتخاب کرد و خدمت به فرزندان ایران و آموزش آنان را به شرایط و موقعیت‌های وسوسه کننده ترجیح داد.
او که درکنار شخصیت علمی و تخصص در عرصه‌های ریاضیات و علوم تجربی و زبان فرانسه و فلسفه، جنبه معنوی و روحانیت ویژه‌ای داشت، به حالات معنوی و زندگی زاهدانه شناخته می‌شد.
بی اعتنایی عجیب این دانشمند برجسته به دنیا و تعهد شگفتش به کار علمی، از وی الگویی کم نظیر ساخته بود که شبیه آن را به دشواری می‌توان یافت.

تعالی روحی و درک مقامات معنوی یا زندگی زاهدانه و درخشش فضایل اخلاقی، شاید در عالمان بزرگ یا عارفان تارک دنیا و بریده از زندگی روزمره چندان غریب نباشد، اما رسیدن به چنین جایگاهی در متن زندگی شهری و درحال تحصیل علوم مادی، بسیار درخورتوجه و غیرمعمول است.
فهم وی از حقایق توحیدی نظام هستی و قدرتش در تبیین عالمانه و دقیق این حقایق، چنان بود که وقتی استاد شهید مرتضى مطهری در جلسات انجمن اسلامی پزشکان به مبحث توحید رسید، از استاد روزبه خواست تا در این جلسات شرکت کند و به برخی پرسش‌ها پاسخ دهد.

وارستگی رشک برانگیز و معنویت شوق آفرینی که در سراسر زندگی او موج می‌زند و از هر خاطره و نکته حیات کوتاهش می‌تراود، بهترین درسی است که می‌توان برای بهتر زیستن فراگرفت.
دکتر علی مدرسی که خود از چهره‌های برجسته علمی و فرهنگی بوده اند و در غیرت دینی و باور مذهبی به پدربزرگ خود شهید سیدحسن مدرس انتساب دارند، بخت آن را داشته اند که هم در رشته فیزیک دانشگاه تهران، هم درس و دوست مرحوم روزبه باشند و هم در دبیرستان علوی با ایشان همکاری و رفاقت کنند.
ایشان برای بزرگداشت یاد و خاطره استاد و دوست خود، دست به قلم برده و کتاب «فیض گل» را فراهم ساخته اند.

در بخشی از سخن آغازین کتاب چنین می‌خوانیم: «آنان که استاد روزبه را از نزدیک دیده و شناخته اند، بیش از هرچیز شیفته جذبه معنوی این روح مؤمن شده اند. زندگی و رفتار او گواه روشن راستی گفتارش بود. او نمونه والای تبلیغ عملی پیام دین بود. دقت علمی او در تحقیقات فیزیک و ریاضی، تجلی و تداوم میراث گرانبار مداقه‌های علمای دقیق النظر حوزه‌های علوم اسلامی بود».
این کتاب علاوه بر یادداشت‌های خواندنی ایشان، دربرگیرنده مجموعه‌ای از خاطرات دیگران، اشعار، اسناد و عکس‌ها نیز هست و بخشی از یاد‌های شاگردان مرحوم روزبه که اکنون هریک از چهره‌های برجسته و درخشان در عرصه‌های گوناگون به شمار می‌روند، نیز در این پیوست‌ها ثبت شده است.