محمد حسن صلواتی

امسال، پیاده‌روی اربعین رنگ و بویی متفاوت به خود گرفته است. در میان سیل عظیم عاشقان اباعبدالله (ع)، قلب‌ها نه فقط برای حسین (ع) که برای مظلومیت مسلمانان غزه نیز می‌تپد. زائران حسینی با در دست داشتن نماد‌هایی از کودکان شهید غزه، فریاد همبستگی با فلسطین سر می‌دهند؛ فریادی که در سکوت بسیاری از کشور‌ها از جمله کشورهای عربی گم شده است. این تصاویر، روایتی است از ابراز همدردی زائران پیاده اربعین کربلا با مسلمانان غزه با نمادی از کفن کودکان شهید تا نشان دهند راه حسین (ع) و دفاع از مظلوم، مرزی نمی‌شناسد. این تصاویر، روایت پیوندی عمیق میان عشق به سالار شهیدان و همدردی با مظلومان امروز جهان در غزه است.

طریق العلما یا طریق الفرات یکی از مسیر‌های پیاده‌روی اربعین از نجف به کربلا است. این مسیر قدیمی و سرسبز، حدود ۸۹ کیلومتر طول دارد و از کنار رود فرات و نخلستان‌ها عبور می‌کند. در زمان ممنوع بودن زیارت کربلا توسط رژیم بعث عراق، بسیاری از علما و روحانیون برای در امان ماندن از نیرو‌های حکومتی، از این مسیر که دارای پوشش گیاهی و نخلستان بود، خود را به کربلا می‌رساندند و به همین دلیل به "طریق العلما" معروف شده است. این مسیر نسبت به مسیر اصلی (طریق نجف به کربلا) خلوت‌تر است و بیشتر مورد استفاده مردم محلی و زائرانی قرار می‌گیرد که به دنبال فضایی معنوی‌تر و آرام‌تر هستند. این مسیر برای زائرانی مناسب است که به دنبال تجربه‌ای متفاوت، خلوت‌تر و با ارتباط نزدیک‌تر با طبیعت و مردم محلی هستند.

با نزدیک شدن به اربعین حسینی، مسیر طریق العلماء شاهد حضور پرشور زائرانی است که از میان نخلستان‌ها به سمت کربلا در حرکتند. این جاده که از دیرباز محل عبور بزرگان و علما بوده، امروز به یکی از اصلی‌ترین مسیر‌های پیاده‌روی تبدیل شده است. در این گزارش تصویری، عظمت و شکوه پیاده‌روی اربعین در دل طبیعت عراق به تصویر کشیده شده است. زائران با پیمودن این مسیر تاریخی، نه تنها به حرم امام حسین (ع) نزدیک می‌شوند، بلکه سنت دیرینه‌ای را نیز احیا می‌کنند. این پیاده‌روی، جلوه‌ای از وحدت و همدلی است که در آن، هزاران نفر با یک هدف مشترک، قدم در راهی می‌گذارند که قدم‌های علمای گذشته را در خود جای داده است.

این روز‌ها، نجف اشرف و حرم مطهر امیرالمومنین، امام علی علیه‌السلام، میزبان سیل عظیم زائرانی است که از سراسر جهان برای شرکت در حماسه اربعین حسینی گرد هم آمده‌اند. این زائران، پیش از آغاز پیاده‌روی شکوهمند خود به سوی کربلا، با زیارت حرم مولای متقیان، ارادت خود را به اهل بیت نشان می‌دهند و از این مکان مقدس، برای پیمودن مسیر عشق و دلدادگی به امام حسین (ع) نیرو می‌گیرند. حرم علوی در این ایام مملو از جمعیت و سرشار از عطر معنویت است، گویی همه آمده‌اند تا با زیارت امام علی علیه السلام ، راهی دیدار فرزندش شوند. این تصاویر، تنها گوشه‌ای از شکوه و عظمت این حضور میلیونی را به تصویر می‌کشد.

با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی، سیل عظیم زائران پیاده بعد از زیارت حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) از نجف اشرف خارج می‌شوند و به سمت کربلا در طریق مشایه قدم می‌گذارند. این حرکت معنوی و پرشور، نمادی از عشق و ارادت به امام حسین(ع) و آرمان‌های ایشان است. زائران با دل‌های پر از اشتیاق و نیت‌های خالصانه، در این مسیر طولانی، همدل و هم‌صدا، به یاد شهدای کربلا گام برمی‌دارند. تصاویر این سفر زیارتی، جلوه‌گر همبستگی، عشق و ارادت مردم به اهل بیت(ع) است و نشان‌دهنده عزم راسخ آنان برای ادای احترام به یاد آن بزرگواران خواهد بود.

موکب امام رضا (ع) در کربلای معلی، با همت جمعی از فعالان فرهنگی مشهدی، هر روز پذیرای بیش از ۵۰۰۰ زائر اربعین حسینی است. این موکب که با تکیه بر کمک‌های مردمی اداره می‌شود، مجموعه‌ای از خدمات ضروری را برای رفاه حال زائران فراهم کرده است. از جمله امکانات این موکب می‌توان به درمانگاه برای ارائه خدمات پزشکی، چایخانه و آشپزخانه برای پذیرایی از زائران، رخت‌شورخانه و خیاط‌خانه برای رفع نیاز‌های ضروری، و همچنین تلفن‌خانه برای برقراری ارتباط با خانواده‌ها اشاره کرد. علاوه بر این، محلی برای نگهداری از کالسکه و ویلچر در نظر گرفته شده تا تردد برای افراد مسن و دارای محدودیت جسمی نیز آسان شود. بیش از ۷۰۰ خادم در موکب امام رضا (ع) با روحیه‌ای جهادی، شبانه‌روز در حال خدمت‌رسانی به زائران هستند تا سفری راحت‌تر و خاطره‌انگیزتر برای آنها رقم بزنند. این موکب نمادی از عشق و ارادت مردم به خاندان اهل بیت (ع) و تجلی‌گاه وحدت و همدلی در مسیر پیاده‌روی اربعین است.

بیش از ۷۰ بانوی خراسان جنوبی از شهر آیسک، با عشقی حسینی و همتی والا، در نجف اشرف مشغول پخت نان برای زائران پیاده اربعین هستند. این بانوان خادم، که به صورت داوطلبانه و باهزینه شخصی به این سفر معنوی آمده‌اند، روزانه با بیش از ۱۰ تنور، از غروب تا طلوع خورشید، در قالب چهار شیفت کاری، بیش از سه هزار قرص نان پخت می‌کنند. این نان‌های نذری، که با دستان پر مهر و خلوص این بانوان آماده می‌شوند، قوت قلب و توشه راه زائرانی است که با پای پیاده مسیر عشق را طی می‌کنند. تلاش بی‌وقفه و خالصانه این بانوان، نمونه‌ای درخشان از ارادت مردم ایران به سیدالشهدا (ع) است که با کمک‌های مردمی و مشارکت داوطلبانه، در مسیر خدمت به زائران اربعین، از هیچ کوششی فروگذار نمی‌کنند. این فعالیت ارزشمند، جلوه‌ای زیبا از عشق و ایمان مردمی است که در این راه قدم گذاشته‌اند تا سهمی در این حرکت عظیم داشته باشند.

با آغاز پیاده‌روی اربعین، درمانگاه حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) در نجف اشرف، با تیمی متشکل از ۵۶ نفر نیروی درمانی و پشتیبانی، شبانه‌روز در حال خدمت‌رسانی به زائران است. این درمانگاه که توسط مرکز پزشکی حج و هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تجهیز و توسط هلال احمر خراسان رضوی اداره می‌شود، روزانه به بیش از ۳۰۰۰ زائر خدمات درمانی ارائه می‌دهد. بیشتر مراجعات مربوط به خستگی و مشکلات ناشی از پیاده‌روی است، اما بیماران با بیماری‌های مزمن نیز تحت درمان قرار می‌گیرند. این درمانگاه که در یک هتل تجهیز شده، با همکاری خوب مسئولان و بیمارستان‌های عراقی، به محلی امن برای زائران تبدیل شده است. مسئولان و کادر درمانی این درمانگاه با اشاره به افزایش شور و شوق زائران در هر سال، تأکید می‌کنند که عشق به اهل بیت (ع) بر سختی‌های مسیر غلبه می‌کند

قبرستان وادی السلام، در شهر نجف اشرف عراق، بزرگ‌ترین و یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های جهان است که وسعت آن به بیش از ۶ کیلومتر مربع می‌رسد و میلیون‌ها نفر در آن آرمیده‌اند. این گورستان با قدمتی بیش از ۱۴۰۰ سال، محل دفن بسیاری از پیامبران، صالحین، علما و شخصیت‌های برجسته تاریخی و دینی از جمله حضرت آدم، حضرت نوح، حضرت هود و حضرت صالح (ع) است. معماری و طراحی برخی از قبر‌ها در وادی السلام منحصر‌به‌فرد است و برخی از آنها شبیه به خانه‌های کوچک با گنبد و تزئینات خاص ساخته شده‌اند. وادی السلام که به معنای «سرزمین صلح» است، برای شیعیان از قداست و احترام ویژه‌ای برخوردار است و بسیاری از شیعیان سراسر جهان وصیت می‌کنند که در این مکان مقدس دفن شوند. قدم زدن در این قبرستان، تجربه‌ای معنوی و عمیق است که تاریخ، ایمان و مرگ را در هم می‌آمیزد.

این موکب هر شب از ساعت ۱۹ تا ۲ بامداد، میزبان برنامه‌هایی متنوع است؛ از اجرای زنده سرود و نمایش آیینی تا پخش رادیویی و نوا‌های حماسی. زائران، لحظاتی از مسیر را در این ایستگاه فرهنگی توقف می‌کنند؛ نه برای استراحت پا بلکه برای آرامش دل. طراحی‌های بصری و فضاسازی محیط، مفاهیمی، چون مقاومت، انتظار و مظلومیت مردم غزه را به زائران یادآور می‌شد؛ تا اربعین، فقط یک مسیر پیاده‌روی نباشد، بلکه قدمی برای بیداری دل‌ها باشد.

اینجا، زیر آسمان نجف، گرمای سوزان هوا با عشق و ارادت در هم آمیخته است. این چهره‌ها اینجا فقط پاکبان نیستند؛ آنها خادمان زائران اربعین حسین (ع) هستند. از مشهد آمده‌اند، از شهری که خود مأمن دل‌های عاشق است، تا در قلب نجف، شهر امیرالمؤمنین و خانه پدری، خدمت کنند. تصویر لبخند‌های خسته، اما سرشار از افتخارشان، قصه دلدادگی و داستان سه شیفت کار شبانه‌روزی را روایت می‌کند؛ شیفت‌هایی که در گرمای طاقت‌فرسای روز یا در آرامش سحرگاهان، خیابان‌ها را برای قدم‌های زائران آماده می‌سازند. هر جارویی که بر زمین می‌کشند، هر کیسه زباله‌ای که برمی‌دارند، نذری است برای حسین (ع) و پدرش و خدمتی است به زائرانی که در مسیر عشق گام برمی‌دارند. این عکس ها، فقط لحظاتی از نظافت خیابان‌ها نیست؛ اینها روایتگر پیوند عمیق قلبی است که مرز‌ها را در هم می‌شکند و با زبان عمل، عشق را فریاد می‌زند. این مردان شریف، با دستان پرکارشان، تصویری زیبا از ایثار و ایمان را در دفتر اربعین حک می‌کنند.

همزمان با آغاز ایام اربعین حسینی، کاروان «خدام‌الحسین (ع)» شهرداری مشهد با شعار «مشهد برای حسین (ع)» برای یازدهمین سال متوالی، خدمت‌رسانی به زائران را در شهر نجف اشرف آغاز کرده است. این کاروان متشکل از ۴۰۰ نفر از کارکنان شهرداری، شامل پاکبانان، نیرو‌های خدماتی و فرهنگی است که با تجهیزات کامل، به یاری شهرداری نجف آمده‌اند تا محیطی پاکیزه و درخور شأن زائران فراهم کنند. ​فعالیت پاکبانان مشهدی به صورت شبانه‌روزی و در سه شیفت کاری متمرکز بر نظافت و رفت‌وروب معابر منتهی به حرم مطهر امام علی (ع) است. ​این اقدام داوطلبانه، که با هدف خدمت‌رسانی عاشقانه و بی‌منت به زائران حسینی انجام می‌شود، جلوه‌ای از همکاری و همدلی میان دو کشور و شهر‌های مذهبی است. شهرداری مشهد با اعزام این نیروها، وظیفه خود در قبال زائران را فراتر از مرز‌ها ایفا می‌کند

در آستانه موج اصلی ورود زائران اربعین، مراسم آغاز رسمی خدمت نیرو‌های اعزامی شهرداری مشهد و شهرداری سبزوار در نجف اشرف برگزار شد. این مراسم با حضور رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست شورای اسلامی شهر مشهد، معاون خدمات شهری شهرداری سبزوار به همراه معاون خدمات شهری شهرداری مشهد و جمعی از زائران همراه بود. پاکبانان و نیرو‌های خدمات شهری با لباس‌های متحدالشکل و پرچم‌های ایران وارد صحنه شدند تا مأموریت خود را در نظافت، رفت‌وروب، و پشتیبانی از مسیر‌های منتهی به حرم امیرالمؤمنین (ع) آغاز کنند. این حضور، جلوه‌ای از همدلی زائران و خادمان ایرانی در شهر علوی است.

شب گذشته دقایقی پس از اذان مغرب، صدای دمام‌ها در خیابان امیرالمؤمنین نجف پیچید. زائران، کوله‌به‌دوش و خسته از راه، به‌سمت صدای کشیده شدند؛ جایی که موکب فرهنگی شهرداری مشهد برپا شده بود. این موکب هر شب از ساعت ۱۹ تا ۲ بامداد، میزبان برنامه‌هایی متنوع است؛ از اجرای زنده سرود و نمایش آیینی تا پخش رادیویی و نوا‌های حماسی. زائران، لحظاتی از مسیر را در این ایستگاه فرهنگی توقف می‌کنند؛ نه برای استراحت پا بلکه برای آرامش دل. طراحی‌های بصری و فضاسازی محیط، مفاهیمی، چون مقاومت، انتظار و مظلومیت مردم غزه را به زائران یادآور می‌شد؛ تا اربعین، فقط یک مسیر پیاده‌روی نباشد، بلکه قدمی برای بیداری دل‌ها باشد.

اجتماع بزرگ کودکان و نوجوانان مشهدی در یادبود شهدای کودک و نوجوان ایرانی حمله رژیم صهیونی عصر امروز (دوشنبه ۳۰ تیرماه ۱۴۰۴) با شعار «بچه‌ها این بار شما فرمانده‌اید» در پارک ملت مشهد برگزار شد و صد‌ها کودک و خانواده‌های‌شان با ساختن موشک‌های کاغذی، پیام نمادین خود را علیه ظلم و بی عدالتی، به آسمان فرستادند.

«نوراحمد اسلام‌جار»، والی هرات، با استقبال رسمی امیرالله شمقدری معاون امنیتی و انتظامی استانداری خراسان رضوی، حسین جمشیدی فرماندار تایباد و شماری دیگر از مقامات استانی، از مرز دوغارون وارد ایران شد، او و هیئت همراه سپس از اردوگاه ساماندهی اتباع افغانستانی در «سفیدسنگ» فریمان بازدید کرد. در ادامه این سفر محمد سلیم رییس نمایندگی وزارت خارجه افغانستان در ولایت هرات و احمد معصومی فر رییس نمایندگی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در استان خراسان رضوی با حضور در استانداری خراسان رضوی به سوالات خبرنگاران پاسخ دادند.

مراسم عزاداری ۵ شب دوم دهه دوم ماه محرم «هیأت ماه» محفل اهالی هنر و رسانه با سخنرانی حجت‌الاسلام خوش‌زبان و اجرای ویژه برنامه‌های هنری آیینی از ساعت ۲۰:۳۰ در محل مسجد امام علی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار می‌شود.

مراسم گرامیداشت نودمین سالگرد واقعه گوهرشاد با حضور جمعی از مردم انقلابی مشهد در قالب راهپیمایی روز ملی عفاف و حجاب از عرصه میدان شهدا مشهد تا حرم مطهر رضوی برگزار شد.

همزمان با شام شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، آئین شام غریبان حسینی با حضور تولیت آستان قدس رضوی، جمعی از خادمان، زائران و مجاوران بارگاه نورانی امام رضا (ع) در حرم مطهر رضوی برگزار شد.

مراسم وداع با پیکر مطهر خانواده شهیدان «حامد صابر، مهسا احمری و فرزندشان میلان صابر» و پاسدار شهید «حسن قنبری» با حضور زائران و مجاوران عزادار در رواق امام خمینی (ره) حرم مطهر رضوی برگزار شد.