نعیمه زینبی

شهرت خیابان امام‌رضا (ع) از خیابان ارگ که روزگاری پاتوق همه اهل مشهد بود و دیگر خیابان‌های قدیمی شهر بیشتر است و شاید به نظر برسد قدمت آن‌هم بیشتر از دیگر خیابان‌های شهر است، اما تاریخ شکل‌گیری خیابان امام‌رضا (ع) در شهر امام‌هشتم (ع)، ما را می‌برد به نخستین طرح‌های توسعه‌ای حرم که کلنگ آغاز آن حدود سال‌های ۱۳۱۰ خورشیدی زده شده است.

میلاد ائمه اطهار (ع) و برگزاری جشن برای این ایام مبارک، همیشه دهان‌شیرین‌کن مؤمنان بوده است.

هفتمین روز خرداد سال ۵۹ بود که ساختمان سنا که تجربه زیادی در پذیرایی از مردان قانون‌گذار داشت، دوباره گشوده شد و این‌بار نمایندگان منتخب مردم انقلابی ایران از سراسر نقاط کشور به خیابان سپه (امام‌خمینی فعلی) در تهران آمدند تا قانون‌گذاران تازه ایران باشند.

قصه کارواشی در شهر امام‌رضا (ع) که بنیان ساخت نخستین اتومبیل در ایران در آنجا گذاشته شد.

دکتر احمد گلچین‌معانی نخستین کسی بود که در آرامستان شاعران خراسانی توس به خاک سپرده شد و امیر بزرگرخراسانی آخرینشان. چهره‌های خراسانی شعروادب این دیار کهن در همسایگی استاد سخن آرمیده‌اند تا تأسی‌شان به این شاعر پارسی‌گوی پایدار بماند.

میرزاحسن تبریزی یک نام آشنا در تاریخ آموزش‌وپرورش نوین ایران است که دست‌برقضا گذرش به مشهد هم افتاده است. او که خودش چوب مکتب‌خانه را خورده بود و می‌دانست که بیشتر بچه‌ها آنجا چیزی نمی‌آموزند، دست‌به‌کار شد و صبح‌ها زودتر به مکتب می‌رفت و به دیگر بچه‌ها درس می‌داد.

«موسی حجازی» این روز‌ها تنها یک نام است روی سنگ قبری در کنج حیاط بیمارستان مسلولین (دکتر شریعتی فعلی)؛ یعنی همان جایی که خودش همت کرده و ساخته است، اما اگر روزنامه‌های عهد ناصری تا پهلوی را به نیت پیدا کردن نشانی از دکترموسی حجازی (۱۲۵۶ تا ۱۳۳۲ خورشیدی) ملقب به «طبیب اعظم» ورق بزنید، می‌بینید هرجا که قرار است اتفاق خوبی در حوزه پزشکی در مشهد رقم بخورد، یک سرش به او برمی گردد.

باغی که میانه محدوده‌های انتهای فرامرزعباسی، جانبار وبلوار کارگر امروزی قرار گرفته، روزگاری محل تولد یکی از نخستین کارخانه‌های قند ایران بوده است؛ ساختمانی که در بین موسپیدکرده‌های مشهدی به کارخانه قندآبکوه شهره است. این سازه که برابر تقویم‌ها ۸۸ سال از آغاز ساخت آن می‌گذرد، سال هاست در قلب شهر انزوا گزیده و با اینکه مهجورانه زندگی می‌کند، اما ردی کهاز خود در تاریخ مشهد بر جای گذارده، همچنان باقی است.

۵ اردیبهشت ۱۳۱۹ خورشیدی روزی است که مردم ایران توانستند با باز کردن پیچ رادیو، شنونده صدا‌های ماندگار بسیاری باشند. صدا‌هایی که حالا ۷۴ سال است بخشی از خاطرات همه ما را شیرین کرده است. اسناد تاریخی می‌گویند، رادیو پس از ورود به ایران، ۹ سال طول کشیده تا به شهر امام‌رضا (ع) راه یابد.

۵۲ سال است که جام جهان‌نما در خانه مشهدی‌ها اتراق کرده است.

۲۹ سال است که دیگر هیچ کودکی به دلیل ابتلا به بیماری فلج اطفال میهمان خاک نمی‌شود.

درباره تنها موقوفه آستان قدس رضوی که بخشی از آن به برگزاری عزاداری برای مولا امیرالمؤمنین (ع) اختصاص دارد.

درباره قبرستان ویرانی حرف می‌زنیم؛ جایی چسبیده به دیار مشهد که سال‌هاست در میان مردم مشهد برای بازار مبلی که دارد، شهره شده، اما در واقع اینجا سوای همه جاذبه‌های طبیعی و اقتصادی‌اش، گنجینه ارزشمندی است از تاریخ و هویت مردمان ولایت طرقبه توس که روزگاری اینجا می‌زیسته‌اند.

آنچه از تاریخ برای ما به یادگار مانده است، نشان می‌دهد مسجد بالاسر قدیمی‌ترین مکان مذهبی به‌جامانده از مشهد قدیم است. دهه نکوداشت مساجد در ۱۰ روز پایانی ماه شعبان بهانه‌ای شد تا یادی کنیم از قدیمی‌ترین مساجد مشهد که بیشتر آن‌ها در بافت قدیمی ارض‌اقدس قرار دارند.

بهار که اکنون ما را یاد خانه‌تکانی و نظافت می‌اندازد در گذشته شروع مصیبت‌های مشهد بوده است.

پس از ویرانی‌های فراوان، خانه «کوزه‌کنانی» بزرگ‌ترین خانه تاریخی مشهد به سوی مرمت گام برمی‌دارد.

پیش از هر حرف و سخنی، جالب است بدانید که پیش از آمدن کرونا، وبا آخرین مرضی بوده که با شهر‌های ایران کاری کرد که پاییز با برگ درختان می‌کند. در اردیبهشت سال ۱۲۷۱ خورشیدی وبا به مشهد نفوذ کرده و ۲۰ هزار نفر از جمعیت شهر و اطراف را از بین برد.

اینجا وقت مدهوشی از همه دنیاست. فرصت یک خلسه کوتاه از روزگار آن بیرون. همه آن بیرون با من داخل می‌آید و دیگر بیرون نمی‌رود. نگرانی‌هایم لابه‌لای قدم‌های زائران گم می‌شود.