فرید اصغریان

نمایش «بلوف‌زودرس» به کارگردانی عرفان شیرنگی و تهیه‌کنندگی محمد سلیمانی پردیس تئاتر مستقل روی صحنه می‌رود. کافه‌شهر در گفت‌وگو با عرفان شیرنگی، مجتبی کیمیایی، مهسا ستوده‌نژاد، حسین دیسفانی، محمد سلیمانی و منصوره داوری‌نژاد از لایه‌های پنهان این اثر نمایشی پرده برداشت.

«باره»، «بارو» یا «شهربند»، همگی نام‌دیواری است که صد‌ها سال، چون ماری عظیم‌الجثه، دورتادور شهر تابران توس چنبره زده و از این شهر باستانی، چون گنجی گرانبها محافظت می‌کند. اما دیواری که از سه حمله خانمان برانداز جان سالم به در برده، حالا حال‌وروزش نزار است و از هر زمانی بیشتر به تیمار و نگهداری نیاز دارد. «باره» و «ارگ» تنها بقایای باقی‌مانده از شهر تابران است که الگویش میراثی گرانبها از سبک معماری شهر‌های قرون وسطایی ایران است. این عرصه ۲۴ تیر سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ثبت شد. اما اقدامی که شایسته حفظ یک اثر ملی است در حقش ادا نشد.

نمایش «اکوئوس» به کارگردانی حمیدرضا آزادفر در تماشاخانه استاد نوری روی صحنه می‌رود. کافه‌شهر در گفت‌وگو با حمیدرضا آزادفر، میترا محمدیان، سید محمد سادات، ساندرا یحیی زاده علی نوروزیان از لایه‌های پنهان این اثر نمایشی پرده برداشت.

در اینجا نه تخت رستمی در کار بود و نه آرامگاه سامی، اما صدای قصه از دل سالن طنین انداخت. درسا نکوئی، نقال جوان، امروز روایت زال و رودابه را زنده کرد؛ بی‌نیاز از اغراق و نمایش‌های پرزرق‌وبرق، تنها با کلام. کلامی برخاسته از شاهنامه، از دل سال‌ها روایت، و از زبانی که فردوسی آرزو داشت زنده بماند. در «کافه شهر» نشستیم و گوش سپردیم به نقالی؛ به احترام زبانی که از عشق گفت، از جنگ، از رنج مادران، و به افتخار مردی که سخنانش پس از هزار سال، همچنان تازه است. اگر زمان داری، این ۱۵ دقیقه را از خودت دریغ نکن. شاید روایت، چیزی باشد که امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم.

ما در کافه‌شهر دنبال گفت‌وگوهایی هستیم که از جنس واژه‌های آماده نباشند؛ روایت‌هایی می‌خواهیم که از دل زندگی بیرون بیایند، صادق باشند و بی‌ژست‌؛ برای همین، «۳۶۰ درجه» را راه انداختیم تا در یک چرخش کامل دور هنرمند بتوانیم خودِ واقعی‌اش را از همه زاویه‌ها ببینیم و بشنویم. در قسمت اول این مسیر، می‌رویم سراغ آرمان صفری، بازیگر تئاتر مشهد؛ او از روزی برایمان می‌گوید که با چهار تا آب معدنی توانست استرس اولین اجرایش را کنترل کند؛ از عشق به گروه، از «دریاچه قو»یی که مثل بچه رشد کرد و از سینمایی که هنوز برایش زنده‌ است.

مدح و منقبت آل‌الله در موسیقی مقامی خراسان، جایگاه درخوری دارد. از همین رو خوانندگان و نوازندگان این خطه در مقام‌ها در این خصوص اشعاری سروده و خوانده‌اند. «برج ولایت» نام قطعه‌ای از همین دست است که غلام‌رسول صوفی آن را خوانده و در آن، دوازده امام همام(ع) را یاد می‌کند. محسن عسکریان نیز با دوتار گوش‌نوازش این مدح را همراهی می‌کند.

بعضی صدا‌ها حرمان و حسرت و نبودن را یکهو به حاشیه می‌کِشد و می‌کُشد. بعضی صدا‌ها همین که بلند می‌شود، شنونده را زمین‌گیر می‌کند و میدانگاهی وسیعی می‌سازد از خاطره‌های شیرین. آدم با بعضی صدا‌ها بیشتر صمیمی است؛ چون شنیدنشان تسکین‌دهنده است و به ضمادی شفابخش می‌ماند. حرم امام‌رضا (ع) چند‌صدای ماندگار دارد که برای خیلی‌ها حکم تشرف را دارند.

نمایش «سندروم پای بی‌قرار» به کارگردانی عبدالله برجسته در تماشاخانه کربن روی صحنه می‌رود. کافه‌شهر در گفت‌و‌گو با عبدالله برجسته، مسعود عقلی، منا بارانی و محمدرضا لبیب، به کاوش در لایه‌های پنهان نمایش «سندروم پای بی‌قرار» پرداخت.

نمایش «زهرماری» به کارگردانی سعید توکلی و تهیه‌کنندگی محمد طهان، در اردیبهشت ۱۴۰۴ روی صحنه تماشاخانه مایان مشهد اجرا می‌رود. کافه‌شهر در گفت‌و‌گو با محمد طهان، سعید توکلی، گلناز نصیری و سعید باصری، علی کارآموزیان، احمد طاهونچی و وحید غلامی از روند تولید و جزئیات این اثر نمایشی پرده برداشت.

هفته فیلم و عکس مشهد با حضور فیلمسازان جوان و علاقه‌مندان به این حوزه برگزار شد. در حاشیه این رویداد، با چند تن از فیلمسازان و مدیر انجمن گفت‌و‌گو کردیم و از دغدغه‌ها و آرزوهایشان شنیدیم.

پنجمین نمایشگاه گروه خوشنویسی «ملک» با همراهی اشعار شاعر معاصر «جواد گنجعلی» و آثار هنرجویان سرکار خانم فرزانه درویش، میزبان نگاه‌های مشتاق بود.

جواد علیزاده، کاریکاتوریست با اشاره به وضعیت حرفه‌ای کاریکاتوریست‌ها گفت: کاریکاتور، کاری دلی است. کسی که وارد این حوزه می‌شود، باید قانع باشد و شغل دوم یا سوم نیز داشته باشد تا ناچار نشود برخلاف میل خود کار کند.

نمایش «ارکتایپ» به نویسندگی و کارگردانی مصطفی نصیری و تهیه‌کنندگی میثم رضوانی، در تماشاخانه استاد نوری روی صحنه می‌رود. کافه‌شهر در گفت‌و‌گو با غزل زهرایی، مصطفی نصیری، نیما زنده‌روحیان، نازنین سالاری‌فر و تارخ اردشیری، از لایه‌های پنهان این اثر نمایشی پرده برداشت.

نادر سلیمانی، بازیگر فیلم صیاد شیرازی، گفت: در فیلم «صیاد» با شخصیتی روبه‌رو شدم که مردم با او همذات‌پنداری می‌کند؛ شخصیتی که شاید خیلی‌ها در اوایل انقلاب با آن مواجه شدند. اما در فیلم «ضد» این‌بار آرامش نقش، صدای من شد و این سکوت‌ها باعث شد که دیده شوم.

علی سرابی، بازیگر نقش شهید صیاد شیرازی در فیلم سینمایی «صیاد»، گفت: خوشبختانه امروز آنچه که روی پرده می‌بینید، حاصل تلاشم برای نزدیک شدن به شخصیت شهید صیاد است و از بازخوردهایی که از مردم و خانواده ایشان می‌شنوم، احساس سربلندی می‌کنم.

در نمایشگاه «روایت»، نقاشی‌خط به زبان ایستادگی سخن می‌گوید؛ خطوط زخمی، رنگ‌های خون‌بار و فرم‌هایی که از دل درد و امید مردم غزه برآمده‌اند، در آثار محسن توسلی روایتی هنری و انسانی را شکل داده‌اند. آثاری الهام‌گرفته از مادر و کودک، خاطره‌ها، پرنده‌های پرپر و حروف زخمی فارسی، که در نگارخانه رضوان پیش‌روی مخاطب قرار گرفته‌اند و تماشاگر را به تأمل دعوت می‌کنند.

نمایش «دریاچه قو» به کارگردانی مهسا غفوریان در فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۴ در سالن اصلی تئاتر شهر مشهد روی صحنه می‌رود. این نمایش اقتباسی از بالهٔ کلاسیک «دریاچه قو» اثر پیوتر ایلیچ چایکوفسکی است که به عشق، جادو و مبارزه بین خیر و شر می‌پردازد. در این نسخه، داستان با نگاهی مدرن و در قالب درام موزیکال ارائه می‌شود. بازیگرانی، چون مسعود عقلی، سپیده مذهب، سمیه طهماسبی و مرتضی جوانشیر در آن ایفای نقش می‌کنند. کافه‌شهر در گفت‌و‌گو با عوامل این نمایش جزئیات بیشتری از آن را منتشر کرد.

در خراسان بزرگ دوتار نواختن جزو هنر‌هایی است که ویژه همین خطه است. اما در کنار نوازندگان بزرگ در خراسان و مشهد ما هنرمندانی داریم که دستی بر ساز دارند، اما نه برای نواختن بلکه برای ساختن. ساختن دوتار آداب خاص خودش را دارد، آدابی که از درخت شروع می‌شود و به دستان نوازنده می‌رسد. از ساختمان صدای دوتار می‌آید، روایت خانواده حداد است که دوتارسازان شاخص خراسان و مشهد هستند و در منطقه ساختمان (شهید رجایی) مشهد کارگاه دارند.

در یکی از محلات قدیمی مشهد جایی نزدیکی حرم امام رضا (ع) بنایی از ۴ قرن پیش به یادگار مانده است. حمام قلی‌بیگ یا شاه بنایی با معماری و نقش و نگار منحصر‌به‌فرد است. نقاشی‌های عجیب و غریب سقف و وسعت حمام از ویژگی‌هایی است که این یادگار تاریخی را از دیگر حمام‌های کشور متمایز کرده است. چرخی در حمام قلی‌بیگ زده‌ایم که این روز‌ها لباس موزه مردم‌شناسی پوشیده است.

روایت عموحسن از مشهد قدیم و روزگاری که درشکه‌سواری رونق داشت. مشهدقدیم سرشار از خاطرات و قصه‌های نگفته است. قصه‌هایی که اگرچه غبار زمان آن‌ها را کم‌رنگ کرده است اما بخشی از آن‌ها همچنان و هنوز در گوشه‌وکنار شهر نفس می‌کشند و به حیاتشان ادامه می‌دهند، مثل عمو حسن، که با کالسکه و اسب‌هایش هنوز یک تکه از خاطرات را زنده نگه داشته است.