کمبود داروی حیاتی پیوندی‌ها در مشهد

لاله سادات کوثری | شهرآرانیوز؛ قصه پرغصه گرانی، کمبود و حتی در برخی موارد کمیاب شدن دارو‌ها مدتی است که بر نحوه زندگی بیماران خاص و گروه‌های حساس سایه انداخته است. در برهه‌ای انسولین قلمی کم یاب شده بود و چندماهی نیز داروی حیاتی ام اس پیدا نمی‌شد. بعد از مدتی هم اسپری تنفسی بیماران آسم شش تا هفت برابر گران شد و حالا هم تیر خلاص کمبود دارو، بیماران پیوندی کلیه، کبد و قلب را نشانه گرفته است.

«تاکرولیموس» یا «پروگراف» دارویی است که عموما برای ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران پیوند شده بعد از عمل تجویز می‌شود؛ دارویی حیاتی برای عموم بیماران پیوندی که برای برخی از بیماران باید تا پایان عمر استفاده شود. دز مصرفی آن هم برای دریافت کننده عضو متفاوت است. فعل و انفعالات این دارو در بدن بیماران پیوند شده به قدری تأثیرگذار است که حتی یک روز هم نباید دز مصرفی خود را ترک یا فراموش کنند. کش و قوس کمبود یا کمیابی دارو‌ها در شهر مشهد زمان زیادی است که استرس زیادی را به گروه‌های مختلف بیماران وارد کرده است. این بار، اما نوبت به بیماران پیوندی رسیده است.

پروگراف موجود نیست

میثم نجفی مهر یکی از بیماران پیوند کبد در مشهد است. وی در این باره به خبرنگار ما گفت: حدود یک سالی است که بر اساس اعلام حوزه غذا و دارو همه بیماران خاص برای تهیه داروی خود، ملزم هستند از همان داروخانه‌ای که نامشان قبلا ثبت شده است داروی خود را تهیه کنند.

وی با بیان اینکه با این کار هیچ بیماری دیگر نمی‌تواند داروی مورد نیاز خود را از داروخانه دیگری تأمین کند افزود: از سال ۹۷ پیوند کبد شدم ابتدا روزانه سه دز پروگراف مصرف می‌کردم. مدتی است که سرانه مصرف به دو دز در روز رسیده است، با این حال این دارو در شهر موجود نیست.

خبرنگار ما برای کسب اطلاعات بیشتر با سامانه اطلاعات دارو‌های کمیاب سامانه رسیدگی به درخواست‌های مردمی وزارت بهداشت (۱۹۰) تماس گرفت. کارشناس این سامانه با بیان اینکه این دارو فعلا در هیچ یک از داروخانه‌های شهر موجود نیست، گفت: ابتدای هفته آینده این دارو توزیع می‌شود. در عین حال چنانچه بیماران برای تأمین روزانه دارو مشکل دارند با معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد تماس بگیرند.

کارشناس معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با بیان اینکه این دارو اول اردیبهشت توزیع می‌شود، به خبرنگار ما گفت: توزیع دارو در اختیار ما نیست و بیماران فعلا باید صبر کنند.

تحریم، دلیل اصلی کمبود دارو

در این باره مسئول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به خبرنگار ما گفت: پروگراف یک داروی خارجی است و به خاطر موضوع تحریم فعلا با کمبود مواجه شده است. ما دو داروی جایگزین ایرانی مشابه داریم که در چنین مواقعی که داروی اصلی موجود نیست آن‌ها را برای بیماران تجویز می‌کنیم.

ابراهیم خالقی با بیان اینکه از سال گذشته سامانه‌ای راه اندازی شده است که به موجب آن نام بیماران خاص با تعداد دز مورد نیاز از هر دارو ثبت می‌شود، ادامه داد: با طراحی این سامانه هیچ دارویی وجود ندارد که از وزارتخانه ارسال شود و به دست بیمار نیازمندش نرسد. درباره دارو‌های بیماران پیوندی نیز مطمئن هستیم همه دارو‌های مورد نیاز این گروه به دست خود بیماران می‌رسد و وارد بازار آزاد نمی‌شود.

مسئول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار کرد: با ثبت حواله، این دارو به بیمار تخصیص می‌یابد. اینکه بیماران اعلام می‌کنند که تعداد مورد نیاز به دستشان نمی‌رسد به دلیل کمبود داروست.

خالقی بیان کرد: بیماران پیوندی حتی یک روز هم نمی‌توانند مصرف این دارو را ترک کنند. برای رعایت عدالت در توزیع دارو و مدیریت آن باید تعداد دز کمتری در اختیار هر بیمار قرار بگیرد. به عنوان مثال داروخانه خود درمانگاه منتصریه تنها هزار دز پروگراف سهمیه دارد که در مقایسه با دز روزانه مصرفی بیماران خیلی کم است.

وی افزود: کاهش تعداد دز برای هر بیمار باعث شده است تعداد مراجعات بیماران به داروخانه و پزشک بیشتر شود. با وجود دو نمونه مشابه ایرانی تاکنون هیچ کمبودی برای بیماران احساس نشده است و بیماری هم نداشته ایم که به دلیل مصرف نکردن، بدنش عضو پیوندی را پس بزند.

وی ادامه داد: بیش از پانصد بیمار پیوند کبد و ۲ هزار بیمار پیوند کلیه تحت پوشش بخش فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد قرار دارند و تا امروز هیچ یک بدون دارو نمانده اند.