درباره سومین فصل از سریال «ساخت ایران» | مونتاژ ایران

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز؛ یکی از مجموعه‌های کمدی شبکه نمایش خانگی که در ماه‌های اخیر گروهی از مخاطبان را جذب این رسانه کرده، سومین فصل از مجموعه «ساخت ایران» است؛ اثری که نخستین فصل آن بیش از ۱۰ سال پیش، به کارگردانی محمدحسین لطیفی، منتشر شد و با بازی امین حیایی، فرهاد اصلانی و محمدرضا گلزار، حسابی مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. خاصه که یکی از نخستین مجموعه‌های جدید ایرانی به شمار می‌رفت که بخشی از آن در خارج از کشور فیلم‌برداری شده بود.

فصل دوم این سریال به کارگردانی برزو نیک‌نژاد در سال ۹۷ پخش شد که آشکارا کیفیت پایین‌تری نسبت به فصل اول داشت. حالا همین سناریو برای فصل سوم این سریال هم تکرار شده و کیفیت فنی و هنری این فصل به مراتب از فصل دوم نیز پایین‌تر است. «ساخت ایران ۳» همه شاخصه‌های یک اثر نمایشی عامه‌پسند و سهل‌انگار را دارد. از شوخی‌های دوپهلو و قهرمانی که در هر فصل عاشق یک نفر می‌شود گرفته تا حماقت مفرط دو شخصیت اصلی و بازیگر زن خارجی در ترکیه، همگی الگو‌های رایج و پرطرف‌دار سال‌های اخیر در محصولات نمایشی عامه‌پسند سینما و شبکه خانگی ایران هستند.

سندرم ترکیه

یکی از عجیب‌ترین شاخصه‌های طراحی سریال‌های ایرانی در سال‌های اخیر که در کمال تعجب مورد استقبال بینندگان هم قرار می‌گیرد، انتقال گروه تولید یک مجموعه نمایشی به خارج از کشور و به طور مشخص ترکیه، برای ضبط سکانس‌های پرزرق و برق است. این شاید یکی از تأثیرات پنهان و ویرانگر رواج سریال‌های ترکی بر فضای فرهنگی کشور ما باشد و «ساخت ایران ۳» نیز سومین مجموعه‌ای است که در ماه‌های اخیر به ترکیه رفته؛ درست مثل «خسوف» و «نیسان آبی» که فیلم‌برداری آن‌ها در ترکیه تزیینی و توریستی بود. این نحوه نمایش خیابان‌های یک کشور خارجی، از نوعی که مثلا در «قورباغه» دیده بودیم، نیست و از ملزومات قصه محسوب نمی‌شود بلکه بیشتر ناظر به جلوه‌گری و تشویق به سفر‌های توریستی است.

فراتر از بازیگر

تنها بازیگر اصلی «ساخت ایران ۳» که در هر سه فصل آن ایفای نقش اصلی را بر عهده داشته، امین حیایی است که به نظر می‌رسد نقشی فراتر از بازیگر در این مجموعه دارد. حضور مجید صالحی در مقام نقش مکمل این اثر هم چه بسا ارتباط مستقیمی با همکاری این دو بازیگر در فیلم «برف آخر» دارد. این نقش پررنگ حیایی در جنس بازی او هم مشهود است. به نحوی که نقش‌آفرینی حیایی در «ساخت ایران ۳» دل‌بخواهی و بدون کنترل به نظر می‌رسد. تکیه‌کلام‌های این بازیگر هم به شکلی انتخاب می‌شوند که با شخصیت حقیقی او و حضور بامزه‌اش در آثار دیگر مرتبط هستند و خود حیایی هم گاه و بیگاه در رسانه‌ها درباره اثرگذاری پررنگش در سریال بهمن گودرزی صحبت می‌کند.

در کنار امین حیایی، مجید صالحی نیز دیگر نقش‌آفرینی مهم این سریال را (در نقش مرتضی) بر عهده دارد و نشان می‌دهد که هنوز هم بازیگری بسیار پرنوسان و با انتخاب‌های بدون وسواس است. بازیگری که پیش‌تر اوج هنرش را در «استراحت مطلق» و «برف آخر» به رخ کشیده بود، در «ساخت ایران ۳» اجرایی بدون پیچیدگی و دم‌دستی از خود ارائه می‌دهد. ضربه مهلک بر پیکره فصل سوم «ساخت ایران» نیز از همین نقطه وارد می‌شود، زیرا شباهت زیاد تیپ‌های شخصیتی غلامحسین و مرتضی، امکان تعارض و تضاد میان قهرمان و وردست او را از مجموعه سلب کرده و تقابلی که در دو فصل قبلی از همنشینی غلامحسین (امین حیایی) و جیمی (محمد رضا گلزار) شکل می‌گرفت، در این فصل به چشم نمی‌خورد.

از طراحی تا مونتاژ

پیرنگ اصلی «ساخت ایران ۳»، برابر با انتظار، از یک ارتباط عاطفی در جنوب کشور آغاز می‌شود و این یکی از پرتکرارترین طراحی‌های ممکن برای شکل‌گیری قصه یک سریال است. طراحی شخصیت‌های اصلی هم به گونه‌ای است که مخاطب با یک زوج نادان و خوش‌شانس روبه‌رو می‌شود که پیش‌تر‌ها نمونه‌هایش را بار‌ها دیده‌ایم. علاوه بر این، شاخصه‌های ریز و درشت دیگری که در تار و پود این سریال تنیده شده‌اند، اغلب تکراری و بازسازی شده به نظر می‌رسند. از گریم‌ها و طراحی لباسی با چاشنی ریشخند ساکنان جنوب شهر تا ادبیات مندرس و دیالوگ‌نویسی خالی از خلاقیتی که بیشتر به فیلم فارسی می‌ماند.