راه مشترک انقلاب اسلامی؛ از امام خمینی (ره) تا امام خامنه‌ای

مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ ثبات سیاسی در این معنی که ناظر بر حفظ یکپارچگی میان راهبرد‌ها و استمرار اندیشه ایدئولوژیک باشد، از جمله نیاز‌های ذاتی هر نظام حاکمیتی است. در جمهوری اسلامی ایران نیز پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، دغدغه مشترک بسیاری از کارشناسان و البته عناصر دلسوز انقلاب این بود که اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) تا چه حد در شیوه رهبری، ولی فقیه پس از ایشان دوام و بقا خواهد یافت.

شهرآرا در گزارش خود ضمن گفتگو با دو تن از تحلیلگران تاریخ انقلاب اسلامی، به بررسی ابعاد مختلف ثبات در مدیریت سیاسی انقلاب و استمرار سیاست گذاری‌های کلان امامین انقلاب پرداخته است.

مردم‎سالاری دینی، باور قلبی امامین انقلاب

رابطه امام خمینی (ره) با مردم همواره موردتوجه کارشناسان و تاریخ شناسان بوده است. این رابطه سیاسی، مجزا از مصادیق مشابهش، یک رابطه سیاسی، مرحله‌ای و سطحی برای حفظ حاکمیت نبود. بنیان گذار کبیر انقلاب، ارتباطی عمیق و اعتقادی با مردم داشت و این در آینه بخش‌های پرتعدادی از سخنان امام راحل (ره) و نشانه‌های پرشمار در سیره عملی ایشان مشهود است؛ همچون وقتی به صراحت فرمود که «وقتی مردم یک خدمتگزاری را نخواستند باید کنار برود.» از این جهت، توجه امام خمینی (ره) به نظر مردم، در عین اینکه معتقد به فراهم آوردن زمینه‌های ارتقا و تعالی افکار امت بود، نشان از اعتقاد ایشان به دموکراسی واقعی داشت.

در همین باره رئیس جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری استان خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: یکی از مصادیق بارز توجه حضرت امام (ره) به رأی و نظر مردم مربوط به ماجرای رهبری آیت ا... العظمی خامنه‌ای است و این موضوع زمانی بهتر تبیین می‌شود که بدانیم بخش شایان توجهی از میزان محبوبیت و مقبولیت عمومی رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۶۷ به دلیل تدابیر و تصمیماتی بود که امام خمینی (ره) برای ایشان گرفته بود تا بتوانند پس از یک دهه که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذشت، در مجامع عمومی و محافل خصوصی، نام آیت ا... العظمی خامنه‌ای را به عنوان گزینه‌ای شایسته برای رهبری آینده کشور مطرح کنند.

سید محسن بنی هاشمی می‌افزاید: حضرت امام، آیت ا... العظمی خامنه‌ای را به امامت جمعه تهران منصوب کردند تا ایشان به طور مرتب از طریق خطبه‌های نماز جمعه با مردم ارتباط داشته باشند و آحاد جامعه را در جریان مسائل مملکتی و مسائل جنگ تحمیلی قرار دهند.

بعد از شهادت شهید رجایی هم مردم با رأی چشمگیر و کم سابقه ای، آیت ا... العظمی خامنه‌ای را به ریاست جمهوری برگزیدند؛ یعنی همان شخصیتی که سال‌ها با او در تریبون نماز جمعه آشنا بودند و موثق‌ترین اخبار کشور و جنگ را از او می‌شنیدند؛ بنابراین در زمان رحلت حضرت امام، آیت ا... العظمی خامنه‌ای کاملا برای خواص و عوام شناخته شده بودند و این به دلیل تدبیر امام (ره) بود که ایشان را در معرض ارتباط مستقیم با مردم قرار دادند تا مردم سالاری دینی در عمل تحقق پیدا کند.

ولایت به اقتضای زمانه

در تاریخ انقلاب اسلامی به ویژه از زمان پیروزی انقلاب تا پایان دفاع مقدس، موضع گیری‌های تاریخی، انقلابی و دشمن شکن امام خمینی (ره) به عنوان فصل مشترک بسیاری از نقاط عطف و وقایع حساس کشور مطرح بوده است؛ موضع گیری‌هایی بدون مماشات و در نهایت صراحت لحن از جنس «من دولت تعیین می‌کنم» که همواره مردم را به این حقیقت دلگرم می‌کرد که، ولی فقیه، در برابر قانون شکنان داخلی و مستکبران خارجی کوتاهی ندارد و تساهل ناپذیر است.

رئیس جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری استان خراسان رضوی در این باره تصریح می‌کند: در موضوع رهبری امت، نقش آیت ا... العظمی خامنه‌ای در مقایسه با حضرت امام (ره) مشابه نقش هارون نسبت به حضرت موسی (ع) است. هارون برادری پشتیبان حضرت موسی (ع) و تبیین کننده پیام او بود و به عبارت دیگر، حضرت موسی (ع) نهضتی خدایی را تأسیس کرد و در ادامه، هارون ادامه دهنده راه او، بیان کننده منطق او و پشتیبان اندیشه او بود؛ لذا نمی‌توان میان شیوه رهبری صریح و قاطعانه امام خمینی (ره) با شیوه رهبری داهیانه و خردمندانه آیت ا... العظمی خامنه‌ای تفاوتی قائل شد؛ زیرا هرکدام بسته به شیوه زمانه خود، حافظ حرکت کشور به سمت توسعه و تعالی بودند.

وی تأکید می‌کند: حقیقت این است که انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره)، عرضه کننده یک مکتب جدید به دنیا بود و توانست انسان معاصر را از یک بن بست ایدئولوژیک خارج کند. مهم‌تر از این، انقلاب ایران، تنها انقلاب مردمی است که توانسته در ۴۳ سال اخیر، نه تنها خود را حفظ کند، بلکه با توسعه و تعالی، دشمنانش را هم به عقب براند.

از این جهت، قدرت معنوی انقلاب اسلامی ایران که ریشه در تاریخ انبیاء دارد و متکی بر قرآن، پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) است، در کلام و در عمل، چه در زمان حضرت امام (ره) و چه بعد از رحلت حضرت امام (ره) در دوران زعامت رهبر معظم انقلاب، مسیر توسعه خود را طی کرده و بدون لحظه‌ای انحراف و سستی، به راه خود ادامه داده است.

در امتداد انقلاب حسینی

کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که مذهب، یکی از اساسی‌ترین عواملی است که در شکل گیری، استمرار و پیروزی انقلاب اسلامی نقش مؤثر داشته است؛ تا جایی که میشل فوکو، نظریه پرداز سرشناس فرانسوی در تحلیل و واکاوی زیرساخت‌های پیدایش و پیروزی انقلاب دینی در ایران، معنویت گرایی سیاسی را عامل اصلی می‌داند و به صراحت، به توجه متمرکز جریان رهبری در ایرانِ پس از انقلاب به آموزه‌های اعتقادی اشاره دارد.

مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی نیز ضمن اشاره به این موضوع، با بیان اینکه مفهوم جهاد و شهادت، موضوعی برگرفته از آموزه‌های دینی و سیره عملی اولیای الهی است، می‌گوید: بنیان گذار کبیر نظام اسلامی از جهت مرجعیت دینی و البته اندیشه متعالی خود، برداشت خالص و دقیقی از مضامین ماهوی دین داشت و با اجرای این منطق برمبنای وضعیت امروز تعاملات بین المللی، مفسر اسلام ناب محمدی بود و چکیده همه این آموزه‌های الهی را در قالب یک مدل منسجم و به گونه‌ای ارائه کرد که رهایی بخش بشر از انحراف و انحطاط باشد.

امروز هم در امتداد اندیشه الهی و سیره امام خمینی (ره)، رهبر معظم انقلاب به عنوان یار راستین و شاگرد صدیق حضرت امام (ره)، همان مدل فرماندهی و مدیریت را دنبال می‌کنند.

سردار حسینعلی یوسفعلی زاده می‌افزاید: امام خمینی (ره) در مبارزات انقلابی خود همواره بر این واقعیت تأکید داشت که این نهضت، حسینی است و مبتنی بر اندیشه قیام عاشورا، هیچ سازشی با مستکبران ندارد. در عمل هم حقیقتا الگوی عملی و فکری امام راحل، قیام اباعبدا...  الحسین (ع) و نهضت حسینی بود و امام خمینی (ره) به دفاع همه جانبه در برابر تهاجم همه جانبه اعتقاد راسخ داشتند.

از منظر ایشان، دو جبهه بیشتر در عالم وجود ندارد که یکی پرچم کفر را بر سر دست گرفته و در هویت خود را در تقابل با اسلام ناب تعریف کرده و جبهه دیگر هم مربوط به دین خدا و مجاهدانی است که اقامه کننده کلمه توحید هستند و حتی با دست خالی، دربرابر نظام سلطه ایستادگی می‌کنند.

از این جهت، امام خمینی (ره) سازش با ستمگران و ظالمان را ممنوع می‌دانست؛ لذا گفتمان انقلاب را به نحوی تبیین کرد که امروزه فرزندان خلف امام خمینی (ره) و سربازان ولایتمدار امام خامنه‌ای بر مبنای آن، در جای جای عالم به گونه‌ای تربیت شوند که با حضور میدانی آن‌ها، مستکبران خواب راحت نداشته باشند.

رهبر انقلاب، پرچم دار صدور اندیشه نظام

دفاع رو به جلو، از جمله راهبرد‌های مشترکی است که در اندیشه دفاعی امامین انقلاب نقش چشمگیر دارد. اینکه تا به حال مسیر تبدیل شدن ایران به یک قدرت منطقه‌ای فعال و اثرگذار به طور مستمر دنبال شده است و نظام سلطه از هر موقعیتی برای جلوگیری از تثبیت و نهادینه شدن آن استفاده می‌کند، به این دلیل است که چه در اندیشه امام راحل و چه در کلام رهبر معظم انقلاب، حضور منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، یک اصل اساسی و غیرقابل چشم پوشی بوده است.

مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی در این باره تصریح می‌کند: امام خمینی (ره) اگرچه با نظریه ولایت فقیه توانست به ملت ایران در پیمودن مسیر آزادی آن‌ها کمک کند و یک کشور وابسته و تحت سلطه استعمار را به یک نظام پیشرو، مستقل و مبارز بدل سازد، فراتر از این، مکتب امام، یک نظریه راهگشا برای همه امت‌های اسلامی و حتی همه ملت‌های جهان است تا هرکه بخواهد مستکبرستیز و آزاده باشد، ملت ایران را ببیند و با توکل به خدا و اقتدا به ولایت فقیه، نجات پیدا کند.

به همین دلیل، اگر امروز از کشمیر و یمن و کشور‌های اسلامی منطقه گرفته تا امت‌های مظلوم آفریقا و حتی آزادی خواهان آمریکای جنوبی، مبارزان و آزادگان جهان، تصاویر امام و رهبر معظم انقلاب را محترم می‌دانند و در منازلشان، پیش چشم خود نگه می‌دارند، به این دلیل است که ایشان یک امت را از ذلت و یک مکتب را از اسارت نجات داد و این الگو را به گونه‌ای قابل استفاده برای آحاد جامعه بشری مطرح کرد.

یوسفعلی زاده با اشاره به اینکه تأثیر اندیشه امام خمینی (ره) منحصر به جغرافیای ایران اسلامی نیست، می‌افزاید: فتوحات ملت فلسطین و مذلت اشغالگران صهیونیستی، از جمله مصادیق بارزی است که در سایه اندیشه دفاعی امام و هدایت‌های داهیانه رهبر معظم انقلاب حاصل شده است.

به برکت تعالیم مکتب امام خمینی (ره) است که جبهه مقاومت در حال حاضر در گستره جغرافیای جهان اسلام فراگیر شده و اگر زمانی رزمندگان اسلام در مرز‌های غربی و جنوب غربی کشور با دشمنان دین خدا دست به گریبان بودند، امروز این تقابل به مرز سرزمین‌های اشغالی رسیده و دشمن در خانه خود زمین گیر شده است.