وفایینیا- سرادار | صبح دیروز، سومین همایش و نمایشگاه «تهران هوشمند» با حضور شهردار و مدیران شهری مشهد در برج میلاد تهران آغازبهکار کرد. در این رویداد دوروزه که با حضور تمام افراد مؤثر در حوزه هوشمندسازی شهری ازجمله محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات، سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور، و پیروز حناچی، شهردار تهران درحال برگزاری است، حوزههای مختلف هوشمندسازی شهری در قالب کارگاهها و پنلهای گفتگو تحلیل و بررسی میشود. همچنین روز گذشته و در حاشیه این همایش، تفاهمنامه همکاری میان شهرداری مشهد و تهران با هدف توسعه همکاریها میان این ۲ کلانشهر و ارائه و تبادل خدمات هوشمند مشترک منعقد شد.
ایجاد فرهنگ شهروندی، پیشنیاز هوشمندسازی شهر
محمدرضا کلائی، شهردار مشهد، که یکی از سخنرانان مراسم افتتاحیه این رویداد بود، با اشاره به برنامهریزیهای انجامشده در سالهای گذشته برای هوشمندسازی مشهد گفت: توسعه شهر مشهد در حوزه شهر هوشمند، یکی از برنامههای اصلی ما بوده است و توصیه میشود که سایر کلانشهرها هم باتوجهبیشتر به این موضوع، در این مسیر به ما بپیوندند.
کلائی با اشاره به تعاریف مختلفی که از شهر هوشمند در دنیا وجود دارد، گفت: یکی از چالشهای موجود در این زمینه، تعریف شهر هوشمند است. زمانیکه صحبت از شهر هوشمند میکنیم، به نظر میرسد که این ترکیب دارای یک حشو قبیح است. مگر شهر در مفهوم خود هوشمند نیست که ما از این ترکیب اضافی استفاده و صحبت از شهر هوشمند میکنیم؟ تمام کسانی که در زندگی و کسبوکارهای خود بهصورت جدی با مقوله شهر سروکار دارند، میتوانند این را تأیید کنند که شهر یک موجود زنده و پاسخگو و دارای واکنش است و کاملا هوش و هنجار ذاتی در آن جاری است.
او در ادامه با بیان نتیجه این تعریف ناقص از هوشمندسازی بیان کرد: در این تعریف زمانیکه صحبت از هوشمندسازی شهر میشود، انگار ما با یک موجود بیجان و بیبصیرت و بیهوش روبهرو هستیم و میخواهیم با کمک برخی ابزارها، آن را بهسمت هوشمندی پیش ببریم. انتقاد اصلی درواقع در همین نکته است. واقعیت این است که شاید کاری که علاوهبر مفاهیم جاری در شهر هوشمند مثل دراختیارقراردادن ابزارها و زیرساختها در حوزه فناوری اطلاعات یا اصلاح فرایندها باید در فرایند هوشمندسازی انجام دهیم، این است که قواعد حاکم بر شهر را بشناسیم و با آگاهی از هنجار و هوشی که در شهر جاری است، ابزارها را دراختیار آن قرار دهیم. این ۲ نگاه بسیار با هم متفاوت است و از هرکدام از این مبادی که شروع کنیم، فرایند نهایی متفاوت خواهد بود.
شهردار مشهد با اشارهبه اینکه در مشهد از نگاه دوم درزمینه هوشمندسازی استفاده شده است، گفت: من فکر میکنم آنچه در شهر مشهد برای ما تجربهای مهم بوده و سرعت ما را در دستیابی به اهداف هوشمندسازی افزایش داده است، شروع از این نقطه است. ما ابتدا هوش جاری در شهر و قواعدی را که مردم برمبنای آن عمل میکنند، بهخوبی شناختیم، سپس ابزارها را دراختیار آن قرار دادیم؛ مثلا نرمافزاری به نام «سیمپ» را در مشهد راهاندازی کردیم بهمنظور تفکیک از مبدأ زبالههای شهروندان. کسبوکارهایی هم مبتنیبر این نرمافزار شکل گرفت و توسعهدهندگانی در این زمینه سرمایهگذاری کردند. در چندین نقطه کشور، برنامههای مشابه سیمپ بهطور آزمایشی راهاندازی شده بود، اما به موفقیتی نرسیده بودند. نکته اصلی در اجرای موفق چنین پروژهای در این است که مردم به تفکیک زبالههای خود از مبدأ علاقهمند بوده و بهدنبال راهحل و ابزاری باشند که بهکمک آن بتوانند این کار را انجام دهند. کلائی وجود فرهنگ شهروندی در حوزههای مختلف را پیشنیاز پروژههای هوشمندسازی شهری دانست و در این زمینه بیان کرد: گام اول در طرحهایی مانند سیمپ، ایجاد فرهنگ شهروندی درزمینه تفکیک زباله و علاقه به انجام آن است. اگر چنین اتفاقی افتاد و این فرصت ایجاد شد، پس از آن ابزارهایی مانند سیمپ میتواند به این فرایند کمک کند و با استقبال مردم روبهرو شود. به نظر من، موفقیت ما در اجرای طرح سیمپ بیشتر از اینکه مدیون ابزار و مدل اقتصادی اجرای این طرح باشد، مدیون شناخت هنجار جاری در شهر بود. از این جهت اعتقاد دارم مسیری که مدیریت شهری مشهد شروع کرده، متفاوت است و زمینه برای ارائه تجربههای ما به سایر شهرها و کلانشهرها وجود دارد. باعث خوشحالی ما خواهد بود که در این مجمع و نمایشگاه، این تبادل دانش اتفاق بیفتد.
پستپلاس، گام جدی وزارت ارتباطات در هوشمندسازی شهر
در ادامه این مراسم، وزیر ارتباطات کشور هم با اشارهبه اینکه مدیریت باید هوشمند باشد تا بتوان به هوشمندسازی شهر رسید، تأکید کرد که هوشمندسازی همچنین باید به یک بازار تبدیل شود تا کسبوکارهای نوپا علاقهمند شوند در این حوزه کار کنند. محمدجواد آذریجهرمی در ادامه به تفاهمنامهای که سال گذشته با شهرداری تهران امضا کرده بود، اشاره کرد و درباره ثمرات آن گفت: بهعنوان مثال امروز دیگر کسی هنگام زنگزدن به آتشنشانی برای دادن نشانی در شرایط بحران و استرسزا درگیر نمیشود و ما میتوانیم محدوده نشانی فرد را توسط API دولت الکترونیک به دست بیاوریم. این مسئله میزان شایانتوجه زمان خدماترسانی به مردم را کاهش داده است.
جهرمی در پاسخ به افرادی که میگویند در موضوع فناوری و داده در کشور عقب هستیم، تأکید کرد: نهادها و سازمانهای بزرگ دولتی هم باید با استارتآپهای بخش خصوصی تعامل داشته باشند؛ چراکه این کسبوکارهای نوپا در بسیاری موارد، از سازمانها و شرکتهای بزرگ جلوتر هستند. دیگر امروز درگیر «ویز» نیستیم و برنامههایی، چون «بلد» و «نشان» با داشتن اطلاعات و دادههای بهتر از این برنامه خارجی و حتی شهرداری خودمان، میلیونها کاربر را به خود جذب کردهاند. ما باید یاد بگیریم که چگونه از این استارتآپها، داده دریافت کنیم.
او با بیان اینکه اتصال شهرداریها به مسئله دولت الکترونیک در سال گذشته بسیار مطلوب بوده است، گفت: امیدواریم تا پایان سال همه قبوض کاغذی از سیستم شهرداری حذف شوند.
وزیر ارتباطات همچنین به طرح پستپلاس اشاره کرد و درباره آن گفت: این طرح که بهزودی راهاندازی میشود، گام جدی وزارت ارتباطات در روزهای آینده برای هوشمندسازی شهرهاست. طرح پستپلاس از هفته آینده رونمایی میشود و در آن قصد داریم به قدیمیترین شرکت وزارت ارتباطات سر و سامانی تازه دهیم. تا پایان سال، ۲۰۰ موتور برقی و ۵۰ دوچرخه برقی را به ناوگان پستی اضافه خواهیم کرد. خریدار خودروهای برقی ساخته شرکت دانشبنیان ایرانی نیز بودیم و متوجه شدهایم ناجا با شمارهگذاری این خودروها مشکل دارد؛ مشکلی که از دید ما باید حلوفصل شود تا به پاکسازی شهر و هوشمندسازی شهر کمک کند. جهرمی در ادامه تأکید کرد که استارتآپها درکنار شهرداری و آزادسازی دادههای این سازمان توانستهاند یک اکوسیستم خوب ایجاد کنند. او در این زمینه گفت: مدیریت شهری هوشمند از لایه زیرساخت رد شده و به لایه مشارکت دستگاهی رسیده است. امسال نیز باید روی توسعه همین مشارکت تمرکز کنیم و همه دستگاهها ازجمله ما و دیگران باید در این راه قدم برداریم. مسئولیت روی دوش یک نهاد نیست.
شهر هوشمند، سیستمعامل است و شهر، سختافزار
معاون علمی و فناوری ریاستجمهوری نیز در ادامه مراسم اعلام کرد که شهر هوشمند، سیستمعامل جدیدی است که روی سختافزار شهر قرار میگیرد و قرار است کاربری آن را تغییر دهد. ستاری در تشریح این مسئله گفت: این کار را جوانان خودمان انجام میدهند، نه خارجیها. نرمافزارهای جدید به شهرداری این قدرت را میدهد تا صاحب شهر شود. امروز شهرداری صاحب شهر نیست.
او همچنین با اشارهبه اینکه در شرایط امروز دنیا، کسبوکارهای سنتی راهی ندارند بهجز اینکه در استارتآپها سرمایهگذاری کنند یا آنها را بخرند، بیان کرد: هر کسبوکار سنتی که بخواهد با استارتآپها مقابله کند، شکست میخورد. از روز اول من درباره اکوسیستم استارتآپی صحبت کردهام. این سیستم با پول جلو نمیرود؛ باید زیستبوم ایجاد شود. اگر نشود هم کار به تأخیر میخورد، اما نهایتا بخش سنتی شکست میخورد. جلو استارتآپها را نمیتوان گرفت. وضعیت فعلی را مقایسه کنید با چند سال پیش که استارتآپها نمونهای از نفوذ به شمار میآمدند.
لزوم تجمیع اطلاعات
رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز در این همایش گفت: نمیشود برای همه شهرها نسخه واحدی نوشت؛ زیرا هر شهر در امر هوشمندسازی چالش خودش را دارد و برای ورود به موضوع هوشمندسازی شهرها دستورالعمل جامعی نوشته نشده است و این باعث شده برخی از شهرها خوب پیشرفت کنند و برخی دیگر نه.
محسن هاشمی خاطرنشان کرد: امروز برنامهنویسیهای زیادی انجام میشود، اما همه این برنامهها زمانی کاربردی و مؤثر واقع میشود که دیتای صحیحی به آن برنامهنویسان برسد و امروز در تولید دیتای صحیح نقصهایی را شاهدیم. وی ادامه داد: در شهر تهران پلیس، سازمان حملونقل و ترافیک، اپراتورهای موبایلی و برخی نهادهای دیگر بخشی از دیتا را در اختیار دارند، اما وقتی این دیتاها به یکدیگر متصل نشده است، نمیتواند یک نمای کلی به ما بدهد.
امضای تفاهمنامه همکاری میان شهرداری مشهد و تهران
در حاشیه این مراسم، تفاهمنامه همکاری میان شهرداری مشهد و تهران با هدف توسعه همکاریها میان ۲ کلانشهر کشور و ارائه و تبادل خدمات هوشمند مشترک منعقد شد.
محمدجواد رجائیان، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد، درباره امضای این تفاهمنامه گفت: این تفاهمنامه که توسط سازمان فاوای شهرداری مشهد و تهران بهنمایندگی از شهرداریهای این ۲ کلانشهر به امضا رسیده برای مدت ۲ سال پیشبینی شده است که درصورت توافق طرفین قابل تمدید خواهد بود.
مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد با اشارهبه بندهای موجود در این تفاهمنامه بیان کرد: تبادل دادهها و اطلاعات سرویسها در پلتفرم جامع شهروندی و نیز همکاری در برگزاری کارگاههای آموزشی، همایشها و نمایشگاههای مشترک از مفاد موردنظر در این تفاهمنامه است.
توسعه کسبوکارهای شهری در بستر آنلاین، از دیگر بخشهای این قرارداد است. به گفته رجائیان، تدوین راهکار مشترک برای حمایت از توسعه کسبوکارهای مبتنیبر فضای مجازی در حوزه خدمات نوین شهری و اتصال به پلتفرم شهروندی، دیگر موضوعی است که موردتوجه ویژه شهرداریهای مشهد و تهران قرار دارد و درقالب این تفاهمنامه به آن پرداخته خواهد شد تا بسترهای بیشتری برای فعالان و استارتآپهای حوزه خدمات نوین شهری فراهم آید.
او همچنین با اشارهبه تبادل اطلاعات و دادههای موردنیاز درراستای اجرای پروژههای مشترک میان شهرداری مشهد و تهران گفت: با شکلگیری این همکاری و همافزایی میان ۲ کلانشهر بزرگ کشور میتوان روند هوشمندسازی و ارائه خدمات نوین به شهروندان را سرعت بخشید. از دیگر نکات شایانتوجه که در این تفاهمنامه پیشبینی شده است، انجام هماهنگی و تدوین پروتکلهای مشترک برای سامانههای پرداخت شهری و ایجاد امکان پرداخت از کیف پولهای شهری طرفین در خدمات شهروندی است که سبب میشوند شهروندان هریک از شهرهای مشهد و تهران بتوانند در هر ۲ شهر از امکانات هوشمند پرداخت استفاده کنند و نیازی به نصب نرمافزارهای متفاوت نداشته باشند. مدیرعامل سازمان فاوای شهرداری مشهد با استقبال از تفاهمنامههایی در حوزه هوشمندسازی با بقیه کلانشهرهای کشور خاطرنشان کرد: فرایند هوشمندسازی و ارائه خدمات نوین شهری به شهروندان با تحقق چنین همکاریهایی سرعت گرفته است و امضای تفاهمنامه همکاری میان شهرداریهای تهران و مشهد میتواند نویدبخش تحولاتی به منظور تسهیل و ارتقای کیفیت زندگی برای شهروندان باشد.
در ادامه این رویداد، نشست تخصصی «بررسی نرمافزارهای شهروندی» با حضور شهریار آلشیخ، معاون برنامهریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد، برگزار شد که در آن نرمافزار شهروندی «شهر من» و امکانات آن معرفی شد. در پایان هم تفاهمنامه همکاری بین نرمافزارهای «شهر من» و «آچاره» به امضا رسید. شرح کامل این نشست را میتوانید فردا در صفحه شهر هوشمند مطالعه کنید.