گنجینه شرق در پایتخت به نمایش درآمد

گروه ادبیات و اندیشه| نمایشگاه «خراسان سرزمین خورشید» با نکوداشت جایگاه فرهیختگان خراسانی آغازبه‌کار کرد. آیین گشایش هفتمین نمایشگاه استانی تاریخ محلی موزه کتاب و میراث مستند ایران با عنوان «خراسان سرزمین خورشید» روز گذشته برگزار شد. این برنامه به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و همراهی استانداری خراسان رضوی و نهاد‌های فرهنگی‌پژوهشی استان در تالار قلم همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی رقم خورد. در نمایشگاه «خراسان سرزمین خورشید» ۱۴۴ اثر تاریخی و نسخه‌های خطی و چاپی نفیس از اهالی فرهنگ و دانش خراسان رضوی تا ۲۸ آذر به نمایش درخواهد آمد.

مشهد به برکت امام رضا (ع)، مرکز علم و دانش است
در این برنامه، علامه مهدی محقق، ادیب و پژوهشگر برجسته، گفت: خراسان به معنی مشرق است و خربران در برابر آن قرار دارد و به معنی مغرب است که این کلمه به مرور تبدیل به خاوران و امروز خاور شده است.
او در ادامه، از پیشینه کهن خراسان یاد کرد و شهر بلخ را به عنوان نمونه‌ای از مهم‌ترین شهر‌های این خطه و محل شکوفایی بسیاری از اندیشمندان مثال زد.
مدیر مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و دانشگاه مک‌گیل، برکت وجود بارگاه امام رضا (ع) را سبب ظهور چهره معنوی خراسان و تبدیل شدن مشهد به مرکز علم و دانش دانست.

حفظ اسناد گذشته، حفظ هویت ماست
دکتر محمدجعفر یاحقی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، نیز با اشاره به پیشینه فرهنگی غنی مشهد و خراسان، صحبت‌هایی درباره پیشینه کتابخانه آستان قدس رضوی به زبان آورد. او گفت: روضه رضویه در سال ۳۲۷ هجری قمری وقف شده است و این‌گونه برمی‌آید که پیش از آن در این محل مرکزی بوده است که آثار و کتاب‌ها و قرآن‌ها و ... را در آن به یادگار گذاشته‌اند و این هسته اولیه کتابخانه حضرت است. در این کتابخانه اسناد مهمی وجود دارد که هویت تاریخی و فرهنگی ما را در خود نگه می‌دارد.
یاحقی ادامه داد: این اسناد می‌تواند از بسیاری از تحریفات تاریخ جلوگیری کند؛ بنابراین هرنوع اهتمام برای گردآوری این اسناد و مدارک، چه کتاب‌ها و چه اسناد موردی و موضوعی، می‌تواند هویت تاریخی و فرهنگی ما را از تحریف مصون نگه دارد.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه میراث مکتوب خراسان باید چیزی بیش از آن باشد که ما می‌شناسیم، تصریح کرد: امروز به برکت امکانات جدید فنی و فضای مجازی، بسیاری از اسناد و کتاب‌ها در دسترس است و باید بیشتر در دسترس قرار گیرد. بسیاری از کتاب‌های کتابخانه‌ها قبلا ناشناخته بود و با نشر دیجیتالی آثار، خیلی از آن‌ها در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران قرار گرفته است.
این پژوهشگر فرهنگ از بسیاری از مدارکی یاد کرد که در دست مردم است و ممکن است از اهمیت آن آگاه نباشند. او سزاوار دانست که بودجه‌ای به گردآوری این اسناد در سراسر کشور و بیرون از مرز‌ها اختصاص یابد و به استان‌ها و میراث مکتوب اهمیت داده شود.

انجمن خراسان شناسی در معرفی مشاهیر و مفاخر خراسان بکوشد
علیرضا رزم‌حسینی، استاندار خراسان رضوی، دیگر سخنران این برنامه بود. او از توصیه قرآن کریم به عبرت گرفتن ما از گذشتگان گفت و وظیفه محافل مهم فرهنگی و ادبی و رسانه‌ای مبنی بر تشویق مردم به مطالعه تاریخ گذشتگان را یادآور شد. استاندار خراسان رضوی تصریح کرد: در گذشته بسیاری از قلمرو‌های کشور‌های همسایه جزو خراسان رضوی یا خراسان بزرگ بوده است و حتی برخی نویسندگان خراسان را مهد سیاست می‌دانند، بعضی هم معتقدند که خراسان سرزمین مادری زبان فارسی ایران است، هر دو موضوع شاید درست باشد، اما خراسان در حوزه‌های مختلف کمتر شناخته شده است.
رزم‌حسینی در ادامه به ظرفیت خراسان در پرورش ادیبان، شاعران، اندیشمندان، عالمان، هنرمندان، ریاضیدان‌ها، مورخان و ... اشاره کرد و گفت: انجمن و دیگر مؤسسات مسئول در این راه، باید به عنوان رسالت خود برای معرفی مشاهیر و مفاخر خراسانی تلاش کنند تا جوانان ایران به این مهم افتخار کنند.
استاندار میراث پرافتخار ایران را به مثابه چراغ راه اصلاح رفتار و روش‌ها در روزگار امروز برشمرد.

جدیت شورای شهر درباره حفظ میراث فرهنگی
در ادامه، محمدرضا حیدری، رئیس شورای اسلامی شهر مشهد، با اذعان به ارزش والای میراث مکتوب و ملموس به عنوان نماد‌های هویتی و سرمایه تمدنی ما و لزوم حفظ و انتقال آن به نسل‌های آینده، حرکت‌های نادرستی را که گاه در عرصه بین‌المللی مبنی بر ثبت میراث دیگران شکل می‌گیرد، نه برآمده از توجه به گردشگری، بلکه از موضع منافع ملی دانست.
او از توجه بایسته شورای شهر مشهد به این حوزه یاد کرد و افزود: ما نماد‌های تمدنی بزرگی را در خراسان داریم که متأسفانه مورد غفلت قرار گرفته است. شورای پنجم مشهد به یکی از این میراث ماندگار، یعنی حکیم ابوالقاسم فردوسی که حق بزرگی به گردن زبان و ادب فارسی دارد، توجهی خاص داشته است. اگر به آرامگاه فردوسی قبل از این دوره مدیریت شهری مراجعه کرده باشید، با شرایط نابهنجار بصری روبه‌رو بوده‌اید که مایه شرمندگی ما در برابر گردشگران می‌شد.
حیدری ادامه داد: مدیریت شهری مشهد در ۳ فاز و با اعتباری معادل ۳۰ میلیارد تومان جلوخان توس را در دست سامان‌دهی دارد که اقدامی ماندگار و ارزشمند است. همچنین سعی کرده‌ایم تنها به بعد بصری فردوسی توجه نکنیم، بلکه در حوزه آشنایی نونهالان و نوجوانان با شاهنامه فردوسی هم کار‌هایی صورت دهیم. از این رو، طرح تدریس شاهنامه در مدارس ابتدایی مشهد را کلید زدیم. از سویی، حدود ۱۲ خانه تاریخی در اطراف حرم مطهر را در برنامه تملک قرار دادیم تا مرمت شود و در اختیار مردم و علاقه‌مندان قرار گیرد. ما در مدیریت شهری آمادگی داریم برای حفظ این میراث از امکانات موجود استفاده کنیم.

لزوم توجه بیشتر مجلس به حفظ اسناد
در بخشی دیگر از مراسم، حجت‌الاسلام نصرا... پژمانفر، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی، از موارد زیادی یاد کرد که تاریخ ما دستخوش تحریف شده و نتوانسته است نسل بعدی را با واقعیاتی که باید، با صداقت و درستی روبه‌رو کند. او این امر را خطری بسیار جدی وصف، و خاطرنشان کرد: باید مراقبت کنیم تا همه حقایق با شکلی که تحقق پیدا کرده است به نسل‌های بعدی برسد. امروز مرکز اسناد تنها یک مجموعه نیست که اسناد کشور را مراقبت و محافظت می‌کند، بلکه مرکزی است که می‌تواند برای نسل‌های آینده زمینه مطالعه و درک و برداشتی واقعی را از حوادث گذشته به ارمغان بیاورد. پژمانفر یکی از برکات انقلاب اسلامی را توان مراقبت از اسناد و انتقال بدون تحریف آن به نسل‌های بعدی دانست.
نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد حجم شایان‌توجهی از اسناد که از جا‌های مختلف آورده شده و در حال از بین رفتن است، باید به‌سرعت ثبت و طبقه‌بندی و حفظ شود، امری که به اعتبارات و توجه بیشتر نیاز دارد.

تجلیل از نخبگان خراسانی در نمایشگاه سرزمین خورشید
اکبر شیخ، مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی شمال شرق کشور، هم با ابراز امیدواری به مؤثر واقع شدن نمایشگاه «خراسان سرزمین خورشید» در معرفی بیش‌ازپیش استان خراسان رضوی به همگان، به تجلیل از تعدادی از بزرگان و فرهیختگان استان در این مراسم اشاره کرد و گفت: این تجلیل به این معنی نیست که بزرگان و فرهیختگان همین تعداد هستند و باید بگویم تعداد علما، فضلا، دانشمندان و پژوهشگرانی که قابل تجلیل هستند بسیار زیاد است.
او ادامه داد: با توجه دکتر بروجردی (رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران) ما تنها استانی هستیم که از ۵ فرهیخته در استان تجلیل می‌کنیم.
در آیین گشایش هفتمین نمایشگاه استانی تاریخ محلی موزه کتاب و میراث مستند از جایگاه و خدمات حجت‌الاسلام مصطفی درایتی، محمدجعفر یاحقی، خانواده علامه عزیزا... عطاردی قوچانی، سردار جانباز غلامحسین صفایی، مرتضی کرباسی و استاد محمدرضا شفیعی کدکنی تجلیل شد.