زوزنی- هرچه این دو قطعه را با هم مقایسه میکنیم، اختلافی میان آنها نمییابیم. قطعه «ا... مزار» که چندروزی است علیرضا قربانی منتشر کرده، کمترین تفاوت را با قطعهای دارد که حمید هادی با تنظیم محمد حقگو خوانده است.
«ا... مزار» یکی از مقامهای موسیقی محلی کرمانجی شمال خراسان است و اصلا متن شعر، فارسی نیست که قربانی اقدام به انتشار آن کرده است. قربانی در معرفی این قطعه در صفحه شخصی اش در فضای مجازی نوشته است: «براساس موسیقی محلی خراسان»؛ حال اینکه این یک برداشت شاعرانه است که حقگو و گروهی از محققان و متخصصان به فارسی برگردانده اند و حقگو آن را تنظیم کرده است.» مقام «ا... مزار» ریتم کندی دارد و اصل آن حزن آلود است؛ چیزی که در اجراهای مشابه، ریتم تندتری به خود گرفته و به تصنیف نزدیک شده است. تعدادی از متخصصان و محققان موسیقی مقامی باور دارند قطعهای که قربانی آن را خوانده، کپی آن چیزی است که محمد حقگو تنظیم کرده و با اینکه هیچ تغییر و بازخوانی صورت نگرفته، نامی از این هنرمند موسیقی خراسان برده نشده است. آنها باور دارند در بازخوانی از روی موسیقی محلی و مقامی باید نوآوری وجود داشته باشد و یک خواننده یا آهنگ ساز نمیتواند عین همان قطعه را اجرا کند، بدون اینکه نامی از شاعر یا تنظیم کننده آن ببرد. آهنگ ساز قطعهای که قربانی منتشر کرده، هیچ زحمتی برای بازآفرینی اثر نکشیده است و آن را کاملا شبیه به همان قطعهای که قبلا کار شده، منتشر کرده است.
موسیقی منبع درآمد است
جسارت و جرئت قربانی در اینکه این قطعه را بی نام ونشان منتشر کرده است، به سال ۱۳۸۲ بازمی گردد؛ آن زمان که فرهاد فخرالدینی به محمد حقگو میگوید که او این قطعه را برای اجرا در ارکستر ملی تنظیم کند. محمد حق گو دراین باره به شهر آرا میگوید: «ملودی این ترانه مربوط به شمال خراسان است که برای اولین بار، اوایل دهه ۸۰ آن را تنظیم کردیم. من میخواستم حمید هادی آن را بخواند، اما آقای فخرالدینی گفت که خواندن آن را به علیرضا قربانی بسپاریم. آن موقع رضایت دادم آقای قربانی که تازه به ارکستر ملی آمده بود، بخواند، اما تا اینجا فکر نمیکردم که ایشان این طور خودجوش پیش برود. در ضبط استودیویی، هم قربانی آن را خواند و هم هادی خواند؛ چون سیستم هنر در ایران تابع قانون کپی رایت نیست. از آن به بعد هم خیلیها «ا... مزار» را بدون ذکر منبع اجرا کردند.». حقگو میگوید اگر شما مقام اصلی را گوش کنید، متوجه خواهید شد که تنظیم قطعه جدید با آن چیزی که اصل است، کاملا متفاوت است: «این اصل مقام نیست و برداشتی از مقام «ا... مزار» است. این یک ملودی کاملا شهری شده است. ما هزاران مقام در موسیقی محلی ایران و اقوام و نواحی مختلف داریم که، چون گویش و لهجه خاصی دارد، زیاد با استقبال عموم روبه رو نمیشود. بعضی اهالی موسیقی که قدر و منزلت این مقامها را میدانند، میآیند و تلاش میکنند تا آن مقامها را به ذائقه شهری نزدیک کنند و تغییراتی در آن ایجاد میکنند. برگردان این موسیقی، کار کم زحمتی نیست و راه حرفهای اش این است که خوانندهها برای استفاده از این قطعات با صاحبان اثر هماهنگی کنند. از آقای قربانی سوال کنید این قطعهای که اجرا کرده، با اصل آن چقدر متفاوت است؛ مثل قطعه «نوایی» است که هر کسی برداشت خودش را خوانده است و تقریبا هیچ کدام مشابه دیگری نیست و حتی با مقام اصلی هم تفاوتهایی دارد. من نگران بودم که اصل این مقام، تحریف نشود؛ برای همین تحقیقات فراوانی برای آن کردم، اما الان موسیقی، منبع درآمد است و مسائل هنری در درجه دوم اهمیت قرار دارد.