مواظب مهمان‌های ناخوانده در نماز باشیم

یکی از ویژگی‌های دین مبین اسلام این است که هیچ عمل و عبادت تشریفاتی و بدون ثمر فردی و اجتماعی در این دین وجود ندارد، تمام عبادات فردی و جمعی ما دارای آثاری در زندگی شخصی و اجتماعی ما هستند و آن را اصلاح می‌کنند. در واقع ما قبل از آخرت، به فکر دنیا و آباد شدن دنیای خودمان هستیم.

اما بعضی از افراد می‌گویند پس چرا من نماز می‌خوانم، ولی این نماز در حال و زندگی من تأثیری نمی‌گذارد؟ پاسخ آن است که ما یک نماز حداقلی داریم و یک نماز حداکثری، که نماز حداقلی ممکن است صحیح باشد، اما قبول نیست، قبولی نماز در روایات ما بستگی به میزان حضور قلب در نماز دارد و همین حضور قلب باعث می‌شود نماز ما به زندگی مان رنگ بدهد.

اما در باب راهکار‌های ایجاد حضور قلب در نماز در کتب علما و سخنرانی‌های بزرگان اخلاق و عرفان مطالب زیادی بیان شده است، یکی از معروف‌ترین راهکار‌های تحصیل حضور قلب، مَثل زنبور‌های ناخوانده است که در بیان بزرگان اهل عرفان آمده است، مقدمه این راهکار این است که در مسئله حضور قلب یک ورود داریم یک توقف، گاهی افکار خودشان به فضای ذهن ما می‌آیند و ورود آن‌ها دست ما نیست، مولوی در اشعار خودش افکاری که ناخواسته به سراغ آدم می‌آیند را به زنبور تشبیه کرده است، زنبور وقتی وارد خانه ما می‌شود، بدون دعوت می‌آید. در نماز هم همین طور است.

یعنی بعضی افکار مهمان ناخوانده ذهن شما هستند مثلا شما فردا مهمان دارید، ده، پانزده نفر را دعوت کرده اید، حالا دارید نماز می‌خوانید این فکر مهمانی مثل زنبور می‌آید وارد ذهن شما می‌شود، که فردا مهمان دارم و باید چه کنم، ولی توقف آن در اختیار خود شماست، می‌توانید این فکر را متوقف نکنید و آن را ادامه بدهید که «راست می‌گویدها، مهمان داریم، حالا سالادش باید چه طور باشد، غذا را از کجا تهیه کنم و ..» بزرگان می‌گویند ورود بی اختیار افکار در هنگام نماز مضر نیست، اما ادامه دادن به آن حضور قلب را از نماز می‌گیرد، که توقف آن اختیاری و دست خود ماست، می‌توانی فکرت را عوض کنی و آن را داخل فضای عبادت و نماز بیاوری.

نکته دیگر این است که اگر در این کار یعنی جلوگیری از افکار ناخواسته و ادامه ندادن به آن‌ها تمرین و سعی کنیم بدون شک به تدریج افکاری که بدون اختیار می‌آیند کمتر می‌شوند و حضور قلب ما در نماز از آن طرف افزایش می‌یابد.

از خداوند بزرگ می‌خواهیم که همه ما را قدردان دستورات و تعالیم زندگی بخش اسلام، مخصوصا، نماز، این عبادت بزرگ و ذو ابعاد قرار بدهد، ان شاءا...