باب الحوائج

یکی از دستورات همیشگی اهل بیت به شیعیان این بوده است که هر جا که هستند خیررسان باشند و مردم به اینکه مشکل آن‌ها به دست ایشان باز شود، امید داشته باشند و اهل انجام دادن کار‌های خیر باشند، به عبارت دیگر همت داشتن برای برطرف کردن حوائج مؤمنین از جمله سفارش‌ها و توصیه‌های همیشگی اهل بیت به شیعیان بوده است که پیامبر خدا می‌فرمایند؛ بهترین شما پرنفع‌ترین شما برای مردم است و در روایت زیبایی آمده است؛ کسی که برای برطرف کردن حاجت برادر دینی اش حرکتی می‌کند؛ مانند کسی است که در خانه خدا در حال سعی بین صفا و مروه است.

واضح است که اهل بیت رسول خدا (ص) که هادیان امت و الگوی فضایل اخلاقی هستند در تمام دستوراتی که به دیگران می‌دهند الگو و اسوه نیکو هستند، از جمله همین صفت که بیان شد. در ایام ولادت امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر (ع) قرار داریم، می‌گویند ایشان در زمان حیات شریفشان مثل جدشان امیرالمؤمنین شب ها، به صورت ناشناس انبان‌های غذا برای محرومان و فقرا می‌بردند، به علاوه در خانه حضرت همیشه به روی کسانی که مشکل و حاجتی داشتند باز بوده است.

به امام هفتم شیعیان لقب باب الحوائج داده شده است که این لقب یکی از مشهورترین لقب‌های حضرت است. این امر در زمان حیات مبارک این امام بزرگوار انجام نشده است و این طور نیست که در احادیث اهل بیت چنین صفتی به امام هفتم (ع) نسبت داده شده باشد؛ اما در لسان اهالی عراق و همسایگان مرقد مطهر این امام عزیز و علما و مردم به دلیل عجایبی که در رفع حوائجشان در پیشگاه امام کاظم (ع) دیده اند، لقب باب الحوائج الی ا… را به امام علیه السلام نسبت داده اند.

اولین سندی که در آن چنین صفتی را درباره امام کاظم (ع) به کار برده است؛ ابن شهر آشوب ۵۸۸ ق در کتاب مناقب است: او در منطقه غربی بغداد، در مقبره معروف به قبرستان قریش در نزدیکی باب التین، دفن شد و قبر او به «باب الحوائج» تبدیل شد.

علامه مجلسی در بحارالانوار همین عبارت را در توصیف امام کاظم (ع) آورده است. در منابع اهل سنت نیز به شهرت امام کاظم (ع) به باب الحوائج اشاره شده است. بخش عظیمی از شیعیان و حتی برخی از اهل سنت مانند «ابوبکر بن خلاد» که از پیشوای حنبلیان بود، همگی می‌گویند: مشکلاتی که برای ما پیش می‌آمد بر سر مزار امام کاظم (ع) می‌رفتیم و حوائج و خواسته‌های ما برآورده می‌شد.

در کل این موضوع در تمام اهل بیت علیهم السلام وجود دارد که مردم با واسطه قرار دادن این بزرگواران که باب ا… هستند، حاجات خود را از خدای بزرگ طلب می‌کنند و حاجات ایشان برآورده می‌شود؛ اما با خواست خداوند برخی از اهل بیت بیشتر به این موضوع معروف شده اند که همین امر درباره امام کاظم (ع) وجود دارد، از خدای بزرگ می‌خواهیم همه ما از کسانی باشیم که عنایات این امام بزرگوار شامل حال ایشان است. ان شاءا…