خدمه سانچی از زندگی تا شهادت

به گزارش شهرآرانیوز؛ نامه‌های دادستانی امور بین‌الملل به نهاد‌های مربوطه برای پیگیری تماس با خانواده‌های سانچی روی هم تلنبار شده است. تاریخ‌ها خیلی تازه است و به همین یک ماه پیش هم می‌رسد؛ نامه‌هایی که می‌گویند هیچ پاسخ مشخصی از آن حاصل نشده و با گذشت ۲۴ ماه آن‌ها را واداشته است که به نهادی فراتر از نهاد‌های داخلی کشور برای پیگیری حقوق خود متوسل شوند. آخرین شکایت دیگر در داخل کشور نیست و در دادگاه فدرال آمریکا به ثبت رسیده و وکیل آن‌ها هم آن‌سوی آب‌ها به دنبال رساندن صدایشان است؛ صدایی که می‌گویند در داخل شنیده نمی‌شود.

با پیگیری‌های مداوم رسانه‌های داخلی و درخواست پاسخ‌گویی به شبهه‌هایی که درباره زنده‌بودن ملوانان نفت‌کش سانچی وجود داشت، انتظار این نبود که کماکان این خواسته‌ها به بهانه آنکه «جواب، روشن است و ملوانان شهید شده‌اند» نادیده و ناشنیده گرفته شود؛ اتفاقی‌که البته رخ داد و در نهایت خانواده‌های درمانده را به آخرین اقدام واداشت.

اما سؤال اصلی این است که آیا نمی‌شد جلوی این اتفاق را گرفت؟ این پرسشی است که حتی با گذشت چند روز از رسانه‌ای‌شدن این خبر، آن‌هم از سوی یکی از رسانه‌های آن‌سوی آب که چندان چهره خوشایندی در ایران ندارد‏، جوابش تغییری نکرده و کماکان برخی مسئولان سابق مصرانه تأکید می‌کنند که «برخی از افراد سعی دارند با روح و روان خانواده‌های حادثه‌دیدگان بازی کنند که همین موضوع باعث شده وکیل این خانواده‌ها شکایاتی را در دادگاه فدرال ارائه دهد».

این سخن در حالی مطرح می‌شود که پیگیری‌ها برای دیدار مسئولان سازمان بنادر و امور دریانوردی با نماینده خانواده‌های معترض در سال گذشته، هرگز به نتیجه نرسید.

اصرار شرکت نفت‌کش برای امضای گواهی فوت برای چیست؟
هادی حق‌شناس‏، معاون سابق دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفته است: «برخی از خانوار‌های حادثه‌دیده سانچی مبلغ دیه را دریافت نکردند و ما اعلام کردیم که این رقم در حسابی محفوظ است».

در این بین در‌حالی‌که برخی خانواده‌ها در گفتگو با «شرق» اعلام کرده‌اند که به دلیل نپذیرفتن امضای گواهی فوت، شرکت ملی نفت‌کش اقدام به قطع بیمه آن‌ها کرده است، هادی حق‌شناس، معاون سابق دریایی سازمان بنادر و دریانوردی، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به اینکه تمامی خانواده‌های حادثه‌دیده سانچی پول را دریافت کرده‌اند، گفت: «شایعه‌هایی مبنی‌بر دزدیده‌شدن این کارکنان مطرح شده که این موضوع غیر‌ممکن است و طبق مشاهدات عینی نفت‌کش منفجر شده و امکان زنده‌ماندن یا دزدیده‌شدن آن‌ها وجود ندارد».
او در‌عین‌حال خبر داده است: «برخی از خانواده‌ها پول خود را دریافت نکرده‌اند، اما تمامی این مبالغ در حساب وجود دارد و خانواده‌ها می‌توانند هر زمان برای دریافت این مبالغ مراجعه کنند».

این خبر البته با واکنش برخی خانواده‌ها مواجه شد. در این رابطه عبدالله عبداللهی‏، پدر سجاد عبداللهی با تأکید بر اینکه افراد زنده نیاز به پرداخت دیه ندارند، به «شرق» می‌گوید: «فوت خدمه کشتی سانچی هنوز به دلیل عدم ارائه مستند‏، مورد قبول خانواده‌ها وکارشناسان نیست». او البته با کنایه خطاب به مسئولان شرکت ملی نفت‌کش نیز گفته است: «به جای پرداخت دیه خدمه سانچی که هنوز مبهم است، حقوق خانواده‌هایی را که به‌صورت غیرقانونی قطع شده، پرداخت کنند تا خانواده‌های معترض بیشتر از این دچار مشکل نشوند».

اثبات برای زنده‌بودن یا مرگ؟
براساس ادعای خانواده‌های خدمه سانچی و برخی کارشناسان، پیکر‌هایی که روی عرشه کشتی پیدا شده بود، دقیقا مربوط به نقش‌های کلیدی است که موظف بودند تا لحظه خروج خدمه از کشتی، باقی بمانند؛ بنابراین پیدا‌شدن این پیکرها، دلیلی بر فوت‌شدن سایر خدمه نیست. علاوه بر آنکه اجساد پیدا‌شده، استخوان‌بندی کامل داشته و آن‌طور که برخی مقامات پیش‌تر مدعی شده بودند‏ «پودر» نشده‌اند. علاوه بر آنکه براساس ادعا‌های مطروحه، امکان آنکه خدمه به‌صورت آنی فوت شده باشند وجود ندارد، زیرا دستور خروج کاپیتان در نسخه جعبه سیاه وجود دارد.

ابراهیم شیرانی، وکیل برخی از خانواده‌های خدمه سانچی در ایران به نکته قابل تأملی اشاره می‌کند: «نکته قابل توجهی که در مستند مربوط به خدمه سانچی در رسانه‌ها منتشر شد، مرتبط با شکایت چین و ایران برای دریافت بیمه علیه یکدیگر در دادگاه هنگ‌کنگ است. در جریان این شکایات، ایران ادعایی برای دریافت غرامت بابت فوت خدمه ندارد که نشان می‌دهد ایران نتوانسته طبق اصول قضائی اثبات کند که این افراد فوت کرده‌اند.

علاوه بر آنکه مستندا به موادی از قانون مدنی و همچنین براساس «فوت فرضی» ذیل قانون امور حسبی، ضرورت به اثبات فوت وجود دارد و دلیلی ندارد که افراد زنده‌بودن فردی را اثبات کنند؛ بنابراین در وهله نخست و در روند قانونی، فرد «زنده» در نظر گرفته می‌شود.

 

این در حالی است مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ایران این ادعا را رد می کند.

کاپیتان شهرام فرحبد با بیان این‌که تصور نمی‌کنم در هیچ حادثه‌ای در کشور ما مانند سانچی تا این حد پیگیری و تلاشی صورت گرفته باشد، گفت: در سانحه کشتی سانچی سعی شد تمام جوانب دیده شود و هیچ موردی از قلم نیافتد. از همان روز اول تیم اضطراری در شرکت ملی نفتکش ایران تشکیل و پیگیری‌های لازم انجام شد. در آن زمان کشتی‌های ما تحت پوشش بیمه‌های درجه یک بین المللی بودند و بیمه‌گران مربوطه بلافاصله مطلع و درگیر کار شدند و بلافاصله ۱۲ سازمان و شرکت تخصصی بین المللی مرتبط از طرف کلوب P&I مربوطه (steam ship) درگیر حادثه شدند.

او ادامه داد: روایتی که از سانحه می‌شود، روایت ایران نیست بلکه چهار کشور چین، پاناما، هنگ کنگ و ایران به صورت مشترک کارگروهی تشکیل دادند و پس از چند ماه بررسی مستندات، فیلم ها، مشاهدات میدانی و جعبه سیاه کشتی‌ها نتایج گزارش خود را اعلام کردند. از کشور ما نیز نمایندگان سازمان بنادر و دریانوردی حضور داشتند و در این کارگروه عضو بودند. نتایج این گزارش مشترک چند کشور به سازمان‌های بین المللی نظیر سازمان بین المللی دریانوردی نیز ارایه شد.

ادعاهای اخیر در مورد سانچی غیر واقعی است

وی در ادامه به ادعاهایی که اخیرا توسط برخی از رسانه‌ها در مورد کشتی سانچی منتشر شده، اشاره کرد و گفت: ما عقیده داریم برخی تلاش می‌کنند از احساسات پاک خانواده‌ها سوء استفاده کنند. صدها ساعت بررسی فنی، علمی، شبیه سازی سانحه، استفاده از شواهد و داده‌های اطلاعاتی حاضر در صحنه سانحه و همچنین اطلاعات جعبه سیاه کشتی سانچی، بیانگر این است که امکان زنده ماندن خدمه شجاع این کشتی وجود نداشته و این عزیزان در همان لحظات اولیه بر اثر استنشاق دود ناشی از گازهای سمی جان خود را از دست دادند.

او ادامه داد: در برنامه‌ای که در یکی از شبکه‌های ماهواره ای پخش شد، موارد متعددی خلاف واقع و فاقد جایگاه تخصصی در مورد این سانحه مطرح شد که خانواده کارکنان سانچی را آزرده ساخت. برای مثال در این برنامه گفته شده از قایق نجات کشتی استفاده شده است، در حالی که این نظر کاملا غیر تخصصی و غیر فنی می‌باشد و حتی به وضوح در تصویر منتشر شده در این برنامه نیز عدم استفاده از قایق های نجات کاملا مشخص است. زیرا در درجه اول پایه‌های نگهدارنده قایق نجات در موقعیت اولیه خود هستند که به وضوح بیانگر عدم استفاده از قایق نجات است. یا به دروغ در مورد مقصد کشتی، نوع محموله، لحظات اولیه سانحه و اتفاقات رخ داده بعد از سانحه مطالبی طرح می‌شود که کاملا غیرواقعی است.

تاکنون ۲.۵ میلیون دلار به خانواده ها پرداخت شد

فرحبد با اشاره به این‌که کارکنانی که در کشتی هستند، تحت پوشش بیمه‌اند اظهار کرد: البته پرداخت خسارت­ بیمه‌ای طبق قوانین داخلی و قوانین بیمه بین‌المللی منوط به طی مراحل قانونی است و منوط به اخذ گواهی حصر وراثت برای رعایت حقوق تمام بازماندگان است. بر اساس قانون وقتی پیکرها پیدا نمی‌شود، باید پنج سال زمان بگذرد ولی برای این‌که این خانواده‌ها زودتر به حقوق قانونی‌شان برسد، با هماهنگی مقامات قضایی گواهی فوت برای این عزیزان صادر شد.

به گفته او خسارت به تمام خانواده هایی که این مراحل را طی کردند و مدارک مورد نیاز را ارائه داده‌اند، به صورت کامل و در قالب پرداخت ارزی انجام شده است و این رقم تا اینجا حدود ۲.۵ میلیون دلار است. علاوه بر این شرکت ملی نفتکش ایران به هر کدام از این خانواده‌ها در روزهای ابتدای سانحه مبلغ ۷۰ میلیون تومان جهت انجام مراسمات و به عنوان هبه پرداخت کرد. از طرفی طبق مصوبه هیات مدیره شرکت، یک نفر از بستگان درجه یک هر کدام از این خانواده‌ها در شرکت ملی نفتکش استخدام شده یا می‌شوند و تا کنون ۱۳ نفر از بستگان این خانواده‌ها استخدام شدند. فراتر از این، طبق مصوبه مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت، مقرر شد نحوه پرداخت حقوق به خانواده و بازماندگان آن‌ها با یک درجه ارتقای شغلی برای هر فرد، طبق ضوابط پرداخت به خانواده‌های شهدای جنگ تحمیلی باشد.

خانواده‌هایی که غرامت نگرفتند حق و حقوقشان محفوظ است

مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش خاطر نشان کرد: برخی خانواده ها هنوز برای انحصار وراثت و پیگیری مسائل قانونی خود مراجعه نکردند و ما اعلام کردیم که مبالغ محفوظ است و در هر زمانی که این عزیزان مراجعه کنند و امورات قانونی شان را انجام دهند این مبلغ پرداخت خواهد شد.

ماجرای تماس‌های مشکوک تلفنی

وی در پاسخ به این سوال که آیا شرکت ملی نفتکش اقدامی در جهت پاسخ به مطالبه برخی از خانواده که معتقدند فرزندانشان هنوز زنده‌اند و با آنها تماس می‌گیرند انجام داده است یا خیر، گفت: علی رغم این‌که برخی از این خانواده‌ها می‌گویند بیش از ۱۲۰۰ تماس ناشناس داشته‌اند، چرا حتی یکی از تماس‌ها واقعی نبوده و هیچ کدام از این خانواده‌ها نتوانسته‌اند بعد از گذشت ۲ سال یک تماس تلفنی موفق داشته باشند؟ چرا فقط این چند خانواده تماس تلفنی مشکوک دریافت می‌کنند و مابقی ۲۲ خانواده دیگر این تماس ها را ندارند؟

به گفته او، برخی از این خانواده‌ها معترض به این بودند که فرزندان، همسر یا عزیزانشان که در کشتی شهید شدند ،هنوز زنده‌اند و احتمالا در جایی هستند و باید پیگیری و پیدا شوند. آن‌ها راضی نبودند واقعیت را بپذیرند که عزیزانشان طی این حادثه به شهادت رسیدند و تمام تلاش‌ها برای نجات و یافتن پیکر آن‌ها شده است اما این مهم میسر نشد.حتی اقدامات کارشناسی بسیاری نیز صورت گرفت و بیش از این کاری در این رابطه امکان‌پذیر نبود.

فرحبد افزود: ما به صورت مرتب به این خانواده‌ها گفتیم مستندات خود را به نهادهای مربوطه برای پیگیری ارسال کنند و حتی ما خودمان نیز پیگیر این موضوع شدیم ولی تا جایی که بنده اطلاع دارم، نهادهای تخصصی مربوطه نیز این ادعاهای مربوط به تماس خدمه کشتی با برخی خانواده‌ها را رد کرده‌اند و آن را بی اساس دانستند. در عین حال علی رغم این پیگیری ها باید گفت که مساله تماس‌ها یک مساله تخصصی است و نهادهای امنیتی مربوطه قطعا در صلاحیت بررسی این موضوع هستند.

سناریوی دزدیده شدن پرسنل سانچی واقعی نیست

این مقام مسئول در شرکت ملی نفتکش در بخش دیگری از صحبت‌هایش به افرادی که در حال سوءاستفاده از عواطف خانواده‌های سانچی هستند اشاره کرد و گفت: این افراد می‌گویند شواهدی موجود است که نشان می دهد این افراد با قایق نجات رفته و در جایی هستند و تماس‌ها نیز شاهد این است که آن‌ها زنده اند.اولین سوالی که بعد از شنیدن این حرف‌ها ممکن است در ذهن هرکسی پیش بیاید این است که اساسا چه دلیلی برای این کار وجود دارد؟ مثلا برنامه‌ریزی شده که یک کشتی با کشتی دیگری برخورد کند، عده ای با قایق نجات پیاده شوند و پرسنل را به جایی ببرند و دو سال هم بگذرد که چه نتیجه‌ای حاصل شود؟ قطعا کسی که این نقشه را برنامه‌ریزی کرده باید هدفی داشته باشد. برای مثال دزدان دریایی نیز در قبال نگهداری افراد درخواست پول می‌کنند یا هدفی دارند اما از این سناریوی ادعایی چیده شده، هدفی استنباط نمی‌شود و اگر قطعا اسناد و مدارکی وجود داشت، مقامات دستور پیگیری می‌دادند، ولی این سناریو واقعی نیست و اگر جای پیگیری داشت قطعا مقامات پیگیری می‌کردند.

وی اظهار کرد: من ۲۰ سال در کشتی نفتکش خدمت کردم و میدانم که در سانحه به این بزرگی و ۸ روز سوختن کشتی در دمای نزدیک به 1000 درجه سانتیگراد به هیچ وجه امکان زنده ماندن این خدمه وجود ندارد. حتی اگر به اندازه سر سوزنی امید داشتم که این خدمه که همکاران من بودند، زنده‌اند، حاضر بودم دنبال این موضوع بروم، کما این‌که در آن دوره ۸ روزه حادثه دردناک سانچی نیز پیگیر آن بودیم.