حقوق شهروندی و حمل ونقل عمومی

فردا در تقویم ۲۶ آذر و روز حمل ونقل و رانندگان است. در این یادداشت به علت نام‌گذاری این روز و چرایی آن نخواهم پرداخت بلکه به موضوعی مهم‌تر که قطعا یکی از حقوق مهم و از ملزومات حقوق شهروندی است می‌پردازم و آن استفاده از حمل و نقل عمومی است. امروزه در جوامع توسعه‌یافته حمل ونقل عمومی یکی از مهم‌ترین راهکار‌ها برای کاهش آلودگی هوای شهر‌های پر جمعیت است. این مهم نه امروز بلکه از سالیان گذشته مورد توجه این کشور‌ها بود و در راستای تحقق آن نه در شعار بلکه در عمل گام برداشته‌اند، به طوری که حتی درکشور‌های آسیایی توسعه یافته مثل ژاپن یا کره جنوبی حمل ونقل عمومی گسترده، ارزان و فراگیر از شاخص‌ترین و بدیهی‌ترین موارد حقوق شهروندی است. فقط در شهرتوکیو حدود ۱۵۰ خط مترو ساخته شده و موجب استفاده خیلی کم شهروندان از وسیله نقلیه شخصی و به تبع آن مواجهه کمتر با مشکل آلودگی هواست. در ایران نیز چندسالی‌است که به حمل ونقل عمومی و به ویژه مترو «البته از سر ناچاری ونه برنامه‌ریزی مدون و بلندمدت» توجه ویژه‌ای شده است به‌طوری‌که اکنون در کلان‌شهر تهران ۴ خط مترو فعال وجود دارد و ۲ خط دیگر مترو هم درحال ساخت است. در مشهدمقدس نیز باتوجه به وجود بارگاه ملکوتی ثامن الحجج «ع» و سفر سالانه حدود ۳۰ میلیون نفر زائر به این کلان‌شهر، چندسالی است که به این موضوع توجه ویژه‌ای شده و مدیران شهری با حرکت به سمت حمل و نقل عمومی به ویژه مترو در راستای تحقق این مهم گام برمی‌دارند که نتیجه آن ۲ خط متروی تقریبا فعال و یک خط مترو درحال ساخت است. باتوجه به مطالبی که عرض شد اهمیت و مزایای استفاده حمل ونقل عمومی برای شهروندان کاملا واضح و مبرهن است و این موضوع با توجه به قیمت ارزان و دسترسی آسان برای شهروندان حاشیه شهر و مناطق کم برخوردار به طور قطع اهمیت بیشتری دارد، زیرا هم موجب صرفه‌جویی در هزینه‌هایشان شده است و هم رضایت‌مندی و حس‌تعلق بیشتری در ساکنان این مناطق به‌وجود خواهد آورد و موجب ارتقای فرهنگ شهروندی نیز خواهدشد. درمنطقه ۵ با توجه به گستردگی و نیاز ساکنان به استفاده مطلوب ازحمل ونقل عمومی وظیفه مدیریت شهری برای دستیابی و تحقق این مهم بسیار دشوار است، زیرا ایجاد زیرساخت‌ها و امکانات لازم برای ساخت خطوط مترو به صرف هزینه‌های بسیاری نیاز است که متأسفانه باتوجه به بودجه شهرداری منطقه پرداختن به این موضوع کاری دشوار است. محدوده گلشهر در منطقه ۵ یکی از محدوده‌هایی است که باتوجه به بافت و تراکم جمعیتی به استفاده مردم از حمل ونقل عمومی به ویژه مترو نیاز مبرم دارد، ولی با توجه به شرایط سخت اقتصادی برای حل مقطعی مشکل حمل‌ونقل عمومی باید از اتوبوس استفاده کرد، البته در این محله هم اکنون از اتوبوس استفاده می‌شود، ولی به علت کوچک بودن عرض خیابان‌ها «شفیعی، سخاوت، گلبو» از اتوبوس‌های قدیمی استفاده می‌شود که سؤالاتی برای مردم ایجاد شده است. به ویژه نسبت به اینکه چرا از اتوبوس‌های جدید که دسترسی آن‌ها برای سالمندان و معلولان راحت‌تراست در این محلات استفاده نمی‌شود. پاسخ بسیار ساده است. اتوبوس‌های جدید و در اصطلاح مدرن عریض‌تر از اتوبوس‌های قدیمی هستند و به طور قطع اگر خیابان‌های عریض‌تری در این محلات و البته با همکاری مردم احداث شود، مدیریت شهری هم بهتر ودرخور شأن مردم محترم این محلات حداقل امکان استفاده از اتوبوس‌های جدید «باتوجه به عرض و طول بیشتر» را فراهم می‌کند. امیدوارم درآینده‌ای نه چندان دور با همت وتلاش مدیریت شهری در همه مناطق شهر «به ویژه مناطق کم برخوردار» شاهد ایجاد خطوط مترو برای استفاده شهروندان از این حق مسلم شهروندی باشیم.