مرگ یک جوان بر اثر حمله پلنگ در تربت حیدریه توضیحات سازمان سنجش درباره آزمون اختصاصی پذیرش دانشجو - معلم انتقال یک ایرانی از زندان چین به کشور پس از ۱۸ سال وقوع بارش‌های رگباری همراه با وزش باد در خراسان رضوی از امروز (۴ اردیبهشت ۱۴۰۴) حجاج ایرانی از همراه داشتن مواد اسیدی و دارو‌های پودرشده و بحث تنش‌زا پرهیز کنند مشاهده لاشه دو توله پلنگ ایرانی در پارک ملی خَبر کرمان بازداشت چهار نفر از عوامل پخش برنامه تفرقه‌افکنانه در صداوسیما با دستور قضایی از «هرمز» تا «کوچه»؛ تکرار یک تراژدی توریستی؟ توضیحات رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش و پرورش در خصوص نگرانی از پلیسی شدن محیط مدارس جزئیات زورگیری از دانشجویان خواجه نصیرالدین طوسی آزادی ۸۲۹ نفر از زندانیان جرایم غیرعمد در سال ۱۴۰۳ | فقط ۷۲۰ زندانی بدهکار دیگر در زندان‌های استان باقی مانده‌اند فراخوان چهارم جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی از شهریورماه ۱۴۰۴ رهایی نوجوان ۱۶ساله از چنگ گروگان‌گیران در عملیات پلیس (۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) تصادف زنجیره‌ای در محور ملک‌آباد - مشهد؛ انتقال ۱۱ مصدوم به بیمارستان (۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) ماجرای مرگ همزمان ۶ نفر در خانه باغی در ارومیه + فیلم و علت فوت هشدار سطح زرد هواشناسی در خراسان رضوی در پی پیش‌بینی افزایش دما (چهارشنبه، ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) رفع توقیف گواهینامه رانندگان متخلف نوروز ۱۴۰۴ در خراسان رضوی آغاز ثبت‌نام اینترنتی کتاب‌های درسی از اردیبهشت رسانه‌ها در ارتقای سلامت عمومی نقش مهمی دارند | ضرورت تقویت همکاری اصحاب رسانه با فعالان حوزه سلامت زورگیری از ۲ دانشجوی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران (۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) خطر طغیان سرخک در خراسان رضوی زیر سایه واکسن هراسی احتمال بروز افسردگی در سالمندان گوشی باز این علائم روانی را جدی بگیرید بهره‌برداری از مرکز خدمات سلامت روستایی به همت خیران در سبزوار (۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) انتقال تتلو به انفرادی تکذیب شد علت بیش از ۶۰ درصد مراجعات کودکان ایرانی به پزشک چیست؟ انتخاب معلمان نمونه ۱۴۰۴ در مراحل پایانی + جزئیات تیم‌های ملی المپیاد به مسابقات جهانی تابستانی اعزام می‌شوند پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (چهارشنبه، ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) | دمای مناطق گرمسیر استان به ۴۰ درجه می‌رسد برنامه‌ریزی برای تسهیل فرایند صدور کارت پایان خدمت معلمان در دستورکار قرار گرفت
سرخط خبرها

گذری بر تاریخ «مناره فیروزآباد»، یکی از یادگار‌های میراثی خراسان

  • کد خبر: ۱۲۸۰۲۰
  • ۱۱ مهر ۱۴۰۱ - ۱۲:۵۵
گذری بر تاریخ «مناره فیروزآباد»، یکی از یادگار‌های میراثی خراسان
«مناره ترشیز» که اکنون به «برج فیروزآباد» شهرت دارد، بنای آجری زیبای استوانه‌ای‌شکل به بلندای حدود ۲۴متر بوده که اکنون ۱۸متر آن باقی‌مانده است.

دکتر رجبعلی لباف‌خانیکی | شهرآرانیوز - روستای فیروزآباد در فاصله ۱۷کیلومتری جنوب شهر بردسکن و در بخش شهرآباد واقع شده است. در سمت غربی روستای فیروزآباد محوطه باستانی بسیار وسیعی گسترده شده که بی‌تردید خرابه‌های شهر «ترشیز» مرکز منطقه «بُشت» از مضافات نیشابور قدیم است.

ترشیز شهری مهم بر سر راهی بوده که شهر‌های جنوب‌غرب و جنوب ایران را به خراسان ارتباط می‌داده است.
با توجه به موقعیت ترشیز و روایت‌هایی از وجود آتشکده‌ای عظیم و داستان حماسی و ملی «سرو کشمر» در گستره آن ولایت، قابلیت این را داشته که بسیاری از جغرافیانویسان و مورخان به جایگاه والای آن شهر اشارتی داشته باشند از جمله: «ابن خردادبه» در اواخر قرن سوم هجری قمری از آن به‌عنوان منزلی بر سر راه شیراز به نیشابور نام برده و «ابن‌حوقل» در اواسط قرن چهارم هجری قمری آن شهر را شهری زیبا، پربرکت و پرجمعیت در شمار شهر‌های بزرگ آن روزگار و هم‌ردیف با شهر‌های زرنج، قاین، طبسین، دامغان، اصفهان و ری دانسته است. «مقدسی» در قرن چهارم هجری قمری نیز ترشیز را منزلی مهم بر سر راه نایین و یزد به خراسان نام برده است.

«حمدا... مستوفی» هم در اواسط قرن هشتم هجری قمری ترشیز را شهری با حصاری به‌غایت حصین معرفی کرده و «حافظ ابرو» در اوایل قرن نهم هجری قمری آن را ناحیتی بزرگ با قلعه‌ای مستحکم دیده است و...

از چنان شهر باعظمتی، اکنون بقایای برج و بارو و تپه‌ماهور‌های حاصل از انهدام ارگ و فضا‌های متعدد و متنوع شهری باقی‌مانده است که سخت آسیب‌پذیرند. تنها اثر معماری بر جای مانده از دوران شکوه و عظمت ترشیز در دوره سلجوقیان، بخشی از یک منار است که مانند منار‌های خسروگرد سبزوار و منار مجاور مسجد تاریخانه دامغان و منار کنار مسجد جامع سمنان، هم یک نماد مذهبی بوده، هم یک عنصر اطلاع‌رسانی و رسانه محسوب می‌شده و هم یک عنصر و نماد تزیینی و فرهنگی در حاشیه شهر پرآوازه ترشیز بوده است.

«مناره ترشیز» که اکنون به «برج فیروزآباد» شهرت دارد، بنای آجری زیبای استوانه‌ای‌شکل به بلندای حدود ۲۴متر بوده که اکنون ۱۸متر آن باقی‌مانده است. از سمت شرقی مناره درگاهی به درون باز شده است و به پلکان مارپیچ درون آن منتهی می‌شود که تا رأس مناره راه داشته و به جان‌پناه فراز مناره می‌رسیده است. روزنه‌های مستطیل شکلی بر بدنه مناره تعبیه شده تا به راه‌پله نور برساند.

قاعده آن بر روی سکوی آجری دایره به ارتفاع کمتر از یک‌متر استقرار یافته و معمار چیره‌دست کوشیده است در حد امکان با آرایه‌های متنوع آجری، آن را زیبا و چشم‌نواز جلوه دهد.

بدنه مناره از ابتدا تا ارتفاع شش‌متری با آجر‌های جفتی و به شیوه «حصیری» نماسازی شده و بالاتر از آن یک رشته کتیبه کوفی زیبا در میان قابی تزیینی بدنه مناره را دور زده است. تا هشت‌متر بعد از کتیبه آجر‌های خفته راسته بدنه را به‌طور زیگزاگ آراسته و سپس زیگزاگ‌ها به لوزی‌های مکرر منتهی شده‌اند. بر بدنه غربی مناره در این بخش یک کتیبه کوفی عمودی نقش بسته است. بالاترین بخش تزیینی بدنه مناره تزیینات در هم تنیده کتیبه‌مانند است که بسیار زیبا اجرا شده و احتمالا بخش زیادی از بدنه مناره را زینت می‌داده که متأسفانه منهدم شده است.

شیوه معماری رازی در عصر سلجوقیان به معمار اجازه داده تا در این مناره نیز با استفاده از آجر‌های کوچک و بزرگ نقش‌های متنوع بیافریند. در سال‌های اخیر به همت اداره کل میراث فرهنگی خراسان مرمت‌هایی در بنا انجام شده و از فرسایش بیشتر پیشگیری شده است. ناگفته نماند مناره فیروزآباد در پانزدهم دی ۱۳۱۰خورشیدی به شماره۹۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->