نگاهی به کتاب «شیعه در اسلام» اثر علامه سید محمد حسین طباطبایی که به چاپ هجدهم رسید

به گزارش شهرآرانیوز، کتاب «شیعه در اسلام» اثر علامه سید محمدحسین طباطبایی(ره) و به کوشش حجت‌الاسلام و المسلمین سید هادی خسروشاهی به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ هجدهم رسید و در ۲۱۲ صفحه منتشر شد. همین بهانه‌است برای مرور کتاب « شیعه در اسلام» که هدف از نوشتن آن شناساندن شیعه به جهان غرب بود. این کتاب به وسیله شاگرد استاد، دکتر سید حسین نصر به زبان انگلیسی ترجمه شده است.

کتاب «شیعه در اسلام»  شامل یک مقدمه، سه بخش و یک خاتمه است.  در بخش اول پیدایش و نشو و نمای شیعه، از آغاز پیدایش تا قرن چهاردهم هجری مورد بررسی قرار گرفته است سپس انشعابات شیعه بیان شده و در پایان این بخش خلاصه‌ای از تاریخچه  شیعه دوازده امامی آورده شده است.

بخش دوم کتاب به تفکر مذهبی شیعه می‌پردازد که شامل سه طریق است: طریق اول: ظواهر دینی، اقسام ظواهر دینی، طریق دوم: بحث عقلی و طریق سوم: کشف.

بخش سوم نیز اعتقادات اسلامی از نظر شیعه دوازده امامی شامل خداشناسی، پیغمبر شناسی، معادشناسی و  امام شناسی را بررسی می‌کند.

مقدمه‌ای برای تعریف اسلام و شیعه

در مقدمه این کتاب  تعریف مختصری از اسلام  و شیعه ارائه شده است:« اسلام در لغت به معنای تسلیم و گردن نهادن و قرآن کریم دینی را که به سوی آن دعوت می‌کند اسلام نامیده می‌شود که برنامه کلی آن تسلیم شدن انسان در برابر خداوند است»

همچنین در تعریف شیعه آمده است: «شیعه در لغت به معنای پیروی کسانی که جانشینی پیغمبر اکرم (ص) را اختصاصی خانواده رسالت می‌دانند و در معارف اسلام پیرو مکتب اهل بیت می باشد.

بخش اول | آغاز پیدایش شیعه

بخش اول کتاب به آغاز پیدایش شیعه و کیفیت آن می‌پردازد. علامه طباطبائی آغاز پیدایش شیعه را همان زمان حیات پیغمبر(ص) دانسته و در این بخش نشانه‌هایی از اثبات جانشینی امیرالمومنین چون دعوت خویشان، واقعه غدیر خم نقل کرده است.

دو مسئله جانشینی و مرجعیت علمی نیز از دیگر مطالب این بخش  است که  ابتدا این دو موضوع تعریف شده و سپس دلیل نیاز به اینکه این دو امر به یک فرد معصوم سپرده شود بیان شده است.

انتهای خلافت با امیرالمومنین(ع) و روش آن حضرت نیز از دیگر مطالب این بخش است که  دوران خلافت و جنگ های حضرت علی(ع) تشریح شده است.

انتقال خلافت به معاویه و تبدیل آن به سلطنت موروثی، شیعه در قرن دوم تا یازدهم هجری و انشعابات شیعه از دیگر مطالب بخش اول کتاب است که مفصل به هر قسمت پرداخته شده است.

بخش دوم | ظهور عرفان در اسلام

تفکر مذهبی شیعه، راه‌ها و روشهای تفکر مذهبی شیعه و ظهور عرفان در اسلام مطالبی است که در بخش دوم این کتاب درباره آن‌ها به تفصیل سخن گفته شده است. در این بخش این موضوع تشریح شده است که تفکر مذهبی شیعه  شامل سه طریق است: طریق اول: ظواهر دینی و اقسام ظواهر دینی، طریق دوم: بحث عقلی و طریق سوم: کشف.

بخش سوم | بررسی ۴ مبحث مهم در اسلام از دیدگاه شیعه

علامه طباطبایی در بخش سوم کتاب  به ۴ مبحث مهم در اسلام از دیدگاه شیعه یعنی خداشناسی، پیغمبر شناسی، معادشناسی و امام شناسی اشاره کرده است.

در بخش خداشناسی، علامه با استفاده از ۲ برهان به  اثبات وجود خدا می‌پردازد. در برهان اول معتقد است هر یک از این پدیده‌های واقعیت‌دار که در جهان می‌بینیم دیر یا زود واقعیت را از دست می‌دهد و نابود می‌شود. جهان مشهود و اجزا آن خودشان عین واقعیت نیستند بلکه به واقعیتی ثابت تکیه داده با آن واقعیت، واقعیت دار می‌شوند. ما این واقعیت ثابت بطلان ناپذیر را خدا می‌نامیم برهان بعدی برهان نظم است که علامه از آن برای اثبات خداوند از آن استفاده کردند.

در قسمت پیغمبر شناسی مباحثی از جمله بسوی هدف-هدایت عمومی، هدایت خصوصی، خرد و قانون، شعور مرموزی مطرح می‌شود. همچنین پیغمبران و عصمت نبوت، پیغمبران و دین آسمانی، پیغمبران و حجت وحی و نبوت، شماره پیغمبران خدا، پیغمبران اولوالعزم صاحبان شریعت، نبوت محمد (ص)، پیغمبر اکرم (ص) و قرآن تشریح شده است.

معاد شناسی نیز به موضوعاتی، چون انسان از روح و بدن مرکب است. در «امام شناسی» نیز معنای امام آورده شده است و به فرق میان نبی و امام پرداخته شده است.

جمله «خدا را بشناسید» به عنوان پیام معنوی شیعه معرفی می‌شود و در مورد آن در پایان کتاب  بحث می‌شود.