سوانح طبیعی، حقایقی از زندگی هستند که نمیتوانیم کنترل کاملی بر آنها داشته باشیم. باوجود اینکه هنوز امکان پیشبینی زمان دقیق وقوع زلزله وجود ندارد، از دیرباز مناطق زلزلهخیز شناسایی و میزان خطرپذیری در این مناطق پیشبینی شده است. سرزمین ایران جزو مناطقی از جهان است که در رده تازهترین چینخوردگیها و در امتداد نوار هیمالیا (شمال هندوستان) قرار دارد. از طرفی، ایران در محل تلاقی صفحه عربستان، شبهجزیره هندوستان و صفحه اوراسیا قرار دارد. برخورد این صفحهها و حرکت آنها به سمت شمال و صفحه اوراسیا باعث لرزهخیزی فلات ایران شده است؛ بنابراین کشور ما همواره مورد تهدید زمینلرزه قرار دارد که از نمونههای آن در گذشته میتوان به زلزلههای ویرانگر بوئین زهرا، رودبار، اردبیل و بم اشاره کرد. بررسیهای انجامشده نشان میدهد بیشتر مردم هنگام وقوع این پدیده به نوعی غافلگیر شده و نتوانستهاند عکسالعمل درست و مناسبی از خود نشان دهند؛ بنابراین افزایش آگاهی و آمادگی عموم برای کاهش صدمات ناشی از زلزله در ایران از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این راستا ملاحظاتی باید قبل و بعد از زلزله موردتوجه قرار گیرد.
توصیههای ایمنی قبل از وقوع زلزله
زلزله به خودی خود خطرناک نیست، بلکه نوع زندگی انسانها، ساخت و ساز غیرمقاوم و غیراصولی، همچنین نوع و چگونگی کاربرد وسایل، تجهیزات و تأسیسات همگی میتوانند در زمان زلزله به خطر تبدیل شده و حادثهآفرین شوند؛ بنابراین با کاربرد روشهای درست و آسان میتوان این خطرات را به حداقل کاهش داد. در این زمینه دانستن نکاتی برای افراد ساکن در هر محلهای میتواند کاربردی باشد. گاهی در ساختمانها برای استفاده بیشتر از فضای موجود، محل بعضی دیوارها، ستونها، در، پنجره و... را تغییر میدهند. گرچه این کار باعث استفاده بهینه از فضا و افزایش کاربری محل موجود میشود، اما میتواند مشکلاتی را بهویژه هنگام وقوع زلزله ایجاد کند؛ بنابراین قبل از هرگونه تغییر ظاهری در ساختمان حتما باید با مهندسان متخصص سازه مشورت داشته باشید.
- هنگام خرید یا اجاره یک ساختمان جدید برای اطمینان از استحکام و مقاومبودن آن در برابر زلزله، با مهندسان ساختمان و متخصصان مهندسی زلزله مشورت و به توصیههای آنها توجه کنید.
- ساختمانهای ضعیف و قدیمی را میتوانید با نظارت متخصصان در مقابل زلزله مقاومسازی کنید.
نکات ایمنی زلزله:
اگر در داخل ساختمان هستید:
از پنجرهها، کمدهای بزرگ، شومینه و همچنین اشیای سنگین که ممکن است بر روی شما سقوط کند، دوری کنید. زیر میزناهارخوری یا میز تحریر پناه بگیرید چنانچه در اثر زلزله حرکت کردند، پایههای آنها را با دستانتان محکم بگیرید. اگر در مجتمع مسکونی زندگی میکنید در هنگام لرزش به سمت بیرون یا پایین راهپلهها ندوید، چون ممکن است در اثر افتادن یا پرتاب اشیا به شما آسیب برسد. از آشپزخانه که در هنگام زلزله یکی از خطرناکترین مکانها محسوب میشود، دوری کنید. از مجاورت با لوازم سنگین و بلند در منزل مانند یخچال، کمد، قفسههای کتاب و امثال آنها دوری کنید.
اگر در بیرون ساختمان هستید:
به فضای باز بروید و از ساختمانها، کابل های برق، دودکش و هر چیزی که ممکن است به روی شما بیفتد، دوری کنید. اگر درحال رانندگی هستید:
خودروی خود را با احتیاط متوقف کنید و تا میتوانید از ترافیک فاصله بگیرید. به هیچ وجه زیر پل و زیر درختان، دکلهای برق یا چراغ راهنمایی توقف نکنید. تا زمانیکه لرزش متوقف نشده است از خودرو خارج نشوید. هنگام راهافتادن مجدد مراقب آجرهای شکسته و سنگها در خیابان باشید.