گزارشی از فعالیت‌ غیرقانونی در ثبت‌نام خودرو

مسعود سلطانی - ماجرای صنعت خودرو سازی در ایران بیشتر شبیه یک «جُک» است، یک طنز تلخ که به ما یادآور می‌شود انحصار می‌تواند قواعد تمام بازی‌ها را در اقتصاد نابود کند. قاعده اصلی در هر بازاری عرضه و تقاضاست. این قانون تعیین کننده نرخ است و البته دولت به عنوان ناظر باید تلاش کند تا حقوق مصرف کننده و تولیدکننده در دوگانه عرضه و تقاضا با سفته بازی از سوی فروشندگان یا خریداران به ضرر هیچ کدام تمام نشود.

انحصار در صنعت خودروسازی، اما تمامی این قواعد را به سخره گرفته و بازار‌های سیاه موازی خود را ایجاد کرده است. در شرایطی که تمامی کارشناسان و مصرف کنندگان خودرو داخلی درباره کیفیت این خودرو‌ها تردید جدی دارند، همچنان شاهد تشکیل صف‌های خرید طولانی برای خودرو داخلی به دلیل تناسب نداشتن عرضه و تقاضا هستیم.

پیش از این مدیران ۲ غول خودروسازی افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات خود را به عنوان راهکاری برای کوتاه کردن دست دلال‌ها از این بازار بیان کردند. با این تصمیم قیمت کارخانه‌ای محصولات تا کمتر از ۵ درصد از قیمت بازاری محصولات افزایش پیدا کرد. اکنون، اما بعد از گذشت قریب به یک سال از این تصمیم شاهد شکل گیری بازار سیاه جدید برای محصولات خودروسازان و البته وجود اختلاف قیمت فاحش میان نرخ کارخانه‌ای و نرخ بازاری انواع خودرود‌های داخلی هستیم.

 

 

 

 

۳۸ میلیون سود ظرف یک ماه
«اگر موفق شوم که پژو پارس را به قیمت ۸۴ میلیون تومان در فروش فوری یک ماهه خریداری کنم، بعد از یک ماه می‌توانم همین خودرو را به قیمت حداقل ۱۲۲ میلیون تومان بفروشم. این یعنی ۴۵ درصد سود بدون هیچ زحمتی.» این صحبت‌ها متعلق به یک نفر از کاربران سایت پیش فروش محصولات ایران خودرو است که در آخرین از روز هفته گذشته در تلاش بود از این سایت خرید کند.
سود حاصل از خرید یک ماهه محصولات ۲ غول خودروسازی بسته به نوع خودرو از ۲۵ درصد تا ۴۵ درصد متنوع است. همین سود خیلی‌ها را بر آن داشته است تا با خرید فوری پول به جیب بزنند.
البته تاکنون مثال‌های متعددی از بدقولی خودروسازان در پیش فروش محصولاتشان دیده شده است، اما اگر خودروساز ظرف مدت ۲ ماه به وعده خود عمل کند بازهم خریدار، سود خوبی به جیب خواهد زد.

روبات‌های ثبت نام کننده
«۲ تا ۳ میلیون تومان می‌گیریم و ثبت نام می‌کنیم». این جمله صاحب یک کافی نت در قاسم آباد مشهد است. با او روز قبل از ثبت نام فروش فوری محصولات ایران خودرو صحبت کردیم. او درباره شیوه کار خود می‌گوید: «۲۰‌هزار تومان به عنوان حق ورودی به کافی نت در روز ثبت نام فوری محصولات باید بپردازید. البته فردا تمام سیستم‌ها رزرو شده است و اگر می‌خواهید تشریف بیاورید باید همراه خود لپ تاب داشته باشید.»
از او می‌پرسم شیوه ثبت نام چگونه است و این گونه توضیح می‌دهد: «با استفاده از یک روبات ثبت نام را انجام می‌دهیم. روبات را روی سیستم شما نصب می‌کنم. باید یک ساعت زودتر از شروع فرایند ثبت نام تشریف بیاورید. ثبت نام بدون استفاده از این روبات‌ها تقریبا کار غیرممکنی است. حتی با استفاده از روبات نیز ممکن است موفق به ثبت نام نشوید.»
با کمی جست وجو می‌توان فهمید که سود هنگفت دلال‌های بازار خودرو را مجاب کرده است که به برنامه نویسان کامپیوتر و توسعه دهندگان اینترنتی سفارش ساخت نرم افزار یا روباتی را بدهند که بتوان با استفاده از آن در کسری از ثانیه تمامی مراحل ثبت نام خودرو را طی کرد. اکنون می‌توان راز اتمام ظرفیت پیش فروش تحویل فوری خودروساز‌ها در کمتر از ۲ دقیقه را فهمید.

ساخت نرم افزار با پشتیبانی ۵‌میلیون‌تومان
کمی جست وجو در فضای مجازی نشان می‌دهد که در سایت‌های انجام پروژه به صورت مجازی نیز سابقه سفارش ساخت چنین روبات‌هایی وجود دارد. سایت‌هایی که برنامه نویسان به صورت «فری لنسری» در آن پروژه‌های برنامه نویسی را قبول می‌کنند.
جواد حسین پور مهندس کامپیوتر و برنامه نویس است. او به شهرآرا می‌گوید: «از نظر زمانی تولید چنین روباتی ساده است و ظرف چند روز امکان پذیر است. هر برنامه نویسی ممکن است برای این کار هزینه متفاوتی دریافت کند، اما برای چنین پروژه‌ای دریافت رقمی بین ۳ تا ۵ میلیون تومان منطقی است.»
این یعنی کل فرایندی که خودروساز‌ها برای جلوگیری از دست دلال‌ها طراحی کرده اند به سادگی قابل دور زدن است. البته تمامی این اتفاقات در حالی رقم می‌خورد که هیچ آماری از تعداد خودرو‌های عرضه شده ارائه نمی‌شود و مشخص نیست چه تعداد خودرو در طرح‌های فروش عرضه می‌شوند. شاید اگر آماری از فروش‌های هر دوره ارائه شود بسیاری از ابهامات موجود در این بخش رفع شود و حس اعتماد به خریداران بازگردد.

روبات ۱۰۰ هزار تومانی
به غیر از کافی نت ها، بازار کانال‌های تلگرامی نیز در فروش روبات‌های ثبت نام پیش فروش خودرو داغ است. برخی کانال‌ها مدعی اند که این روبات‌ها را به قیمت ۱۰۰ هزار تومان در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند.
البته نمایندگی‌های مجاز سایپا و ایران خودرو نیز از این قافله عقب نمانده اند. بررسی‌های شهرآرا نشان می‌دهد که یکی از نمایندگی‌های مجاز این شرکت‌ها در ازای دریافت وجه کار ثبت نام اینترنتی را انجام می‌دهد و البته برخی نمایندگی‌ها نیز ادعا دارند بدون دریافت وجه این کار را انجام می‌دهند.

با متخلفان برخورد می‌شود
معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این باره به شهرآرا می‌گوید: نمایندگی‌های خودروساز به هیچ وجه حق دریافت وجه در ازای ثبت نام را ندارند و در صورت طرح شکایت از سوی مشتریان آن ها، برخورد قانونی با آن‌ها انجام خواهد شد. رضا شجاعی می‌افزاید: کافی نت‌ها و سایر واحد‌های صنفی نیز که در این زمینه فعالیت می‌کنند در صورت وجود هرگونه شکایتی طبق قانون با ایشان برخورد می‌شود.