نام‌آوران طوس - دکتر احمد علی رجایی بخارایی
رضا ریاحی
دبیر شهرآرامحله منطقه ۱۲
دکتر احمد علی رجایی بخارایی از زمره آخرین نام‌آوران هم‌روستایی فردوسی، یعنی روستای پاژ است. او در مقدمه کتاب «لهجه بخارایی» درباره سوابق پدر و نیایش چنین نوشته است: «نیاکان نگارنده همه از دیه پاژ بوده‌اند که در این زمان پاژ نامیده می‌شود و روزگاری استاد سخن فردوسی در آنجا دیده به جهان گشوده است.
پاژ در سه فرسنگی شمال مشهد قرار دارد و برای رسیدن به آن باید از کشف‌رود گذشت. بدین منظور پدربزرگ مادری‌ام پلی معتبر بر آن بسته است که هم‌اکنون نیز ممر و معبر تمامی مردمان آن بلوک است و (پل حاج رجب) نام دارد.
خاندان ما همه از دهقانان پاژ بوده‌اند و از خویش زمین و آب داشته و به رفاه و آبرومندی روزگار می‌گذاشته‌اند. حدود یک قرن پیش در آن روزگاران که تاخت و تاز ترکمانان به خاک خراسان شدت می‌گیرد، روزی پدربزرگم که در آن زمان کودکی نارسیده و محمدعلی نام داشت، توسط یکی از سواران ترکمان هنگام فرار از پاژ ربوده شده و به بخارا برده می‌شود، در آنجا بزر‌گ‌مردی پدربزرگ مرا از سواره ترکمن خریداری کرده و بر تربیت او همت می‌گمارد.
این پسر تا جایی رشد می‌کند که به وزارت امیر بخارا نائل می‌شود، پدربزرگم از مردمان بخارا زنی برای خود برمی‌گزیند و از آن‌ها فرزندانی به جای می‌ماند که بزرگ‌ترین آن‌ها پدر من می‌باشد.»
دکتر محمدجعفر یاحقی در شرح حال استاد خود چنین نوشته است: «احمدعلی در سال ۱۲۹۵ خورشیدی متولد شد و پس از مقدمات علوم و دوره ابتدایی در مشهد به سال ۱۳۱۵ از مدرسه کشاورزی کرج دیپلم گرفت و در همان سال در اداره فرهنگ خراسان به عنوان معلم استخدام شد. چندی بعد به تهران رفت و در سال ۱۳۲۸ از دانشگاه تهران در رشته حقوق قضایی فارغ‌التحصیل شد.
در تهران علاوه بر تدریس در دبیرستان‌های البرز و هدف به ریاست تعلیمات ابتدایی و متوسطه وزارت فرهنگ و سرپرستی امتحانات رسید. در زمان وزارت دکتر آذر در دولت مصدق به ریاست دفتر وی منصوب شد و پس از کودتا و تغییر دولت در سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۳ دوسال منتظر خدمت ماند، اما با پایمردی دکتر شایگان به تحصیل خود ادامه داد و در سال ۱۳۳۴ به اخذ مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران نائل آمد.
وی از سال ۱۳۳۶ با مرتبه دانش‌یاری در دانشگاه تبریز (آذربادگان) به تدریس ادبیات پرداخت، اما به دلیل ناسازگاری با محیط تبریز از سال ۱۳۳۹ به دانشگاه مشهد منتقل شد و به تدریس شاهنامه، حافظ، ناصرخسرو و چهارمقاله پرداخت. رجایی از سال ۱۳۴۲ به ریاست دانشکده منصوب شد و تا پایان دوران خدمت در این سمت باقی ماند.
دکتر احمد علی رجایی بخارایی در سال ۱۳۴۴ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد را بنیان نهاده که سال‌ها منتشر می‌شد، وی در اواخر خدمت و در بهمن سال ۱۳۴۷ به‌دلیل ناسازگاری با مسئولان وقت دانشگاه درخواست بازنشستگی داد که بلافاصله با درخواست او موافقت شد. از اویل سال ۱۳۴۸ به دعوت استاندار خراسان و نایب‌التولیه آستان قدس رضوی، امور فرهنگی آستان قدس را بنا نهاد و تا سال ۱۳۵۱ که ریاست این بخش و کتابخانه‌های آستان قدس را برعهده داشت، برای نشر و معرفی قرآن‌های خطی آن کتابخانه قدم‌های چندی برداشت.
رجایی در اول مرداد سال ۱۳۵۷ بر اثر بیماری سرطان دیده از جهان فروبست و در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
از آثار معروف او می‌توان به «راهنمای آموختن املای فارسی»، «ترجمه متون عربی دبیرستانی»، «فرهنگ اشعار حافظ»، «یادداشتی درباره لهجه بخارایی»، «رونق المجالس» و «بستان‌العارفین» نام برد.
برگرفته از کتاب نام‌آوران طوس
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
