گزارشی از اجراهای گروه‌های تئاتر در سالن‌های نمایش | چراغ روشن شب‌های تئاتر مشهد
بعد از یک رکود ۶ ماهه، حالا گروه‌های تئاتر پشت در سالن‌های نمایش منتظر وقت اجرا هستند.
الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ این شب‌ها همه سالن‌های نمایش شهرمان دست کم میزبان یک گروه نمایشی هستند و در این میان در بعضی سالن‌ها از جمله سالن اصلی تئاتر شهر، هرشب دو نمایش اجرا می‌شود. گروه‌های زیادی نیز در انتظار سالن برای اجراهای خود هستند. برای مثال در سایت گیشات (فروش بلیت تئاتر مشهد) بلیت ۹ نمایش تا آخر هفته ارائه شده است. این یعنی پس از یک رکود تقریبا شش ماهه دوباره چراغ تئاتر مشهد روشن شده است.
با این حال هرچند که بازگشت دوباره رونق به سالن‌های تئاتر اتفاق خوبی است که حال اهالی تئاتر را بهتر و خانه نشین‌ها رابه فعالیت دوباره امیدوار کرده است، اما همچنان گلایه‌هایی از حمایت نشدن تئاتر وجود دارد؛ هنری که به دلیل ارتباط مستقیم و بی واسطه هنرمند و مخاطب می‌تواند نقش مؤثری در فرهنگ سازی و هدایت جریان‌های فکری در جامعه داشته باشد. در گزارش پیش رو با دو کارگردان تئاتر که این شب‌ها بر روی صحنه حضور دارند گفتگو کرده ایم و از حال و هوای این روز‌های تئاتر مشهد پرسیده ایم.
«بولوار الیزابت»، سرگذشت یک خانواده متوسط
حمیدرضا آزادفر کارگردان جوانی است که این شب‌ها اولین تجربه خود را در مقام کارگردانی تئاتر با عنوان «بولوار الیزابت» در تماشاخانه استاد حسین نوری در حوزه هنری روی صحنه دارد. در خلاصه داستان نمایش او آمده است: «بولوار الیزابت» سرگذشت ناگوار یک خانواده متوسط است در یک خانه متوسط در یک منطقه متوسط. آزادفر به ما توضیحات بیشتری درباره این نمایش می‌دهد و می‌گوید: بولوار الیزابت یک درام اجتماعی است و قصه یک خانواده ایرانی در سال‌های ۵۶ و ۵۷ را روایت و برخی معضلات جامعه را در حوزه خانواده بررسی می‌کند. این اولین اجرای تئاتر «بولوار الیزابت» نیست.
این نمایش اولین بار آذرماه پارسال، در سی و دومین جشنواره تئاتر خراسان رضوی اجرا شد و توانست مقام‌هایی را کسب کند؛ که میتوان به رتبه دوم در بخش نمایشنامه نویسی برای میلاد کاشانی، رتبه سوم (مشترک) بازیگر زن برای نازیلا نوروزی و عنوان برگزیده در بخش طراحی صحنه برای شهاب افتخاری اشاره کرد. اما پس از آن تا اوایل اردیبهشت امسال، خبری از اجرای عمومی نمایش نبود. آزادفر درباره این فاصله زمانی طولانی می‌گوید: قرار بود نمایش در سه ماه پایانی سال اجرا شود، اما یکی از بازیگران به تهران رفت و به خاطر فرم نمایش، امکان عوض کردن بازیگر را نداشتیم. ازآن گذشته یکی دیگر از بازیگران نیز مشغول بازی در کار دیگری بود؛ بنابراین اجرای نمایش به سال جدید موکول شد.
در سال جدید نیز، از اواسط فروردین مجبور شدیم یکی از بازیگران (نازیلا نوروزی) را با بازیگر دیگری جایگزین کنیم. آزادفر می‌گوید متن این نمایشنامه را بر حسب اتفاق خوانده و از آن خوشش آمده است. بولوار الیزابت اولین کار وی در مقام کارگردانی تئاتر است. علاوه بر او سه بازیگر دیگر نمایش هم اولین حضورشان را روی صحنه تجربه می‌کنند. بقیه عوامل نیز همگی از نسل هنرمندان جوان مشهد هستند. او می‌گوید: شروع هرکاری یک تجربه است و از این کار به عنوان کار اولم راضی هستم.
کمبود سالن، مهم‌ترین چالش تئاتر مشهد
بنابر اطلاعات سایت گیشات، نمایش «بولوار الیزابت» تا لحظه تنظیم این گزارش، در سیزده سئانس اجرای خود، ۴۹۵ بلیت فروخته و بعد از نمایش‌های «سیاه کژدم» (۱۸۹۵ بلیت در هجده سئانس) و «بی خردان» (۱۴۴۹ بلیت در سیزده سئانس) در رتبه سوم قرار گرفته است. هرچندکه به دلیل تفاوت زیاد ظرفیت، در سالن‌های این نمایش‌ها نمی‌توان این آمار را با هم مقایسه کرد؛ چنان که دو تئاتر «سیاه کژدم» و «بی خردان» در سالن اصلی تئاتر شهر با ۳۰۷ صندلی اجرا می‌شوند و نمایش «بولوار الیزابت» در سالن استاد حسین نوری در حوزه هنری با ۷۱ صندلی به روی صحنه رفته است. با در نظر گرفتن این موارد، آزادفر استقبال مخاطبان از نمایشش را خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید که در هیچ کدام از اجرا‌ها سالن خالی نبوده است.
او تأکید می‌کند: تئاتر در مشهد، همیشه مخاطبان خودش را دارد. بعد از تهران، مشهد جزو شهر‌هایی است که تئاتر در آن همواره رونق داشته است و علاقه‌مندان تئاتر مجبور نیستند برای فعالیت در این حوزه به تهران بروند. او می‌افزاید: البته این به آن معنا نیست که هزینه‌هایی که در تئاتر کرده ایم، برمی گردد، بلکه منظور این است که برخلاف بسیاری از شهر‌ها امکان تولید تئاتر در مشهد وجود دارد. به باور او برنگشتن هزینه‌های تئاتر و کمبود سالن از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی تئاتر مشهد هستند. او توضیح می‌دهد: گروه‌های زیادی آماده اجرا و منتظر وقت سالن هستند. اجراهای پشت سرهم در یک سالن، فرسایشی هستند و در کارگردانی و طراحی صحنه تأثیر منفی می‌گذارند.
این هنرمند مهم‌ترین چیزی را که تئاتر مشهد به آن نیاز دارد «حمایت سازمان ها، به ویژه شهرداری» می‌داند و می‌گوید: در گذشته شهرداری حمایت بیشتری از گروه‌های تئاتر می‌کرد و به آن‌ها بیلبورد، تلویزیون شهری و استند می‌داد. من برای یک سالن هفتادنفری نیازی نمی‌دیدم که دنبال بیلبورد بروم، ولی برای سالن‌های با ظرفیت بیشتر این نیاز به حمایت وجود دارد، چون تئاتر در مشهد می‌تواند خیلی بیشتر از این‌ها مخاطب داشته باشد. او می‌افزاید: تئاتر در این شهر دارد کار خودش را انجام می‌دهد و فقط نیاز به حمایت دارد و مهم‌ترین حمایت از تئاتر می‌تواند ایجاد سالن‌های بیشتر و کمک به تبلیغات تئاتر باشد.
اگر این حمایت‌ها صورت بگیرد، مهاجرت‌ها به تهران در میان اهالی تئاتر به کمترین میزان می‌رسد. این کارگردان به نقش مهم تئاتر در فرهنگ سازی در جامعه، به ویژه در میان بحران‌های اجتماعی، اشاره می‌کند و می‌گوید: تئاتر یکی از هنر‌های هفت گانه است که مخاطبان خودش را دارد. شاید تعداد مخاطبان تئاتر به اندازه سینما نباشد، ولی به دلیل برقراری ارتباط مستقیم مخاطب با اثر و خالق آن، نقش ویژه‌ای می‌تواند در فرهنگ سازی ایفا کند.
تنها نمایش عروسکی این شب‌های تئاتر مشهد
مائده آریانوش، کارگردان نمایش «خیاطک مهربون، طوقانک بی امون»، هم هنرمند دیگری است که در این گزارش با ما همراه می‌شود. او که نام آشنایی در تئاتر عروسکی مشهد محسوب می‌شود، از سال ۷۶ کار خود را آغاز کرده است. «خیاطک مهربون، طوقانک بی امون» که با موضوع همدلی، گروه سنی چهار تا چهارده ساله را مخاطب خود قرار داده است، داستان خیاطی را روایت می‌کند که با پارچه برای خودش خانه می‌سازد.
خیاطک شب سال نو برای دوخت لباس پارچه کم می‌آورد و یک تکه از خانه اش را جدا می‌کند. به همین دلیل شب که می‌شود، باد خانه اش را با خودش می‌برد. این نمایشنامه براساس داستان «خیاطی که خانه دوخت» از لاله جعفری، توسط راضیه ایرانی و مائده آریانوش نوشته شده است و این شب‌ها در «پلاتو اقبال» واقع در دانشگاه اقبال لاهوری روی صحنه است.
آریانوش درباره اجرای این نمایشنامه می‌گوید: تمرین‌ها را تابستان گذشته آغاز کرده بودیم. در آبان و آذر تمرین‌ها متوقف شد تا اینکه دو هفته پیش تصمیم گرفتیم کار را اجرا کنیم. نمایش به صورت عروسکی اجرا می‌شود، یعنی همه کاراکتر‌ها عروسک هستند. به گفته او این نمایش به سبک «بنرکو» که در آن از عروسک‌های چوبی استفاده می‌شود اجرا می‌شود؛ چنان که دو عروسک اصلی این نمایش چوبی و سه عروسک دیگر با مواد بازیافتی ساخته شده اند.
نمایش‌های عروسکی هنوز در حال و هوای دهه ۶۰ هستند
به نظر این هنرمند شرایط برای اجرای نمایش‌های عروسکی در مشهد خیلی سخت شده است. او توضیح می‌دهد: همه مراحل -از ساخت عروسک تا تهیه وسایل صحنه- به ویژه برای ما که حامی مالی نداریم، خیلی هزینه بر هستند. این یکی از دلایلی است که کمتر کارگردانی در مشهد به سراغ تولید نمایش عروسکی می‌رود، درحالی که کار زنده با هزینه‌ای به مراتب کمتر تولید می‌شود.
آریانوش می‌افزاید: به دلیل سختی تولید کار عروسکی، نمایش‌هایی که اجرا می‌شوند، هنوز در حال و هوای عروسک‌های دهه ۶۰ هستند، درحالی که باید ذهنیت بچه‌ها از کار‌های عروسکی بالاتر بیاید. با وجود ماهواره و فضای مجازی، باید بتوانیم جذابیت‌های بیشتر و به روزتری را در نمایش‌های عروسکی ایجاد کنیم. باید سلیقه هنری کودکان را تربیت کنیم که در آینده تئاتر خوب را بشناسند و از هنرمندان توقع تئاتر خوب داشته باشند. ما در حد توان سعی کردیم با استفاده از نور و رنگ جذابیتی ایجاد کنیم که بتوانیم نسلی را که با فضای مجازی خو گرفته است، جذب نمایش کنیم.
نمایش «خیاطک مهربون، طوقانک بی امون» تا لحظه تنظیم این گزارش در دوازده سئانس ۱۱۳ بلیت فروخته است؛ رقمی که به نظر کارگردان این تئاتر باتوجه به نیازی که در زمینه تولید نمایش‌های عروسکی در تئاتر مشهد وجود دارد، اصلا کافی نیست. او می‌گوید: شرایط فروش خیلی خوب نبوده است؛ چون توان خرید مردم پایین آمده است. به ما نیز اجازه ندادند برای بلیت قیمت کمتری بزنیم، با این استدلال که عرف قیمت بلیت نباید پایین بیاید.
بااین حال و به رغم زمان نامناسبی که برای اجرای نمایش در نظر گرفته شده است او از استقبال مخاطبان خاصش راضی است و می‌گوید: کودکان و نوجوانان که مخاطبان این نمایش هستند از اردیبهشت درگیر امتحانات می‌شوند و بهتر بود اجرا را به بعد از خرداد موکول می‌کردیم. بااین حال تماشاچیان به خوبی با نمایش ارتباط برقرار می‌کردند؛ چنان که در یکی از شب‌ها یک کودک دو سال و نیمه در تمام چهل دقیقه روی صندلی نشسته بود و نمایش را تماشا می‌کرد و به خوبی با آن ارتباط برقرار کرده بود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
