اقتصاد نوروز و سهم بنزین

برخی آمار‌ها حکایت می‌کنند در نوروز ۹۷، تعداد مسافرت‌های جاده‌ای معادل ۳۶ درصد کل تعداد مسافران بوده است. با فرض اینکه بالغ بر ۲۰ درصد مسافران جاده‌ای از وسیله‌نقلیه شخصی استفاده کرده باشند، بیش از ۱۵۵.۰۰۰ خودرو در عید ۹۷، هم‌وطنان ما را از طریق جاده‌ها به مقاصد گردشگری رسانده‌اند.

این در حالی است که برخی آمار‌ها حکایت دیگری دارند؛ در نوروز ۹۳ از مجموع ۱۷ میلیون مسافر نوروزی، ۵۹ درصد جاده را انتخاب کردند و ۱۵درصد مسافران جاده‌ای با  خودرو سواری به مسافرت رفتند.

آمار خام تعداد سفر جاده‌ای در سال ۹۵، ۷۰۸.۰۰۰ سفر، در سال ۹۶، ۶۹۳.۰۰۰ سفر و در نوروز ۹۷، ۵۸۶.۰۰۰ سفر گزارش شده است که نشان‌دهنده کاهش محسوس حجم مسافرت‌ها در کل و همچنین کاهش محسوس حجم سفر‌ها با سواری شخصی هستیم.

اثر خردکننده رویکرد تورمی اقتصاد در سال‌های ۹۷  و ۹۸، ظاهرا باعث شده است تعداد بیشتری از ایرانیان قید سفر نوروز را بزنند. آیا حذف سفر از سبد خانوار‌های ایرانی اساسا خوب است؟
برای ما در مشهد که بخش زیادی از اقتصاد شهرمان بر مبنای اقتصاد گردشگری بنا شده است تأثیرات این کاهش سفر‌ها تا چه میزان مخرب است؟ بیایید از زاویه دیگری نگاه کنیم. از منظر اجتماعی سفر باعث می‌شود تا هم‌وطنان بعد از تعطیلات با روحیه عالی انگیزه کار و تلاش داشته باشند.

 

از منظر اقتصادی نیز به‌طور مشخص بخش مهمی از مناطق گردشگری، چشم انتظار حضور گردشگر هستند و مشاغل موقت و به‌ظاهر کم‌اهمیت در مناطق یادشده نقش انکارناشدنی در بازگشت زندگی و امید به این مناطق دارند و همان درآمد اندک می‌تواند تا فرارسیدن تابستان به اقتصاد خانواده‌های کم‌درآمد کمک مؤثر کند. منطقه ۹ نیز با دارابودن بخش‌های زیادی در مبحث گردشگری از این قاعده مستثنا نیست.

در خبر‌ها آمده است که دولت‌مردان به سهمیه بنزین ویژه عید می‌اندیشند، همه می‌دانیم که در کشور پهناوری مانند ایران با متوسط مصرف سوخت ۷.۷ لیتر در صد کیلومتر عملا سهمیه ۱۲۰ لیتری امکان فوق‌العاده‌ای به شمار نمی‌رود. مثلا مسافت تهران مشهد که مسیری بسیار پرتردد هم به شمار می‌رود به‌تن‌هایی نزدیک به دوهزار کیلومتر مسافت رفت و برگشت دارد که این سهمیه حتی کفاف این مسیر را نمی‌دهد.

شاید برخی کارشناسان نگرانی‌های زیست محیطی یا تلفات جاده‌ای را مطرح کنند، ولی در مقیاس اقتصاد ملی، پیشنهاد می‌کنم با توجه به نقش موتور توسعه‌ای پدیده گردشگری و با عنایت به نیاز اقتصاد کشور به شوک مثبت، بگذاریم امسال سفر مردم با رونق بیشتری انجام شود تا گردش مالی زیاد مسافران به اشتغال موقت و دائم هم‌وطنان در مقاصد گردشگری کمک جدی کند. به‌ویژه که حضور گردشگر در شهر‌هایی مانند مشهد که اقتصاد گردشگر پایه دارند بسیار تعیین‌کننده است.

 

به‌خاطر داریم که در سال ۱۳۸۶، طبق محاسبات انجام شده زائران فقط در ۱۵ روز عید نوروز بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومان در مشهد هزینه کردند؛ بنابراین خوب است امسال دولت بگذارد مردم فارغ از سهمیه محدود بنزین بتوانند با فراغ بال و با نرخ مناسب‌تر از ۱۵۰۰ تومان، عیدی متفاوت را رقم بزنند. احتمالا اثرات مثبت این گردش چند هزار میلیارد تومانی در اقتصاد کشور می‌تواند به مجموع رشد کشور کمک کند.