مشهد، شهر گفت‌وگو

گردهمایی جمعی از شهرداران شهرهای اسلامی این هفته در شهر مشهد برگزار شد و شعار اصلی این نشست هم «مشهد، شهر گفتگو »بود. شعاری که به درستی انتخاب شد. زیرا ما در جامعه مشکل گفت‌وگو داریم؛ یعنی هم در نگاه عرضی و افقی، به‌گونه‌ای که بین مردم با مردم و مدیران با مدیران و هم در طول، یعنی مردم با مدیران مشکل گفت‌وگو وجود دارد. علت آن‌ هم ریشه در باورها و فرهنگ دارد. ما از کودکی تربیت می‌شویم که حرف خود را به کرسی بنشانیم. اگر تربیت شویم که با هم حرف بزنیم، نه به هم، در بزرگ‌سالی و حین اجرای مسئولیت‌های مدیریتی هم با هم حرف می‌زنیم و امور را با هم به جلو می‌بریم. خروجی برنامه‌ها و سیاست‌ها و اجرای آن بهترین گواه برای ضعف بنیان‌های گفت‌وگویی است. شهرها از مهم‌ترین فضاهایی هستند که امکان گفت‌وگو را فراهم می‌کنند. از هر زاویه که به شهر نگاه کنیم، می‌توانیم ظرفیت‌هایی را شناسایی کنیم که امکان گفت‌وگو را برای مردم و مدیران فراهم می‌کند. در شهرها مردم به دنبال نقاط اشتراک خود هستند، مسائل مشترک دارند، دغدغه‌های شهری مشترک دارند و این یعنی اینکه نیازی نیست به مسائل شخصی رجوع کنند و با همین نقاط اشتراک گفت‌وگو فراهم می‌شود؛ چراکه یکی از موانع شکل‌گیری گفت‌وگو، دخالت دادن جوانب شخصی و احساسی یا به‌اصطلاح ارزشی در فرایند گفت‌وگو است. فضاهای عمومی شهری از مهم‌ترین بخش‌هایی است که می‌توان برای یک گفت‌وگوی سازنده به آن امید بست. پارک‌ها، معابر، فرهنگ‌سراها، تالارها و میدان‌های شهری در بعد فضایی آماده شکل‌گیری گفت‌وگو هستند. مردم نیز با دسترسی به رسانه‌ها و دغدغه‌مندی درباره وضعیت شهر این آمادگی را دارند که با هم وارد گفت‌و‌گو شوند. مدیران نیز برنامه‌ها و سیاست‌های بسیاری دارند که می‌توانند آن‌ها را با مردم برای دریافت نظرات و شکل‌گیری گفت‌وگو طرح نمایند. البته نیازی نیست که گفت‌وگو را به گفت‌وگوی رودررو تعبیر کنیم؛ بلکه گفت‌وگو می‌تواند مستقیم باشد، می‌تواند به‌واسطه رسانه‌ها و مکتوبات باشد، می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم و باواسطه شخصیت‌ها و افراد باشد؛ درعین‌حال که به هدف خود می‌رسد. در این رابطه تجربیات ارزنده‌ای در دنیا وجود دارد و به نظر می‌رسد معرفی این تجربیات و نمایش آن‌ها در فضاهای شهری، امکان شکل‌گیری گفت‌وگوهای سازنده را فراهم کند. گفت‌وگو به معنای گفتن و شنیدن یا سخنرانی کردن و مطیع‌بودن نیست؛ گفت‌وگو نیازمند آگاهی، شناخت، مهارت و هدف است. این ابعاد می‌تواند از سوی مدیریت‌شهری، رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و شخصیت‌های کلیدی ترویج شود.