فضای شهری مشهد برای نابینایان و کم‌بینایان مناسب نیست

به گزارش شهرآرانیوز اگر فقط یک روز چشم هایتان را ببندید و برای درک دنیای نابینایان، از پیاده رو‌ها و معابر شهر بگذرید، یا از مترو و اتوبوس برای طی کردن مسیر استفاده کنید یا تصمیم بگیرید مانند دیگر شهروندان از اماکن تفریحی، گردشگری و زیارتی استفاده کنید با دنیایی از مشکلات و مسائل و موانع روبه رو می‌شوید.

این حکایت پر رنج نابینایانی است که هر روز برای انجام دادن ابتدایی‌ترین کار‌های روزمره خود با مسائل مختلف رو به رو هستند.  خطوط بساوایی در پیاده رو‌ها و معابر اصلی و فرعی کمک کننده اند، اما قرار گرفتن داربست‌های ساخت و ساز یا خودرو‌های پارک شده روی پل پیاده رو ها، تابلو‌های اعلانات یا تبلیغاتی با پایه‌های آهنی در حاشیه پیاده رو ها، بیشترین موانعی هستند که هنوز به نابینایان آسیب جدی وارد می‌کنند و به آن‌ها صدمه می‌زنند.

پس از آن حمل و نقل عمومی و استفاده از اتوبوس‌ها به صورت ویژه‌تر دنیایی از مسائل و دغدغه‌هایی است که فرد نابینا را به داشتن یک همراه همیشگی نیازمند می‌کند. مشکلات و گلایه‌هایی که از سوی شهروندان نابینا و کم بینا همواره به صورت درخواست‌هایی جدی به ستون حرف مردم مطرح می‌شود که در این گزارش به آن‌ها پرداخته ایم.

گلایه‌هایی از جنس نادیده گرفته شدن

شهروند نابینایی درباره تجربه خود در عبور از پیاده رو‌ها می‌گوید: در خیابانی که محل تردد هر روز من است، ا هالی محله اغلب ماشین هایشان را روی پل‌ها و پیاده رو پارک می‌کنند. در حاشیه خیابان هم که راه می‌رویم امکان تصادف وجود دارد. لطفا این موضوع را پیگیری کنید.

شهروند دیگری نیز به ستون حرف مردم نوشته است: در اتوبوس‌ها هیچ اعلانی برای فرد نابینا یا کم بینا وجود ندارد که بفهمیم در چه ایستگاهی هستیم یا حتی متوجه شویم کدام خط در ایستگاه توقف دارد. همیشه که شخصی همراه ما نیست، چرا فکری به حال ما نمی‌کنند؟

در زمینه بوستان‌ها و استفاده از مراکز تفریحی نیز، شهروند نابینایی مشکلش را با ما چنین در میان گذاشته است: در بوستان کوهسنگی هیچ فکری برای نابینایان نشده است، مسیری که در خیلی از معبر هایش ناهموار است، در محل عبور از حاشیه بوستان هم همیشه یا ماشین‌ها پارک یا موتورسواران سد معبر ایجاد کرده اند. بوستان‌های دیگر هم خیلی تفاوتی نمی‌کند. ما برای تفریح و پیاده روی کجا برویم؟

موانع اصلی در معابر، مشکل جدی نابینایان

برای پیگیری دغدغه‌ها و مشکلات نابینایان به سراغ جواد رضایی سیستانی، رئیس جامعه نابینایان ثامن الائمه (ع) مشهد رفتیم. وی درباره مشکلات معابر شهری برای نابینایان می‌گوید: مناسب سازی معابر شهری چند سالی مطرح است و تا حدی صورت گرفته و قابل استفاده شده است، اما درصد زیادی از معابر مناسب سازی نشده یا خط کشی‌هایی که انجام شده ایراداتی داشته و مشکلات فراوانی هم برای بچه‌ها به وجود آورده‌است.

رضایی می‌افزاید: مشکل اصلی موانعی است که در معابر ایجاد می‌شود. مثلا برای ساخت و ساز‌ها داربست زده می‌شود. برای مخابرات، آب و برق و گاز چاله‌هایی را در زمین حفر می‌کنند یا بعضی از تابلو‌ها که هشدار دهنده است و برای شهروندان گذاشته می‌شود، چون در ارتفاع پایین یا پایه دار هستند و در کنار پیاده رو نصب می‌شوند باعث برخورد نابینایان می‌شوند. می‌توان گفت با وجود تلاش‌ها و اقداماتی که انجام شده است، باز هم معابر اصلی کمتر و معابر فرعی درصد بالایی قابل استفاده برای نابینایان نیست و آن‌ها همواره با حوادث مختلفی که باعث صدمه دیدنشان می‌شود روبه رو هستند.

مراکز تفریحی و زیارتی مناسب سازی نشده اند

رضایی درباره محرومیت قشر نابینا از بهره مندی از مراکز تفریحی، گردشگری و زیارتی بیان می‌کند: از مجموعه امکانات و خدمات فرهنگی ایکه در سطح شهر از سوی شهرداری ارائه می‌شود بیشتر نابینایان نمی‌توانند استفاده کنند. باید با همراه یا یکی از اعضای خانواده تردد کنند. فرد نمی‌تواند مستقل باشد.  برای دسترسی به حرم مطهر نیز به علت وسعتی که حرم پیدا کرده است و فاصله زیادی که وسایل حمل و نقل عمومی با آخرین ایستگاه‌ها دارند، نابینایان کمتر این شرایط برایشان فراهم می‌شود که به حرم مطهر رضوی مشرف شوند.

خاموشی اعلان صوتی اتوبوس‌ها و سردرگمی نابینایان

رئیس جامعه نابینایان ثامن الائمه (ع) مشهد درباره نواقص مطرح شده در نبود یا اعلان صوتی نکردن برای اتوبوس‌های درون شهری اظهار می‌کند: متأسفانه این امکان وجود ندارد تا اتوبوسی که وارد ایستگاه می‌شود را به فرد اعلام کنند، اینکه کدام خط است و مسیرش برای کجاست؟ اما امکان دیگری که اکنون در اتوبوس‌ها وجود دارد و دچار اختلال است اعلام ایستگاه هاست.  گاهی راننده‌ها یا حوصله ندارند یا عمدا اعلان صوتی را خاموش می‌کنند که سر و صدا نداشته باشد. این باعث می‌شود افراد نابینا یا افرادی که بی سواد یا کم سواد هستند محروم شوند. تقاضای ما این است که آن را روشن نگه دارند تا افراد نابینا همیشه نیاز نداشته باشند از کسی سؤال کنند.

اشتغال نداشتن مشکل جدی نابینایان است

وی درباره حادترین و سخت‌ترین مشکل نابینایان که به طور جدی هنوز مورد غفلت واقع شده است، می‌گوید: سخت‌ترین مشکل و حادترین معضل،  اشتغال نداشتن نابینایان است. بین ۱۰ تا ۱۵ درصد اگر بیکاری در کشور باشد، ما حدود شش برابر متوسط نرخ بیکاری در کشور را در جامعه نابینایان داریم. بالغ بر ۹۰ درصد با داشتن مدارک تخصصی در رده‌های سنی مختلف و در رده‌های مختلف تحصیلی بیکار هستند و کمتر زمینه استخدامشان فراهم می‌شود.

به همین دلیل به شغل‌های کاذب مثل دست فروشی یا بساط کردن روی می‌آورند که با مشکلات متعددی هم روبه رو می‌شوند. فقط همان درصدی که در آموزش و پرورش استثنایی یا مراکز مربوط استخدام شده اند از امنیت شغلی برخوردارند. وقتی اشتغال نباشد، فرد نابینا در تمامی ابعاد زندگی اش با مشکل روبه رو می‌شود.

نابینایان نیازمند پوشش بیمه تأمین اجتماعی

رضایی نبود تجهیزات پزشکی و توان بخشی را از مشکلات دیگر این قشر بیان می‌کند: تجهیزات کمک پزشکی و کمک توان بخشی دچار کمبود هستند. از عصا بگیرید تا سایر تجهیزاتی که لازم دارند. در بحث درمانی نیاز به این نیست که بودجه و اعتبار خاصی در نظر گرفته شود.

چون مانند سایر افراد از بیمه درمانی برخوردار هستند، اما درباره تأمین اجتماعی، چون بیشتر افراد نابینا بیکار هستند از تأمین اجتماعی برخوردار نمی‌شوند و با وجود قوانینی که از حدود ده یا دوازده سال پیش وجود داشته است که اعتباری اختصاص داده شود تا نابینایان بتوانند تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار بگیرند و به صورت حمایتی سرانه بیمه را بهزیستی پرداخت کند، اجرایی نشده است و به علت کمبود اعتبار تعداد کمی هستند که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند.

هر مشکلی هست با ما در میان بگذارند

دغدغه‌ها و گلایه‌های مطرح شده از سوی نابینایان را با جواد شکوری، مشاور شهردار مشهد در امور افراد دارای معلولیت در میان می‌گذاریم، وی در پاسخ به درخواست‌های مطرح شده می‌گوید: ما بیش از ۲۰ پروژه پیاده روسازی و بهسازی داریم. اگر مشکلی هست به ما اعلام کنند، قطعا رفع مانع می‌شود. مثلا هفته گذشته فردی تماس گرفت و اطلاع داد که صندوق صدقات در پیاده رو نصب شده است، رفت و آمد می‌کنیم و به این صندوق برخورد می‌کنیم. با شهردار منطقه هم هماهنگ کردیم و در زمان کوتاهی این مشکل برطرف شد.

شکوری می‌افزاید: در بحث موانع از شهروندان خواهش داریم در مسیر پیاده رو‌هایی که بهسازی می‌شود، مسیر‌های عابر پیاده، خودرو و موتور سیکلت خود را پارک نکنند و از گذاشتن موانع مختلف در پیاده رو‌ها خودداری کنند. ضمن اینکه باید از پلیس هم درخواست کنیم در این زمینه با حساسیت و دغدغه بیشتری با خودرو‌هایی که در مسیر پیاده رو پارک می‌کنند، برخورد کند.

اعلان صوتی اتوبوس خاموش بود، اطلاع دهید

وی درباره مشکلی که در اعلان‌های صوتی در اتوبوس‌ها وجود دارد، بیان می‌کند: در بحث اعلان‌های صوتی در اتوبوس‌ها تأکید می‌کنیم این امکان در اتوبوس‌ها وصل شده است و راننده‌ها باید مکلف باشند که اعلان صوتی شان سالم باشد و با صدای شفاف و رسا در اتوبوس پخش شود.

مشابه آنچه در مترو اتفاق می‌افتد باید در اتوبوس‌ها هم اجرا شود. به همه نابینایان توصیه می‌کنیم اگر سوار اتوبوسی می‌شوند و اعلان صوتی آن ناقص است یا صدایش واضح نیست،  با شماره ۱۳۷ تماس بگیرند و اعلام کنند، ساعت را هم بگویند. قطعا با راننده خاطی برخورد می‌شود تا تکرار نشود. در این مسئله مشارکت مردم را نیاز داریم و خوشحال می‌شویم کم و کاستی‌ها را در این زمینه به ما بگویند.

در ادامه حتما بخوانید رئیس جمهور با نخبگان نابینا و کم بینا دیدار کرد | تاکید بر رفع مشکل اشتغال و مسکن نابینایان

تأمین هزینه‌های سرویس ایاب و ذ هاب و مدارس

شکوری درباره اقدام دیگری که برای ایاب و ذ هاب و سرویس مدارس افراد دارای معلولیت انجام شده است، اظهار می‌کند: موضوعی که مطالبه همه افراد دارای معلولیت و خانواده آن‌هاست، تأمین هزینه‌های ایاب و ذ هاب و سرویس مدارس است که در این باره هم تأکید شد. حسن موحدیان، رئیس شورای شهر نیز درباره تأمین مالی این موضوع دستور ویژه داشتند.

در واقع درخواستی مطرح شده بود که هزینه ایاب و ذ هاب این افراد در آموزش و پرورش استثنایی از سوی شهرداری تأمین شود که این اتفاق می‌افتد. سهم دانش آموز با مصوبه‌ای که شورا داشته است و با اجرایی شدن در شهرداری، از سوی این نهاد پرداخت خواهد شد. به این ترتیب هیچ دانش آموز استثنایی در مشهد نیاز نیست که هزینه‌ای را برای رفت و آمد به مدرسه پرداخت کند.

کتاب داستان‌های بریل برای نابینایان

وی درباره اقدامات دیگری که در سایر حوزه‌های فرهنگی و ورزشی برای نابینایان انجام شده است، می‌افزاید: کتاب داستان‌های کودک بریل را نیز با توجه به درخواستی که عزیزان داشته اند تصمیم داریم با مشارکت خود گروه تولید کنیم. کودکان نابینا که تازه خط بریل یاد گرفته اند یا افرادی که مشکل بینایی در سن بالا برایشان ایجاد می‌شود نیاز دارند کتاب داستان‌هایی بخوانند که هم جذاب باشد و هم خط بریل را آموزش دهد. با توجه به اینکه نابینایان کمتر می‌توانند تابلو‌ها را بخوانند و با املای کلمات آشنا شوند تنها راه همین کتاب‌های بریل است. البته به مؤسسه خودشان واگذار کرده ایم که کتاب‌ها را پیشنهاد بدهند و این کتاب‌ها هم چاپ شود.

اقداماتی در راستای تأمین تجهیزات ورزشی برای نابینایان

شکوری در موضوع تأمین تجهیزات ورزشی نیز بیان می‌کند: در بحث تجهیزات ورزشی و کمک آموزشی درخواست‌هایی داشته اند. ما در ۲۳ مهر سال گذشته تعهد دادیم تعدادی توپ گلبال که ورزشی مخصوص نابینایان است و همچنین شطرنج مخصوص نابینایان و وسایل کمک آموزشی مانند دستگاه چاپ برایشان خریداری و به شش مرکز نابینایان از طرف شهرداری اهدا کنیم. امسال هم با کمک شهردار مشهد این موضوع را مستمر ادامه می‌دهیم.

برای نابینایان تمام شهر باید رفع مانع شود

مشاور شهردار مشهد در امور افراد دارای معلولیت در پاسخ به این دغدغه که امکان ایجاد یا اختصاص یک بوستان ویژه نابینایان در مشهد وجود دارد یا خیر، می‌گوید: دیدگاه ما این نیست که باید یک مکان را به نابینایان یا سایر معلولان اختصاص بدهیم. نگاه این است که باید تمام نقاط شهرمان را به صورت کامل برای این قشر دسترس پذیر و مشکلاتش را برطرف کنیم. کشور‌های توسعه یافته هم به این سمت حرکت کرده اند که موانع را برطرف کنند تا همه شهر در اختیار همه افراد قرار بگیرد.

در مشهد هم همین است. اینکه انتظار داشته باشیم در بوستان بزرگی مثل ملت خطوط بساوایی سرتاسر نصب شود نه علمی و نه امکان پذیر است. تلاش می‌شود مسیر‌ها را برای معلولان یا نابینایان دسترس پذیر کنیم تا این امکان را داشته باشند از این فضا‌ها استفاده کنند.

وی می‌افزاید: در فرهنگ سرا‌ها مناسب سازی‌ها را شروع کرده ایم. ضمن اینکه تعدادی از فرهنگ سرا‌ها و سالن‌های ورزشی در اختیار عزیزان قرار گرفته است.