نشست نقد و بررسی کتاب «اخلاق نوشتن» در مشهد برگزار شد

به گزارش شهرآرانیوز، پنجاه‌وچهارمین برنامه جمعه‌های پردیس کتاب با موضوع نقد و بررسی کتاب «اخلاق نوشتن و پانزده مقاله دیگر درباره نوشتن و ترجمه و ویرایش» تالیف دکتر «حسین معصومی همدانی» عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مشهد برگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر «سلمان ساکت» استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دبیر شورای مرکزی آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد در سخنانی به تشریح مقالات کتاب برای حاضران پرداخت و پس از آن، دکتر «حسین معصومی همدانی» مدرس ادبیات فارسی، تاریخ ریاضیات، تاریخ علم و فلسفه علم در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دانشگاه صنعتی شریف و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان مولف کتاب، برخی از نکات را درباره کتاب خود بیان کرد.

معصومی همدانی گفت: این مقالات به ضرورت‌هایی که احساس می‌کردم و براساس یک انگیزه بیرونی نوشته شده است.

وی افزود: من دغدغه‌های فکری داشتم که از مهمترین آنها، جدایی بین دانشگاهیان و جامعه است. حس می‌کنم دانشگاهیان به صورت یک گروه صنفی تبدیل می‌شوند که از بدنه اجتماعی جدا می‌شوند. این موضوع در رشته‌های مختلف نیز جریان دارد و مربوط به یک رشته و گرایش خاص هم نیست.

معصومی همدانی خاطرنشان کرد: کار به جایی رسیده که به جای آن که دانشگاه‍‌ها فضای عمومی جامعه را تغذیه کنند، این فضا‌های روشنفکری هستند که به منبع تغذیه دانشگاه‌ها تبدیل شده‌اند. به عبارت دیگر، مراحل فکری که در بیرون دانشگاه‌ها تولید می‌شود، حتی سرنوشت دروس دانشگاهی را معلوم می‌کنند؛ لذا دانشگاه‌ها رفته رفته به سمت موضوعاتی می‌روند که حتی در دانشگاه‌های پیشرفته دنیا نیز تدریس نمی‌شود و یا در سطح نظری به آن اکتفا می‌شود. ما به سمت نظریه‌پردازی در مسائلی می‌رویم که نه درس نظریه آن را خوانده‌ایم و نه منابع لازم آن را داریم. همین موضوع هم موجب سست شدن ارتباط فارغ التحصیلان دانشگاهی، خصوصا در رشته‌های علوم انسانی با جامعه می‌شود.

این عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش دیگری از سخنان خود، ضمن ضرورت توجه جامعه به فارسی نوشتاری خاطرنشان کرد: سعی کرده‌ام مقالات من برای عموم مردم قابل فهم باشد و به جز ۲ مقاله از این مجموعه، در گذشته در نشریات مختلف منتشر شده است.

نثر کتاب «اخلاق نوشتن» نویسنده را در خود نامرئی کرده است

دکتر «علی خزاعی‌فرید» محقق، مترجم، نویسنده، کارگردان و دانشیار بازنشسته گروه ادبیات انگلیسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این نشست گفت: با وجود این که پیشینه تحصیلات دکتر معصومی همدانی ادبیات نبوده، ایشان توانسته است چیز‌هایی در باب ایجاز، دقت و نظم را در نظر داشته باشد که نثر وی را ممتاز کرده و در حقیقت، نویسنده را در نثر خود نامرئی کرده است.

وی افزود: پاداش اصلی خواننده از خواندن این کتاب، مطالعه یک نمونه درخشان از نثر علمی است. نثری که زیربنای تعهد است و می‌تواند مفاهیم را به درستی به خواننده منتقل کند.

خزاعی فرید در ادامه به برخی از مقالات این کتاب اشاره کرد و گفت: به نظر من بهترین مقاله این کتاب، مقاله‌ای با عنوان «پاسخ دندان شکن» در بخش پایانی آن است که از کلیه مطالب کتاب متفاوت است و در حقیقت یک طنز محض در ادبیات است که متاسفانه این ژانر در ایران چندان متداول نیست. موضوع آن هم درباره این است که اگر کسی از شما انتقاد کرد، در برابر او چه می‌کنید.

وی همچنین به برخی دیگر از مقالات موجود در این کتاب اشاره کرد و به تبیین مطالب آن پرداخت.

کتابی در جمع بین «رقیق بودن» و «دقیق بودن» مطالب

دکتر «سلمان ساکت» نیز در بخش دیگری از این نشست گفت: دکتر معصومی همدانی فلسفه خوانده است و این باعث می‌شود هر موضوعی را بتواند از زوایای متنوع و متفاوت مورد بررسی قرار دهد.

وی افزود: این کتاب نیز سرشار از انتقادات مختلف به سیستم آموزشی و دانشگاهی، سیاسی و اجتماعی است و انتقادات در آن به گونه‌ای بیان شده است که از یک سو آنقدر رقیق است که به شخصی بر نمی‌خورد و از سوی دیگر، آن‌قدر دقیق است که همه را به فکر وا می‌دارد.

ساکت خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، کتاب، مثال‌های کمی دارد که به شخصیت نویسنده به عنوان شخصیتی کم سخن و گزیده گو باز می‌گردد. ضمن آن که مطالب بسیار پیچیده را به آسانی و راحتی تبیین کرده است و خود مولف نیز این ساده‌نویسی را نیز یک امر اخلاقی می‌داند.

درباره کتاب اخلاق نوشتن

گفتنی است کتاب «اخلاق نوشتن و پانزده مقاله دیگر درباره نوشتن و ترجمه و ویرایش» نوشته دکتر «حسین معصومی همدانی» در قطع رقعی و ۳۵۲ صفحه توسط انتشارات فرهنگ معاصر منتشر و روانه بازار نشر شده است.

مقالات این کتاب پس از یادداشت نویسنده در ۴ بخش دسته بندی شده است. در بخش اول با عنوان «فرهنگ» یک مقاله با عنوان «فرهنگ چیست؟» آمده است. بخش دوم با عنوان «نوشتن» شامل ۵ مقاله با عناوین «خواندن و نوشتن»، «اخلاق نوشتن»، «فساد زبانی»، «در دشواری و ضرورت تالیف» و «دفاع از ژورنالیسم فرهنگی» است. در بخش سوم با عنوان «ترجمه» ۴ مقاله با عناوین «واژه گزینی و استقلال زبان فارسی»، «ترجمه متون علمی به زبان فارسی»، «ترجمه متون ریاضی و تاثیر آن بر زبان فارسی» و «چند نکته درباره ترجمه متون فلسفی» آمده است. بخش چهارم و پایانی کتاب با عنوان ویرایش نیز مشتمل بر ۶ مقاله با عناوین «خط فارسی و رایانه»، «بیماری‌های ویراستاری»، «در حاشیه»، «پاسخ دندان شکن»، «سفر داوران» و «دعوا بر سر حق مولف» است.

در پشت جلد کتاب و در معرفی آن آمده است: «با همه تحولاتی که در دهه‌های اخیر با گسترش اینترنت و غلبه فضای مجازی بر فضا‌های سنتی ارتباط میان مردمان رخ داده و نوشتار را از رسانه ارتباطی اصلی به رسانه‌ای در کنار رسانه‌های دیگر تبدیل کرده است، هنوز بسیاری از مسائل مربوط به نوشتن تغییر بنیادی نکرده است. مسائلی که هر کس، وقتی دست به قلم می‌برد یا بر دکمه‌های صفحه کلید رایانه خود می‌کوبد، خواه ناخواه در نظر دارد: از چه می‌نویسم؟ برای چه می‌نویسم؟ برای که می‌نویسم؟ چگونه باید بنویسم؟

۱۶ مقاله‌ای که در این کتاب آمده و در مدت بیش از ۴۰ سال نوشته یا ترجمه شده، مدعی پاسخگویی به این پرسش‌ها نیست. اما نویسنده کوشیده است زمینه‌ای برای اندیشیدن به این مسائل برای کسانی که با نوشتن سر و کار دارند، از نویسنده و مترجم و ویراستار تا کسانی که تنها گاهی بنا به یک ضرورت اجتماعی یا شخصی چیزی می‌نویسند، فراهم آورد.»

در ادامه حتما بخوانید مروری بر آثار اسکات فیتز جرالد در مشهد | خالق گتسبی بزرگ