ثبت و رسیدگی به ۲۸ شکایت از مدارس غیردولتی در خراسان رضوی طی سال گذشته | شهریه مدارس، اصلی‌ترین موضوع گلایه‌مندی‌ها
گزارشی درباره مشکلات مدارس غیرانتفاعی و گلایه‌های پرتکرار والدین که این روز‌ها و در موعد ثبت نام، بیشتر مطرح است.
به گزارش شهرآرانیوز اگر در همه سال‌هایی که گذشت، تعداد ساختمان‌های مدارس دولتی متناسب با تعداد بچه‌ها افزایش پیدا می‌کرد، تعداد دانش‌آموزان هرکلاس درنهایت ۲۵ نفر باقی می‌ماند، امکانات کلاس‌ها بیشتر می‌شد و معلمان جوان و باانگیزه را به‌تدریج جایگزین معلم‌های بازنشسته می‌کردند، والدین برای ثبت‌نام فرزندنشان در مدارس غیردولتی با آن شهریه‌های عجیب‌وغریب التماس نمی‌کردند.
پدرومادر‌ها ماه‌ها زودتر از آغاز سال تحصیلی برای ثبت‌نام می‌روند و خوش‌حال‌ا‌ند که توانسته‌اند نام فرزندشان را در فلان‌مدرسه معروف ثبت کنند، اما سال تحصیلی که شروع می‌شود، اشکالات و ایراد‌های فراوان می‌بینند. وضعیت مدارس غیردولتی شبیه یک زخم کهنه است و هربار سر باز می‌کند، باعث عذاب والدین می‌شود.
آزاردهندگی‌اش برای پدرومادر‌هایی است که با اندیشه آموزش بهتر، محیط سالم‌تر و خدمات رفاهی، خودشان را رنج می‌دهند تا از پس شهریه بربیایند، غافل از اینکه از میان ۷۵۰ مدرسه غیردولتی که در شهر دایر است، مگر چندتایشان فضای وسیع، حیاط بازی و زمین ورزش دارند؟ چندتا با پانزده‌بیست دانش‌آموز در کلاس اداره می‌شوند؟ شهریه کدام‌ها متناسب با میزان امکانات است؟ و ابهامات دیگرِ بی‌پاسخ.
تجربه‌های تلخ
حالا دیگر ثبت نام در مدرسه غیرانتفاعی نشانه‌ای از رفاه و وضعیت خوب اقتصادی خانواده نیست؛ درواقع والدینی که یکی دو فرزند دارند، با هدف تربیت صحیح یا درس خوان شدن فرزند و موفقیت در کنکور رشته‌های خاص، مدرسه غیرانتفاعی را انتخاب می‌کنند، اما تلخ است که بگوییم آن طرف ماجرا چندان خبری نیست. در بهترین حالت مدرسه می‌تواند سمت وسوی آموزشی درست را طی و کودک را هدایت کند، ولی در بیشتر موارد به اندازه هزینه‌ای که پرداخت کرده اند، خروجی ندیده اند.
پسر اولش هم پنج سال در همان مدرسه غیردولتی درس خواند. برای همین، پسر دومش را هم همان جا ثبت نام کرد، چون راهش نزدیک خانه است و می‌شود برای دو برادر یک سرویس گرفت. اعتراض زهرا به نحوه گرفتن شهریه است: دی ماه پسرم را ثبت نام کردم، البته بعد از مصاحبه. گفتند شهریه علی الحساب است، اما همان موقع ۵ میلیون تومان واریز کردم و ۵ میلیون تومان دیگر را باید تا پایان همین ماه واریز کنم. تعهد گرفتند که تا قبل از شروع سال تحصیلی ۱۵ میلیون یعنی نصف شهریه را تسویه کنم.
به امکانات مدرسه نقد دارد: مدرسه پسرم دو ساختمان مجزا دارد و در این ساختمان فقط کلاس اولی‌ها هستند؛ ۱۰ تا کلاس با ظرفیت ۳۰ نفر. این تعداد دانش آموز برای کلاس اول خیلی زیاد است، آن هم کلاس‌های کوچک. مثل همه مدارس غیردولتی یک ساختمان مسکونی است. نمازخانه هم ندارد. پسر دیگرم کلاس پنجم است و تا امروز حتی یک بار هم در مدرسه نماز نخوانده است. بالاخره اگر مدرسه است، باید فکری به حال این بخش هم می‌کردند.
المیرا مادر یک دختر کلاس هفتمی است. او انتقادات بسیاری به مدرسه دخترش دارد، اما باز وقتی مقایسه می‌کند، خیالش راحت می‌شود: سطح کیفی خیلی از مدارس غیردولتی تعریف چندانی ندارد، اما در قیاس با مدارس دولتی مناسب‌تر است. دخترم را دو سال در مدرسه دولتی گذاشتم، اصلا تجربه خوبی نبود و برگشتم به مدرسه غیردولتی. مدرسه‌ای که دخترم را ثبت نام کردم، خانه کوچکی در یک کوچه فرعی در منطقه رضاشهر است؛ نه مشهور است و نه امکانات خاصی دارد، تنها مزیتش خلوتی کلاس هاست و اینکه پنجاه متر با خانه مان فاصله دارد.
همه سال‌های تحصیلی پسرش در مدارس غیردولتی گذشته، اما در هر مقطع، مدرسه را تغییر داده است. تجربه شان از سه سال متوسطه اول پردردسر بوده است. محسن دراین باره می‌گوید: مدرسه پسرم در منطقه هاشمیه بود. یک ساختمان مجلل که با آن فضا، خانواده‌های مرفه را جذب می‌کرد، اما ایراد زیاد داشت. اول سال می‌گفتند زنگ ورزش بچه‌ها را می‌بریم سالن آستان قدس، اما سه سال گذشت و هیچ جایی نبردند. هربار یک سالن کوچک اجاره می‌کردند و تا آخر سال همان بود.
او ادامه می‌دهد: جلسات مشاوره برای پسر‌ها که در سن نوجوانی چالش‌هایی دارند، ضروری است. آن‌ها وعده جلسات مشاوره دادند، اما به جز یکی دو جلسه اول سال، از مشاور خبری نبود. چندبار پیگیری کردیم، آخرش مدیر مدرسه گفت «راستش ما بچه طلاق و خانواده‌های پرآسیب در این مدرسه زیاد داریم. برای جلسات مشاوره، آن دانش آموزان در اولویت هستند تا فرزند شما که مشکلی ندارد.»
اعتراض نجمه به کیفیت مدرسه‌ای است که پسرش را پارسال برای کلاس اول در آنجا ثبت نام کرده است: از کیفیت آموزش‌ها راضی نبودم.
کارشناس مسئول مدارس غیردولتی استان به گله مندی‌ها پاسخ می‌دهد
شهریه؛ موضوع بیشترین شکایت از غیرانتفاعی‌ها
گلایه‌های والدین فراوان است. فضای انتشار همه درددل‌های شهروندان را نداریم، ولی اعتراضات را به گوش محمد طیبی، کارشناس مسئول مدارس و مراکز غیردولتی آموزش وپرورش استان، رساندیم و پاسخ هایش را برای انتقال به والدین در اینجا ثبت کردیم.
یکی از مهمترین دغدغه‌های والدین شهریه گاه هنگفت مدارس غیردولتی است. اول از شیوه تعیین آن بگویید.
در موضوع شهریه، هر مدرسه با مدرسه دیگر تفاوت دارد. یعنی اکنون که در استان ۱۵۰۰ مدرسه غیردولتی داریم، ۱۵۰۰ نوع شهریه متفاوت هم وجود دارد. هر مدرسه براساس موارد بسیاری مانند منطقه شهری، تجهیزات و توانمندی‌هایی که دارد، شهریه‌های مختلفی خواهد داشت. درواقع مبلغ شهریه دو بخش است؛ یکی شهریه مصوب که هر یک از اولیا هنگامی که برای ثبت نام به مدرسه مراجعه می‌کنند باید به طور کامل بپردازند و شهریه دیگر مربوط به فوق برنامه‌ها و انتخابی اولیاست. اگر ولی دانش آموزی به شرکت فرزندش در کلاس‌ها یا جلسات مختلف تمایل ندارد، می‌تواند از پرداخت آن خودداری کند.
این بد نیست؟ این همه تنوع و تفاوت؟
اتفاقا وقتی شهریه متناسب با وضعیت مدرسه باشد، نسبت به وقتی که همه را به یک چشم ببینیم، به واقعیت و عدالت نزدیک‌تر است. در موضوع شهریه موقعیت جغرافیایی مدرسه هم اثرگذار است؛ یعنی شهریه مدارس مشهدی بیشتر از دیگر مناطق استان است.
پرداخت شهریه پس از ثبت نام هم یکی از دردسر‌های والدین است. بالاخره والدین کی باید شهریه بدهند؟ هر مدرسه‌ای انگار برای خودش یک قانون دارد.
یک پیش ثبت نام داریم و یک ثبت نام قطعی. بیشتر مدارسی که کیفی‌تر یا مشهورتر هستند، از دی و بهمن پیش ثبت نامشان را آغاز می‌کنند و تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بخش نامه سال جدید اعلام شود که معمولا نیمه اردیبهشت ماه است. چون شهریه هنوز مشخص نشده است، باید مبلغی که به خانواده‌ها اعلام می‌کنند، براساس سال قبل باشد و به والدین اعلام کنند که علی الحساب است.
اگر خانواده‌ای از ثبت نام انصراف بدهد، مدرسه موظف است در این مرحله همه هزینه را بازگرداند. اینکه مدرسه چقدر بابت پیش ثبت نام دریافت کند، بین والد و مدرسه توافقی است. گاهی مدرسه می‌گوید مثلا یک میلیون تومان بدهید که مطمئن شویم در این مدرسه می‌مانید، اما گاهی هم مدرسه آن قدر متقاضی دارد که مبلغ بیشتری تعیین می‌کند.
نکته دوم این است که وقتی شهریه‌ها اعلام شد، ثبت نام به طور رسمی آغاز می‌شود و بازگرداندن شهریه در صورت انصراف مشمول قانون خاصی خواهد شد. اگر والدین تا قبل از آغاز مهرماه انصراف دهند، ۵ درصد مبلغ شهریه کسر خواهد شد و اگر بعد از شروع سال تحصیلی انصراف دهد، ۵۰ درصد. درصورتی که امتحانات نوبت اول آغاز شده باشد، هیچ مبلغی بازگردانده نمی‌شود.
مدارس مشهور مبلغ زیادی را در پیش ثبت نام دریافت و برخی تأکید می‌کنند که والدین تا شهریورماه شهریه را تسویه کنند. به نظر می‌رسد مدارسی که شهرت یا متقاضی زیادی دارند، برای خودشان سبک وسیاق ایجاد کرده اند.
البته در قانون نیامده است که شهریه را می‌توان به صورت اقساط پرداخت کرد؛ یعنی فردی که در مدرسه غیرانتفاعی ثبت نام می‌کند، موظف است مبلغ را کامل بپردازد.
پس والدین باید مبلغ را یکجا بپردازند؟
بله. مثل این است که بروید فروشگاه و خرید کنید، اما مانند همان فروشگاهی که برای جلب رضایت مشتری، اقساط را هم در نظر می‌گیرد، مدارس هم شهریه را اقساطی می‌کنند.
شاید هم به دلیل این قسط بندی می‌کنند که شهریه زیاد است و اگر نقد باشد، خیلی‌ها توان پرداختش را ندارند.
برخلاف اینکه به نظر می‌رسد عمده کسانی که در مدارس غیردولتی ثبت نام می‌کنند، مرفه هستند، این طور نیست. اتفاقا بیشتر قشر کارمند هستند. شاید به این دلیل است که مثلا دانش آموزان نوبت ثابت صبح باشند یا مدرسه خدمات بهتر و فوق برنامه داشته باشد.
اینکه از چندماه قبل شهریه را می‌گیرند و در حساب مدرسه می‌ماند، اشکالی ندارد؟ به هرحال مبلغ زیادی خواهد شد.
خیر، اشکالی ندارد، چون قانون گذار جزئیات آن را مشخص کرده است. اگر اشکالی وجود داشت، اعلام می‌کرد که ثبت نام کنید و شهریه را مهر پرداخت کنید. در واقع دریافت شهریه اغلب تا اسفندماه هرسال تحصیلی طول می‌کشد، به ویژه در مناطق کم برخوردارتر. این‌ها درحالی است که مدارس غیردولتی حتی یک ریال هم از دولت دریافت نمی‌کنند؛ بنابراین مدرسه‌ای که می‌خواهد سرپا بماند یا هرسال امکاناتش را افزایش دهد، باید شهریه را به تدریج دریافت کند. ضمن اینکه مدارس در همه روز‌های سال و تابستان هم باز هستند، یا تعمیرات دارند یا درحال ارتقای امکانات هستند. مدرسه به محض بازشدن درش، هزینه دارد.
چند مدرسه غیرانتفاعی در مشهد وجود دارد؟
۷۵۰ مدرسه غیردولتی داریم.
در همه مناطق شهر به شکل یکسان پراکنده هستند؟
خیر، ناحیه ۴ دراین زمینه رتبه اول را دارد. بعد از آن نواحی ۶، ۷، ۳ و.... ناحیه ۴ بیشترین وسعت را دارد و خانواده‌های برخوردار هم در این منطقه قرار دارند.
سقف تعداد دانش آموزان در هر کلاس باید چند نفر باشد؟
تعداد دانش آموزان هر کلاس براساس فرم اداره کل نوسازی مشخص می‌شود. اداره نوسازی چارچوب مشخصی دارد و براساس آن نظر کارشناسی می‌دهد.
این موضوع محل اعتراض والدین است. به جز چند مدرسه معدود که فضای بزرگی دارند، تقریبا بیشتر مدارس یک واحد آپارتمان هستند و کلاس‌های کوچکی دارند.
بنا‌های مدارس به دو بخش سال ۱۳۹۸ به قبل و از آن سال به بعد تقسیم می‌شوند. قبل از آن سال، تعداد دانش آموزان بیشتر بوده است، اما پس از آن تعداد دانش آموزان کمتر شد.
یعنی ملاک سنجش تغییر کرد؟
بله، یعنی سخت گیرانه‌تر شده و عدد دانش آموزان تغییر کرده است. آن زمان اگر بیست نفر در هر کلاس بودند، اکنون به چهارده نفر کاهش پیدا کرده است. باید فضا را ببینیم و بگوییم آیا قانون رعایت می‌شود یا خیر.
الان هم کلاس‌های پرجمعیت داریم؛ مدارسی که مشهورند و ساختمان بزرگی هم ندارند. والدین هم ترجیح می‌دهند فرزندشان به مدرسه‌ای مشهور برود، هرچند که ۲۵ نفر در یک کلاس باشند.
بسیاری از آن‌ها یک خانه هستند که به مدرسه تبدیل شده اند و نباید توقع مدرسه دولتی را داشته باشیم که مثلا در آن درس خوانده یا دیده ایم. قطعا مدرسه‌های کنونی محدودیت‌های خودشان را دارند.
پس یا اداره نوسازی نباید مجوز بدهد یا باید بگوید تعداد دانش آموزان را کمتر کنند.
اینجا دو تا نکته وجود دارد؛ یکی اینکه اداره نوسازی قطعا تا مجوز ندهد ما هم مجوز راه اندازی نمی‌دهیم. از طرف دیگر، اگر یک مدرسه تعداد دانش آموزانش را کم کند، با هزینه‌های سرسام آوری که دارند، مثل اجاره بها که افسارگسیخته است، تناسب ایجاد نمی‌شود. آن وقت هزینه شهریه رقم بزرگی می‌شود و خانواده‌ها توان پرداخت آن را ندارند.
برخی از مدارس غیرانتفاعی در مناطقی ایجاد می‌شوند که مدرسه دولتی جواب گوی تعداد دانش آموزان نیست. درست است؟
بله، عمده مدارس دولتی پرجمعیت هستند و حتی بیش از ظرفیت استاندارد دانش آموز دارند. از کلاس چهل نفری طبیعتا نباید انتظار تربیت و آموزش داشت. برای همین، دلیل استقبال والدین از مدارس غیردولتی، دغدغه آن هاست. برخی مراکز غیردولتی ما در کنار مدرسه دولتی و پرجمعیت هستند.
چرا شهریه مصوب مدارس هر سال این قدر دیر اعلام می‌شود؟
من هم با شما موافقم و در جلسه‌ای که در وزارتخانه داشتیم، گفتم بخش نامه را در بهمن ماه بفرستید که تا اسفند کار‌های اداری اش انجام شود و هم زمان با سال جدید شهریه اعلام شود.
در چه بخشی بیشترین شکایت را از مدارس غیردولتی دارید؟
در موضوع شهریه. اسفندماه هر سال زمان تسویه شهریه مصوب است و بیشترین شکایت همان زمان است.
هنگام ثبت نام چطور؟ برای مصاحبه‌ها و آزمون ها؟
وقتی مدرسه‌ای متقاضی زیادی دارد، چه کاری می‌تواند انجام بدهد؟ باید فیلتری برای انتخاب دانش آموزان بگذارد. هرکدام از ما هم اگر این شرایط را داشته باشیم، روشی برای سنجش و انتخاب پیدا خواهیم کرد.
شما روشی برای سنجش کیفیت مصاحبه‌ها دارید؟
خیر، با خود مدارس است. در قانون داریم که در مقطع ابتدایی نباید آزمون گرفته شود، اما مدارس حق دارند در هر مقطعی مصاحبه بگیرند. مثلا مدارس رویکردی باید مصاحبه بگیرند تا خانواده‌های هم طیف خود را جذب کنند و برای آموزش‌ها به مشکل نخورند. ما کاری به جزئیات مصاحبه‌ها نداریم.
درباره کیفیت آموزش چطور؟ آموزش همه مدارس باکیفیت نیست. برای مثال والدین می‌گویند مدرسه‌ای اعلام کرده است که روان شناس دارد یا کلاس خاصی برگزار می‌کند، اما به تعهداتش عمل نکرده است؟
مدارس غیردولتی ویژگی‌های خودشان را دارند و بستگی دارد که از چه منظری به آن‌ها نگاه کنیم. از این نظر که والدین، چون هزینه پرداخت می‌کنند، مطالبه گری هم دارند، خوب است و خانواده به طور مکرر وضعیت مدرسه را رصد می‌کند. درعین حال این مسئله برای خانواده توقعاتی ایجاد می‌کند که گاهی خارج از سطح مدرسه است. مؤسسان می‌گویند سروکله زدن با درخواست خانواده‌ها ماجرا‌های بسیاری دارد، اما در بحث شکایت چنانچه مدرسه تعهدی داده باشد یا خارج از محدوده قانونی عمل کرده باشد، پیگیری می‌کنیم.
چرا بین شهریه رشته‌های مختلف در مقطع متوسطه دوم تفاوت وجود دارد؟ مثلا تجربی از همه بیشتر است.
در دوره متوسطه، شهریه پایه دوازدهم نسبت به دو پایه قبل ۱۵ درصد بیشتر است، به دلیل سختی بیشتر و کنکور؛ اما در مقطع متوسطه، چون خانواده‌ها دغدغه کنکور دارند، معمولا بخشی از شهریه مربوط به برنامه ها، مشاوره‌ها و آموزش‌های کنکوری است. بین رشته‌ها تفاوت نداریم، اما، چون رشته تجربی آموزش و خدمات متفاوت و بیشتری دارد، شهریه بیشتری هم خواهد داشت.
همه این جزئیات در قراردادی که والدین ابتدای سال امضا می‌کنند، مشخص است. حتی قسمتی داریم مربوط به انجمن اولیا و مربیان در مدارس غیردولتی که جایگاه خیلی بالاتری نسبت به مدارس دولتی دارند. بعضی خدمات مدرسه را انجمن اولیا و مربیان می‌توانند تصویب و به والدین اعلام کنند. همه این‌ها تعریف دارد و مشخص است. انجمن اولیا درباره اردو تصمیم می‌گیرد و هزینه را مشخص می‌کند و نظارت با انجمن است. همه این‌ها قالب دارد، با قیمت مشخص. به همه شکایت‌ها می‌توانیم با مشخص کردن جزئیات رسیدگی کنیم.
شهریه هر سال چند درصد اضافه می‌شود؟
سال گذشته بین ۳۸ تا ۴۰ درصد اضافه شد، اما امسال تا ۴۲ درصد احتمال افزایش داریم که تا اواخر اردیبهشت ماه اعلام می‌شود.
درباره تعداد شکایت‌های پارسال آمار دارید؟
در سال تحصیلی ۱۴۰۲ تعداد ۲۸ شکایت از مدارس در استان ثبت و رسیدگی شد. در واقع این تعداد به ما ارجاع داده شده و دیگر موارد در ادارات نواحی مختومه شده است. بهتر است والدین ابتدا شکایتشان را در ناحیه مطرح کنند و اگر به حق خود نرسیدند، به استان مراجعه کنند.
کیفیت آموزش وپرورش در مدارس غیردولتی را چطور کنترل می‌کنید؟ والدین زیادی اعتراض دارند؟
همکاران ما در بازدید‌ها وضعیت را بررسی می‌کنند. در طول سال هم نظارت وجود دارد. گاهی هم همان طور که گفتم، انتظارات والدین از مدرسه زیاد است. معتقدم به طور کلی مدارسی که رویکرد آموزشی خوبی دارند، باید در شکل مدارس غیردولتی اداره شوند. مدارس ما تلاش می‌کنند کیفیت آموزشی را صددرصد دنبال کنند. به نظرم اگر به دنبال مدارس تمام ساحتی می‌گردید، باید آن را بین مدارس غیردولتی پیدا کنید.
پس شما از نحوه آموزش‌ها و عملکردشان راضی هستید؟
حوزه غیردولتی برای ما یک حوزه پرکار و پرفرازونشیب است. طبیعی است که با چشم انداز‌ها و برنامه‌های عالی که ما تعریف کردیم، هنوز انتظارات زیاد باشد، اما خیلی‌ها کیفیت خوبی دارند. همین که در سال تحصیلی گذشته نسبت به سال قبل از آن، ظرفیت دانش آموزان مدارس غیردولتی حدود ۱۵ درصد بیشتر شده است، نشان می‌دهد که خانواده‌ها از این مدارس راضی اند که از آن‌ها استقبال کرده اند.
شاید به دلیل این باشد که مدارس غیردولتی تلاش می‌کنند تغییراتی اعمال کنند، اما مدرسه دولتی انگیزه‌ای برای بهترشدن ندارد.
بله. والدین هر دو نوع مدرسه را مقایسه می‌کنند و به سمت غیردولتی می‌روند. اگر دولتی کشش بیشتری داشت یا غیردولتی‌ها افت کیفیت داشتند، این آمار باید برعکس می‌بود. با وجود اینکه هزینه‌ها هم بیشتر شده است، تعداد مخاطبان غیردولتی‌ها هم بیشتر شدند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
