در میان همه عوامل و عناصر مؤثر در موفقیت یک ازدواج و بقا و تداوم آن، این محبت و مودت است که نقشی حیاتی دارد و میتواند زن و مرد را برای یک عمر پای هم نگاه دارد. اساسا این محبت و مودت است که فضای روابط همسرانه را بهسمتی میبرد که آرامش، همان هدفی که خداوند در آیه۲۱ سوره روم برای ازدواج به آن اشاره کرده است، تأمین میشود: «و باز یکی از آیات (لطف) او آن است که برای شما از جنس خودتان، جفتی بیافرید که درکنار او آرامش یابید و با هم انس گیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار فرمود».
این مودت و محبت، راههای متنوعی برای ابراز دارد که بهترین آنها ابراز زبانی و گفتن احساسات قلبی است؛ برای همین هم در روایات ائمه (ع) در اینباره سخن بسیار است که مسلمانان و مؤمنان را به بیان محبت قلبی به همسر توصیه میکند؛ پیامبر مهربانیها حضرت رسول اکرم (ص) در اینباره میفرمایند: «وقتی مردی به زنش میگوید تو را دوست دارم، هیچگاه از دل زن بیرون نمیرود». همین سخن پیامبر (ص) به ما یاد میدهد که بدانیم محبت نیازمند ابراز است و چهبسا سکوت درباره این احساسات به دلسردی بین زوجین بینجامد، درحالیکه یک ابراز محبت ساده و کلامی، اتفاقات مبارکی را در روابط بین همسران رقم میزند و مانع از اختلافهای بسیاری میشود.
اغلب ما ثواب و عمل مستحب را به نماز، روزه، دعا و زیارت و امثال آن محدود و تعبیر میکنیم و یادمان میرود که محبت به اعضای خانواده بهویژه بین زوجین، خود از برترین مستحبات است و اثرات وضعی بسیار دارد. برای این ادعا مستند روایی هم داریم؛ آنجا که پیامبر (ص) نگاه بامحبت مرد به همسرش و نگاه از سر مهر زن به شوهر را عامل جذب رحمت خدا معرفی میکنند. آنها که عطش این رحمت را دارند، بدانند یک نگاه پرمهر به همسر برای جذب آن کافی است.
سالروز ازدواج آسمانی حضرت امیرمؤمنان (ع) و زهرایمرضیه (س)، فرصتی مناسب برای طرح چنین مباحثی است و خوب است منابر این آموزهها را بیان و دربارهاش فرهنگسازی کنند؛ چون این رفتارها، فارغ از جلب رحمت خدا، نوعی سرمایهگذاری بلندمدت و پشتوانهای برای زندگی خانوادگی هم محسوب میشود و در بزنگاهها و پستیوبلندیهای زندگی و نیاز به همدلی همسران، خود را نشان میدهد.
توجه به حقوق همسر نیز از آموزههایی است که روایات ما بهشدت بر آن تأکید میکنند؛ برای مثال امامسجاد (ع) در «رساله حقوق» خود به حقوق همسر اشاره و تصریح میکنند: «و، اما حق فردی که از راه ازدواج با تو نسبت برقرار کرده (یعنی حق همسر) این است که بدانی خدا او را مایه آرامش جان و انس و انیس و نگهدار تو قرار داده است و هریک از شما زن و شوهر باید به نعمت وجود همسرش، حمد خدا را بهجا آورد و بداند که این نعمت خداست که به او داده و بر او لازم است با این نعمت خدا خوشرفتاری کند و آن را گرامی بدارد.
با او به مدارا رفتار کند؛ گرچه حق تو بر همسرت، سختتر و نسبت به آنچه میپسندی و نمیپسندی، تا آنجا که گناه نباشد، طاعت تو بر او لازم است. ولی او هم حق دلنوازی و انس بر تو دارد و حفظ مقام آسایش تو در دامن اوست برای کامیابی و لذتجویی که باید انجام شود و این خود حق بزرگی است و قوهای جز به کمک خداوند نیست».
همین یک فراز کوتاه و پرمغز، نقشه راهی است برای همسران تا بدانند کجا و چطور حامی، همدل و همراه هم باشند، اما در سایه بیتوجهی به چنین آموزههایی و با گوش سپردن به روانشناسیهای زرد، بهجای کانون گرم خانواده و روابط عمیق عاطفی؛ بالاوپایین کردن پلههای دادگاه، طلاق عاطفی، تنهایی و افسردگی و کودکان طلاق و آسیبدیده را تجربه میکنیم؛ تجربهای سخت، سنگین و ضربهزننده!
خوب است در مناسبتهایی مثل روز و هفته ازدواج، از این راه و برکات آن بازخوانی کنیم و از خوبی و آثار محبت و مودت زن و شوهر بههم بگوییم؛ محبتی که نهتنها دنیای آنها را آباد میکند، بلکه بهشت را هم مقصد اخروی آنها میکند؛ مثل ازدواج آسمانی امامعلی (ع) و حضرت فاطمه (س) که هم خودشان را سعادتمند کرد و هم فرصت ولادت و تربیت فرزندانی را فراهم کرد که هریک تاریخساز بودند و هنوز هم تاریخ مرهون آنهاست؛ چون در آن ازدواج و در رابطه بین آن حضرات، این مودت بود که حکمرانی میکرد.