معدن «آق دربند» واقع در شهرستان سرخس، بزرگترين و قديميترين معدن زغال سنگِ شمال شرق كشور است كه نياز سوخت واحد فولادسازي خراسان را تامين ميكند.
این معدن با مساحت 40كيلومترمربع، داراي ذخيره اكتشافي 12ميليون تُن زغال سنگ كُكشو و حرارتي است و سالانه، 20هزار تُن زغال سنگ از آن استخراج میشود. علاوه بر اكتشاف و استخراج در این معدن، واحدهاي زغالشويي و كُكپزي نیز موجود است.
معدن «آق دربند» چهار تونل استخراج زغال سنگ دارد و برای 170 نفر اشتغال ايجاد كرده است. کارگران برای استخراج باید به عمق 240متری زمین بروند و برای رسیدن به کارگاه اصلی، هر روز بیشتر از 1500پله را پایین میروند. از دیگر بخشهای معدن، به غیر از تونل، گَزَنگ است که شیب و 250متر طول دارد، اما تونلِ 120، بیش از هزار و 500متر طول دارد. ورودی تونلها در معدن را با داربستی از چوب میسازند تا آمدوشد برای کارگران در این راه، ایمن باشد.
اسکانِ کارگران باید به معدن نزدیک باشد. از همین رو بیشتر کارگران، از بومیهای روستای معدن آقدربند هستند و 90درصدشان در خانههای سازمانی زندگی میکنند. شکلِ این خانهها با خانههای سازمانی که در شهر ساخته میشود کاملا متفاوت است. به طوری که دیوار بیرونیشان خشتی و داخل آن نیز ساده است. قدمت این خانه ها بیش از 40سال و غالبشان فرسوده است. مساحتشان بزرگترین خانه هم 60مترمربع است.
این روزها، کارگران معدن زغال سنگ آقدربند، از 9ماه حقوق معوق و بیتوجهی مسئولان به ایمنی محیط کارشان گلایه دارند.
گفته میشود زغالسنگ ميتواند به عنوان سوخت در صنايع فولادسازي جايگزين گاز شود. هم اينك مصرف داخلي این ماده مقرون بهصرفه و داراي بازار خارجي است.