گره بازار خودرو باز می‌شود؟

به گزارش شهرآرانیوز، نرخ مصوب جدید خودرو در حالی از سوی شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار کشور تعیین و ابلاغ شده که شکاف قیمت مصوب و حاشیه بازار برخی خودرو‌های پرتیراژ داخلی تا ۳ برابر افزایش یافته است؛ اما با بازگشت شورای رقابت به عرصه قیمت‌گذاری ورود دستگاه‌های اجرایی و قضایی به بازار خودرو، دست‌اندرکاران تنظیم بازار خودرو سعی می‌کنند با تشدید نظارت بر عرضه و بازار خودرو، نرخ حاشیه بازار خودرو‌های پرتقاضا را کاهش دهند. با سعید مدنی، مدیرعامل اسبق سایپا گفتگو کرده‌ایم.

علت اصلی بازگشت شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو چیست؟
بازگشت شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو نخستین‌بار نیست و طی سال‌های گذشته با افزایش شدید قیمت خودرو در حاشیه بازار بنا بر شرایط خاص، بلافاصله شورای رقابت وارد این عرصه شده است، چراکه قیمت‌های مصوب این شورا برخلاف سازمان حمایت همه هزینه‌های تمام‌شده خودروسازان در قیمت تمام‌شده خودرو را لحاظ نمی‌کند. تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که در سال91 نیز با 3برابر شدن نرخ دلار، قیمت پراید 9 تا 12میلیونی به 22میلیون تومان رسید اما با دریافت مجوز عرضه پراید به نرخ حاشیه بازار، قیمت کارخانه این خودرو به 18میلیون تومان افزایش یافت که منجر به کاهش قیمت حاشیه بازار به 18میلیون‌و500هزار تومان با خروج دلال‌ها از بازار شد، مشتریان نیز از این قیمت‌ها استقبال کرده، صف خریدی نیز برای خودروسازان وجود نداشت،  وضعیت تولید خودرو نیز مناسب بود. اما اظهارنظر معروف رئیس‌جمهور وقت «پراید کیلویی چند» موجب بازگشت تنش به بازار خودرو شد که درنهایت فرایند قیمت‌گذاری خودرو را از سازمان حمایت گرفته و به شورای رقابت دادند.

سهم تقاضای انباشته در وضعیت کنونی بازار چقدر است؟
تا سال94 با تغییرات مدیریتی سایپا مبنای قیمتی پراید تغییری نداشت و کسی برای درخواست افزایش رسمی قیمت پراید اقدامی نکرد. این امر موجب شد تا با باقی‌ماندن تقاضای انباشته در بازار، در اواخر سال97 نرخ پراید از 39میلیون به 50میلیون تومان افزایش یابد. این شرایط موجب شد تا ستاد تنظیم بازار در ماه‌های پایانی سال گذشته، مجوز عرضه خودرو به نرخ 5درصد کمتر از حاشیه بازار را صادر کند اما بازهم مبنای تعیین قیمت‌ها، نرخ حاشیه بازار خودرو در بهمن‌ماه97 و پیش‌فروش‌های جدید برای سال98 برمبنای قیمت 37میلیون انجام شد. همچنین با دستور وزارت صنعت مقرر شد تا فروش‌های قبلی پراید با قیمت‌های تکلیفی 22میلیون تومان انجام شود که منجر به شکل‌گیری تقاضای انباشته ناشی از تورم انباشته در بازار خودرو شد،  وضعیتی که یک‌بار دیگر با افزایش لجام‌گسیخته قیمت خودرو طی چند‌ماه اخیر خود را نشان داده و درنهایت منجر به بازگشت چندباره شورای رقابت به عرصه قیمت‌گذاری خودرو شد.

ریشه اصلی گرانی خودرو در حاشیه بازار چیست؟
ریشه مشکلات کنونی مردم برای خرید خودرو، ناشی از پرسود بودن بازار خودرو نیست، بلکه علت اصلی کاهش ارزش پول مردم است و در این شرایط حتی دلالی نیز معنایی ندارد، چراکه به‌اندازه کافی تولید و عرضه خودرو وجود ندارد و مردم برای حفظ ارزش پول خود به سمت خرید خودرو روی آورده‌اند. گرچه قیمت اغلب کالاها به‌روز شده اما مردم با خرید آن انتظار دریافت سود ندارند، مثلا یخچال 5میلیونی را با قیمت 10میلیون تومان می‌خرند اما در خودرو اگر کسی بتواند هم‌اکنون برای خرید خودرو ثبت‌نام کند درجا دوبرابر سود برده و با فروش آن در آینده نیز متضرر نمی‌شود. درواقع می‌توان گفت خرید بقیه کالاها برای حفظ ارزش پول در آینده است اما خرید خودرو به‌معنای سود آنی و آینده است. در چنین شرایطی است که اکنون تعیین تکلیف قیمت خودرو در بازار با مشکل مواجه شده است،  به‌نحوی‌که مسئولان اگر بخواهند به سمت قیمت حاشیه بازار بروند، گرانی خودرو مشکل‌ساز می‌شود و قیمت‌گذاری شورای رقابت نیز قادر به رفع مشکلات خودروسازان و بازار نیست.

با قیمت‌های کنونی و مشخص نبودن مبنای قیمت‌ها، امکان عرضه خودرو به نرخ حاشیه بازار وجود دارد؟
 قبلا می‌توانستیم به‌دلیل اختلاف 5میلیونی قیمت کارخانه و بازار به سمت حاشیه بازار برویم و سازمان حمایت با کشف روزانه قیمت‌ها خودروسازان را ملزم می‌کرد تا هر روز خودرو را با نرخ 5درصد کمتر از حاشیه بازار بفروشند و در قراردادهای روزانه نیز قیمت روز فروش خودرو ذکر می‌شد، اما اکنون تفاوت حاشیه بازار و نرخ کارخانه زیاد شده است. بااین‌وجود هنوز هم می‌توان با آزادسازی قیمت خودرو از خودروسازان بابت استفاده از سود در افزایش تولید تعهد گرفت و اجازه داد تا هرکسی که پول بیشتری داشته و به‌دنبال حفظ سرمایه است، خودرو خریداری کرده و بفروشد و با نظارت بر خودروسازان برای افزایش تولید و سرمایه‌گذاری و عرضه، زمینه کاهش قیمت حاشیه بازار خودرو را فراهم کرد؛ اما اکنون در شرایط تورمی نمی‌توان از هیچ‌کس انتظار داشت تا برای حفظ پول خود تلاش نکند، چراکه با افزایش قیمت بنزین و گرانی نرخ مسکن، طلا، ارز و... ارزش پول مردم روزبه‌روز در حال کم شدن است.

منبع:همشهری