یک ماه پیش بود که بانک مرکزی اعلام کرد حدود ۳۵۰ هزار نفر در صف وام ازدواج هستند که اگر صف فرضی برای متقاضیان در نظر بگیریم حدود ۱۲۰ کیلومتر میشود. البته جمعیتی نیز از این آمار مغفول مانده بودند، کسانی که پشت صف اختلالات سامانه تسهیلات ازدواج هنوز موفق به ثبتنام نشده بودند شاید اگر این جمعیت را هم در نظر گرفته بودند، کسانی که از خردادماه به بعد ازدواج کردهاند جایی در انتهای صف ۲۰۰ کیلومتری باشند؛ تقریبا نقطه صفر مرزی بین رؤیای تحقق وام ازدواج و ناامیدی از آن!
اینکه بالاخره برای تأمین بخشی از هزینههای سرسامآور زندگی مشترک میتوانند روی تسهیلات ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومانی حساب باز کنند یا خیر، به نظر میرسد نهتنها برای زوجین که برای سیاستگذاران و سیستم بانکی کشور نیز تبدیل به معادله پیچیدهای شده است. از یکسو این تسهیلات تکلیفی از سوی سیاستگذار، مشوقی برای تسهیل در ازدواج در نظر گرفته شده است و از سویی دیگر بانکها آن را موضوعی با چالشهای جدی در تأمین منابع مالی میدانند و در نهایت انگشت انتقاد مردم نیز بهسمت سیستم بانکی است.
این مسئله زمانی جدیتر شد که گزارش وام ۹۱.۵ همتی بانکها به کارمندان خود، بازخورد بسیار بدی داشت و حجمی از انتقادها را در فضای عمومی جامعه رقم زد. اگرچه در پاسخ به همه انتقادها، مطرح شده بود که این اقدام خلاف قانون نبوده و طبق ضوابط موجود، این تسهیلات پرداخت شده است.
با این حال نهتنها پاسخ شفافی برای متقاضیان در انتظار وام ازدواج، فرزندآوری و... داده نشد که برخی نیز همچنان پشت سد ثبتنام سامانه تسهیلات با خطاها و اختلالات متعدد روبهرو بودند. سرانجام در ۷ مهرماه بود که بعد از اولتیماتوم یکهفتهای کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی به بانک مرکزی برای بازگشایی سامانه ثبتنام وام ازدواج و فرزندآوری، این سامانه باز شد و اعلام کردند که متقاضیان میتوانند ثبتنام کنند.
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی نیز از شبانهروزی شدن این سامانه و بهروزرسانیاش خبر داد. اینکه در هر ساعت شبانهروز متقاضی میتواند وارد سامانه شود و پس از طیکردن مراحلی، بانک موردنظر را انتخاب کند و پس از دریافت کد رهگیری، ثبتنام او قطعی میشود. البته ممکن است در فهرست ذخیره قرار بگیرد و هر زمان اعتبار به بانک موردنظر اختصاص یافت، ثبتنامش نهایی و کد رهگیری ارسال خواهد شد.
از اینجا به بعد، دقیقا همان نقطهای است که متقاضیان جدید نیز به انتهای آن صف فرضی ۱۲۰ کیلومتری اضافه میشوند! بهویژه وقتی در استان خراسان رضوی با پیام «اعتبار هنوز تخصیص نیافته است.» روبهرو میشویم و صف انتظار بالغ بر ۵ هزار نفری بانک ملی و بالغ بر ۷ هزار نفری بانک ملت و... آمارهای صف سایر بانکهایی که قرار است متقاضی در صف تخصیص سهمیه بماند!
به گفته مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی از زمان آغاز بهکار نسخه جدید سامانه تا ۱۹ مهرماه ۱۴۰۳ تعداد ۱۱۱هزار و ۸۰نفر برای ثبتنام اقدام کردهاند و تعداد ۷۹هزار و ۹۵۰نفر در فهرست ذخیره قرار گرفتهاند. همچنین از ابتدای امسال تا ۱۸ مهرماه، بیش از ۱۰۲همت تسهیلات قرضالحسنه ازدواج توسط شبکه بانکی به متقاضیان پرداخت شده است.
اما از سویی دیگر، مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی نیز در گفتگو با برنامه میز اقتصاد شبکه خبر، اعلام کرد که برای پرداخت وام ازدواج، ۸۰۰هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز است درحالیکه توان پرداخت شبکه بانکی بیش از ۳۰۰هزار میلیاردتومان نیست و بانک مرکزی مکاتباتی با مجلس انجام دادهاست تا زمینه برای تأمین منابع و کاستن از صف متقاضیان فراهم شود.
حال در این معادله پیچیده میان سیاستگذار و سیستم بانکی، آنچه مغفول مانده زمان ازدسترفته برای زوجهایی است که نمیدانند چه زمانی نوبت وام ازدواجشان محقق میشود تا پس از آن با عبور از هفتخان تأمین ضامن و شرایط بانکی بتوانند بخشی از هزینههای مسکن و شروع زندگی مشترک را تأمین کنند! رؤیایی که به نظر میرسد بهاندازهای دیر تحقق پیدا کند که متقاضیان وام ازدواج به متقاضیان وام فرزندآوری افزوده شوند.