سرورهادیان | شهرآرانیوز؛ ترکمنستان به عنوان یکی از کشورهای مهم و تأثیرگذار منطقه آسیای میانه به حساب میآید که جایگاه مهمی در سیاست خارجی همسایگی ایران نیز دارد؛ در تأیید این موضوع میتوان به اهتمام دولت سیزدهم در ارتقای سطح مناسبات تجاری با عشقآباد اشاره کرد.
در سال۲۰۲۳ حدود ۳.۵میلیارد دلار کالا از سراسر جهان به ترکمنستان فروخته شده که ایران با فروش ۴۴۵میلیون دلار به این کشور، حدود ۱۲.۵درصد از سهم بازار نیازمندیهای ترکمنستان را به خود اختصاص داده بود. آمارها نشان میدهد که در هشت ماه امسال از ایران ۲۸۹ میلیون و ۵۳۸ هزار دلار به ترکمنستان صادر شده است.
سهم خراسان رضوی از این رقم ۹۸ میلیون و ۳۲۴ هزار دلار بوده است. اقلام مهم صادراتی خراسان رضوی به کشور ترکمنستان شامل لوله و پروفیل، میلههای آهنی، سیبزمینی تازه، قند و شکر، مصالح ساختمانی، کفپوش، سیب، تخته، اسکلتهای فلزی، قیر، لوله و پروفیلهای توخالی، رنگ و رزین، پلیاتیلن، کیسه، کاشی، شیرینی و شکلات و ورقهای پلیمرهای اتیلن هستند.
از زمان سفر شهید آیتا... رئیسی در تابستان ۱۴۰۱ به ترکمنستان و رئیس جمهور ترکمنستان به ایران، حجم تجارت دو کشور رشد بسیار خوبی داشته و رسیدن حجم مبادلات به ترکمنستان به ۳ میلیارد دلار هدفگذاری شده است. اهمیت توسعه تجارت با همسایه شمال شرقی سبب شد تا با دو نفر از تجار ترکمنستان که با خراسانیها مراودات تجاری دارند، گفتوگو کرده و راهکارهای توسعه روابط دوجانبه را از آنها جویا شویم.
بگنچ بلفکو، یکی از تجار برجسته ترکمنستانی که روغن موتور ماشینهای سنگین از ایران را وارد کشور خودش میکند، درزمینه مراودات تجاری با ایران اظهار میکند: سالهاست با کارخانهها و تجار ایرانی همکاری میکنم و از حدود ۲۵سال پیش، همزمان با بازگشایی مرزهای ایران و ترکمنستان، فعالیت تجاری خود را آغاز کردهام.
وی با تأکید بر اینکه فعالیت او در بخش خصوصی ترکمنستان انجام میشود، میگوید: خوشبختانه در تعاملات تجاری با ایران هیچ مشکلی ندارم؛ چرا که فعالیتهای تجاری ما شفاف است. با رعایت حقوق دوجانبه، هیچ مانعی برای توسعه روابط تجاری وجود ندارد. بلفکو با اشاره به اهمیت احترام به حقوق طرفین در تجارت، بیان میکند: اگر حقوق دوجانبه رعایت شود، هیچگاه چالشی در مسیر تجارت به وجود نخواهد آمد.
این حقوق دوجانبه شامل صدور کالاهایی با استاندارد مورد انتظار ترکمنستانیها و از طرفی پرداخت بموقع تعهدات مالی از سوی آنهاست. تحویل بهموقع کالاهای سفارششده، از دیگر مواردی است که میتواند سبب توسعه روابط دوجانبه شود. همچنین انتظار میرود که در حوزه قیمتها بهگونهای رفتار شود که بتوان با واحدهای تولیدی ایران برای بلندمدت قرارداد منعقد کرد. وقتی قیمت کالاها مدام نوسان داشته باشد، این مسئله سبب میشود تا قراردادها کوتاهمدت بوده و زمینه توسعه روابط محدود شود.
این تاجر ترکمنستانی میافزاید: در سفر اخیرم به ایران با ظرفیتهای اقتصادی خراسان رضوی آشنا شدم و معتقدم ارتباطات تجاری بین تجار ترکمنستانی و خراسانی باید تقویت شود.
همچنین، شرایط برای حضور تجار ایرانی در ترکمنستان فراهم است و این امر میتواند به افزایش سطح تبادلات و تعاملات اقتصادی بین دو کشور کمک کند. وی در ادامه تأکید میکند: ایران میتواند با استفاده از شبکه تجاری ما به کشورهای همجوار ترکمنستان و حتی کشورهای مستقل مشترکالمنافع (CIS) دسترسی پیدا کند. این فرصت، ظرفیتی بینظیر برای گسترش تجارت و صادرات کالاهای ایرانی است.
بلفکو همچنین به سابقه طولانی روابط تجاری ایران و ترکمنستان اشاره میکند و میگوید: مراودات تجاری بین دو کشور از گذشتههای دور وجود داشته، اما امروز به سطح بهتری رسیده است. با این حال، معتقدم ظرفیتهای بسیاری برای گسترش تجارت دوجانبه وجود دارد و میتوان دامنه تعاملات را به محصولات متنوعتری گسترش داد. وی خاطرنشان میکند: آمادگی داریم تجار و کارخانههای ترکمنستانی را در زمینههای مختلف به ایرانیان معرفی کنیم. اعضای فعال اتاق مشترک ایران و ترکمنستان میتوانند نقش مؤثری در بهرهبرداری از این ظرفیتها ایفا کنند.
این همکاری دوجانبه میتواند زمینهساز رشد اقتصادی و توسعه تجارت بین دو کشور شود. وی بیان میکند:به دلیل توسعه اقتصادی و افزایش پروژههای زیرساختی در آسیای میانه و ترکمنستان، نیاز به کامیونهای سنگین و اتوبوسها بیشتر شده است که بهنوبه خود موجب افزایش مصرف روغن موتورهای سنگین میشود. این مسئله نشان میدهد که ایران ظرفیت خوبی برای صدور این کالا به آسیای میانه دارد.
کاکا آقلی، مدیرکارخانه نوشابهسازی در عشقآباد که همزمان دستی هم بر تجارت دارد، با اشاره به سابقه طولانی خود در حوزههای مدیریتی و اقتصادی ترکمنستان، اظهار میکند: در تولید نوشابه، نفر پنجم در ترکمنستان هستم. در گذشته، پانزده سال شهردار و رئیس بانک ملی عشقآباد بودم. با این حال، بیش از پانزده سال است که وارد عرصه تجارت شدهام و در چند سال اخیر بهطور جدی در این حوزه فعالیت میکنم.
وی درباره آشنایی خود با تجارت در ایران بیان میکند: آشنایی من با تجار مشهد از طریق اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکمنستان صورت گرفته است. این اتاق نقش مؤثری در هماهنگی و تسهیل تعاملات تجاری ایفا کرده و به من امکان داده تا با ظرفیتهای اقتصادی ایران بهویژه در مشهد آشنا شوم.
کاکا آقلی درباره مراودات تجاری با ایران میافزاید: برای واردات کالاهای مورد نیاز کارخانهام از ایران هیچ مشکلی وجود ندارد. اما در بحث صادرات کالا به ایران، گاهی فرایندهای اداری به کندی پیش میرود و این موضوع نیازمند توجه ویژه مسئولان است.
او تأکید میکند: ترکمنستان بازار داخلی مناسبی برای محصولات خود دارد و فروش آنها به خوبی پیش میرود. با این حال گسترش مراودات تجاری و ایجاد دسترسی به بازارهای جدید، بهویژه بازارهای هدف بینالمللی میتواند مورد توجه تجار ایرانی و ترکمنی قرار بگیرند. تجار دو کشور میتوانند با سرمایهگذاری مناسب و ایجاد تولیدات مشترک کالاهای خود را به سایر کشورها صادر کنند.
این تاجر ترکمنستانی، چشمانداز روشنی برای توسعه صادرات کارخانه خود دارد و بیان میکند: هدفم این است که محصولات تولیدی کارخانهام را به کشورهای مختلف صادر کنم. همچنین از طعمها، امکانات و اطلاعات بهروز سایر کشورها برای بهبود کیفیت و نوآوری در تولیدات خود بهره ببرم. با توجه به تجربهای که فعالان اقتصادی ایران در این حوزه دارند، تمایل دارم با آنها تعامل داشته باشم.
کاکا آقلی با بیان اینکه مصالح ساختمانی از جمله کالاهای مورد نیاز ترکمنستان برای اجرای پروژههای شهرسازی است، میگوید: خراسان رضوی با توجه به ظرفیتهایی که دارد، میتواند در تأمین این کالاها نقش بسزایی داشته باشد. خراسان رضوی در تولید سنگهای زینتی مطرح بوده و این میتواند سبب گسترش تجارت بین دو کشور شود.
وی با اشاره به ظرفیتهای ترانزیتی ایران و ترکمنستان میگوید: همکاریهای ترانزیتی از جمله زمینههایی است که میتواند توسعه آن سبب افزایش حجم مبادلات تجاری دو کشور شود.