دربی ۱۰۵؛ فراتر از ورزشی

دربی تهران همیشه فراتر از یک مسابقه فوتبال بوده است. این رقابت، جدا از حساسیت ورزشی، بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و حتی روانی جامعه ایران است. مردمی که با مشکلات معیشتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در هیاهوی این بازی لحظاتی برای فراموشی دغدغه‌های روزمره پیدا می‌کنند. اما این فراموشی موقتی است و خودِ دربی، به‌نوعی انعکاسی از همان بحران‌هایی است که جامعه با آن درگیر است.

در شرایطی که تورم افسارگسیخته و مشکلات معیشتی گریبان‌گیر مردم است، فوتبال به‌عنوان یک عامل سرگرمی و تخلیه هیجان‌های اجتماعی، بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است. بسیاری از هواداران که دیگر توان پرداخت هزینه‌های تفریحی گران را ندارند، در نود دقیقه این مسابقه، تمام شور و هیجان خود را تخلیه می‌کنند. این هیجان، اما دو روی سکه دارد؛ برای عده‌ای لحظاتی از شادی و برای عده‌ای دیگر، تلخ‌کامی ناشی از شکست تیم محبوبشان.

با وجود محبوبیت بی‌نظیر استقلال و پرسپولیس، این دو باشگاه همچنان درگیر ساختار مدیریتی ناکارآمد و اقتصاد غیرحرفه‌ای هستند. وابستگی به بودجه‌های دولتی، نبود شفافیت مالی، و سوءمدیریت باعث شده این دو باشگاه نتوانند مانند رقبای آسیایی خود به ثبات اقتصادی برسند. این وضعیت نه‌تنها کیفیت فوتبال را پایین آورده، بلکه بر وضعیت روحی هواداران نیز تأثیر می‌گذارد؛ چراکه بسیاری از طرفداران با وجود مشکلات اقتصادی خود، همچنان به عشق تیمشان هزینه می‌کنند، درحالی‌که باشگاه‌ها برنامه‌ای برای پایداری مالی ندارند.

در جامعه‌ای که سطح امید و شادی عمومی کاهش یافته، دربی تهران به یکی از معدود فرصت‌هایی تبدیل شده که مردم می‌توانند به بهانه آن خوشحال باشند. برد تیم محبوب، هرچند موقتی، احساس غرور و پیروزی را در دل هواداران زنده می‌کند. در مقابل، شکست می‌تواند به ناامیدی بیشتر منجر شود و حتی در مواردی، عصبانیت و تنش‌های اجتماعی را افزایش دهد. این حساسیت بیش از حد نسبت به نتیجه یک مسابقه، خود گواهی بر کمبود فرصت‌های شادی در جامعه است.

دربی تهران نه فقط یک رقابت ورزشی، بلکه آینه‌ای از واقعیت‌های اجتماعی است. از مشکلات اقتصادی و ناکارآمدی مدیریتی گرفته تا نیاز جامعه به شادی و هیجان، همه در این مسابقه بازتاب پیدا می‌کنند. شاید اگر روزی استقلال و پرسپولیس به باشگاه‌هایی حرفه‌ای و خودکفا تبدیل شوند، و اگر اوضاع اقتصادی مردم بهبود یابد، دربی تهران دیگر صرفاً یک مسابقه ورزشی خواهد بود، نه محملی برای تخلیه عقده‌های اجتماعی.

دربی تهران، بیش از هر چیز، فرصتی است برای درک بهتر جامعه‌ای که فوتبال یکی از آخرین دل‌خوشی‌های آن است؛ و شاید وقت آن رسیده که به جای تقلیل این بازی به یک رقابت صرفاً فوتبالی، آن را به‌عنوان یک پدیده اجتماعی عمیق‌تر بررسی کنیم.