یک جنتلمن واقعی با دوستان مروت، با دشمنان مدارا تولیت آستان قدس رضوی: خطبا باید پرچمدار نشر پیام‌های رهبری باشند نگفته حل کرد مشکلم را (یادداشت دوم) گاهی فقط زیارت، گاهی فقط تماشا روایتی از پیوند حضرت محمد (ص) و حضرت خدیجه (س) | عشق و ایمان در قلب مکه تأملی در باب بازنمایی فرهنگ رضوی در هنرهای نمایشی | فرصت های دراماتیک فراموش شده روایت دلدادگی یک دانشمند آلمانی به امام رضا(ع) و مشهد وقتی یک عالم شیعه، ۳ سال در پوشش یک یهودی مسئله‌ای را حل کرد بازخوانی شخصیت شهید محمود کاوه در آینه نسل امروز | الگوی جوان انقلابی و مسئولیت‌پذیر تسکین روز‌های پرالتهاب بود | یادی از آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی درس‌هایی از امام حسن عسکری(ع) برای شیعیان آمادگی برای فرج از دعا مهم‌تر است | بررسی آداب انتظار به مناسبت آغاز امامت ولی عصر(عج) برافراشته شدن پرچم ایران در مسجد جمکران + تصاویر آیت‌الله وحید خراسانی در دسته عزاداری حضور پیدا کرد + عکس امام حسن عسکری (ع) چگونه در حصار عباسیان برای عصر غیبت زمینه‌سازی کرد؟ وقتی صاحب‌خانه بهترین بهانه برای گریستن است معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی: همه باید برای مشهد احساس مسئولیت کنیم
سرخط خبرها

عاشورا در آیینه نسخ خطی و صنعت چاپ

  • کد خبر: ۳۴۶۸۲۲
  • ۳۱ تير ۱۴۰۴ - ۱۴:۴۸
عاشورا در آیینه نسخ خطی و صنعت چاپ
هزاران نسخه خطی و چاپ سنگی درباره قیام امام حسین (ع) گواهی بر پیوستگی فرهنگی و دینی این حماسه است؛ پیوستگی‌ای که صنعت چاپ آن را از انحصار خواص خارج کرد.

به گزارش شهرآرانیوز، فاضل هاشمی، کارشناس و پژوهشگر کتب خطی آستان قدس رضوی، در برنامه بازتاب عاشورا در کتب چاپ سنگی که ظهر امروز ۳۱ تیرماه ۱۴۰۴ در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به جایگاه فرهنگی و مذهبی حماسه عاشورا، گفت: واقعه کربلا یکی از مهم‌ترین رخداد‌های تاریخ اسلام است که پیام آن الهام‌بخش انسان‌ها در طول قرون بوده و بازتاب این پیام در متون کهن، نسخه‌های خطی و کتب چاپ سنگی، نقشی محوری در حفظ و انتقال فرهنگ ایثار و شهادت داشته است.

وی افزود: پیش از ظهور صنعت چاپ، نسخه‌های محدودی از آثار مرتبط با عاشورا وجود داشت که عمدتاً به دلیل دشواری نسخه‌برداری و هزینه‌های بالا، تنها در اختیار طبقات خاص جامعه قرار می‌گرفت. اما با ورود صنعت چاپ، به‌ویژه چاپ سنگی، تحول بزرگی در انتشار و دسترسی عمومی به متون مذهبی و عاشورایی رقم خورد.

هاشمی با اشاره به آثار ماندگار پیش از صنعت چاپ گفت: «مقتل ابی‌مخنف»، از آثار قرن دوم هجری، نخستین اثری است که به‌طور جامع واقعه کربلا را از دیدگاه موافق و مخالف روایت کرده است. پس از آن می‌توان به آثاری همچون «نورالعین فی مشهد الحسین» از ابواسحاق اسفراینی، «اللهوف» از سید بن طاووس، و «مصیرة‌الاحزان» و «منیرالاشجان» از ابن نمای حلی اشاره کرد که هر یک بخشی از زندگی و شهادت امام حسین (ع) را روایت کرده‌اند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: با آغاز قرن دهم هجری، رویکرد مردم‌پسند به ادبیات عاشورا افزایش یافت. آثاری همچون «روضه‌الشهداء» از ملاحسین واعظ کاشفی، «مختارنامه» و «روضة‌المجاهدین» از واعظ هروی، و در قرن‌های بعد «بحارالانوار» علامه مجلسی و ترجمه فارسی آن، از مهم‌ترین متونی هستند که در قالب روضه‌خوانی و روایت مردمی، فرهنگ عاشورا را در دل جامعه نهادینه کردند.

این کارشناس ادامه داد: صنعت چاپ سنگی که در قرن سیزدهم هجری به ایران وارد شد، انقلابی در نشر متون مذهبی پدید آورد. چاپ گسترده، ارزان و تصویری متون باعث شد تا آموزه‌های عاشورا از انحصار قشر خاص خارج و در دسترس عموم مردم قرار گیرد. نخستین کتاب چاپ سنگی در ایران، قرآن مجید بود که در سال ۱۲۴۹ هجری قمری در تبریز منتشر شد و پس از آن کتب مذهبی و عاشورایی متعددی به این شیوه به چاپ رسیدند.

به گفته هاشمی، کتاب‌هایی نظیر «طوفان‌البکاء»، «سفینة‌النجاة»، «فارق‌نامه»، «دیوان فنای زنوزی»، «لمعات حسینی»، «محرم‌نامه»، «دیوان سرباز بروجردی»، «گلزار حسینی»، «اختر طوسی» و ده‌ها عنوان دیگر، با زبان و بیانی عامه‌فهم و اغلب همراه با تصویر، فرهنگ عاشورا را در میان توده مردم گسترش دادند.

وی در پایان با ارائه آماری از نسخه‌های خطی و چاپی موجود در کتابخانه‌های کشور اظهار کرد: حدود ۲۲۵۰ نسخه در موضوع عاشورا در کتابخانه‌ها ثبت شده است که از این میان، بیش از ۱۳۰۰ نسخه به زبان فارسی، ۷۵۰ نسخه به عربی، و تعدادی نیز به زبان‌های ترکی و اردو نگاشته شده‌اند. این منابع شامل متون منثور و منظوم، اشعار، مقتل‌نامه‌ها و روایات تاریخی‌اند که از قرن دوم تا سیزدهم هجری، پیکره فرهنگ عاشورایی را شکل داده‌اند.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->