سخنرانی عراقچی در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره فعال شدن مکانیسم ماشه: آمریکا به دیپلماسی خیانت اما اروپا آن را خاک کرد
وزیر خارجه ایران پس از رأی منفی اعضای شورای امنیت به تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ (مکانیسم ماشه) گفت: ما از رئیس شورای امنیت می‌خواهیم که تصمیم امروز را غیرقانونی اعلام کند. هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریم‌های خاتمه‌یافته باید مردود شمرده شود.
به گزارش شهرآرانیوز؛ «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سخنرانی کرد.
عراقچی در آغاز سخنان خود از کشورهایی، چون الجزایر، چین، روسیه، پاکستان، گویان و کره جنوبی بابت حمایت یا عدم مخالفت با پیش‌نویس قطعنامه مشترک چین و روسیه درباره تمدید مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ قدردانی کرد و آن را نشانه‌ای از حمایت از دیپلماسی و پرهیز از تقابل دانست.
وی با اشاره به عضویت دیرینه ایران در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، تأکید کرد که ایران همواره به‌عنوان عضوی مسئول عمل کرده و با شفافیت کامل در پی بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بوده است.
عراقچی روند شکل‌گیری برجام را یادآور شد و گفت این توافق پس از دو سال مذاکره جدی، در سال ۲۰۱۵ به تصویب شورای امنیت رسید و ایران به‌طور کامل به آن پایبند بود؛ موضوعی که در ۱۵ گزارش متوالی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید شد.
او خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ را نقض آشکار حقوق بین‌الملل دانست و افزود که ایران با وجود این اقدام، به تعهدات خود پایبند ماند تا زمانی که سه کشور اروپایی نتوانستند به وعده‌های خود عمل کنند و ایران ناچار شد اقدامات جبرانی اتخاذ کند.
وزیر خارجه ایران اقدامات ایران را قانونی، تدریجی و در چارچوب حقوق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توصیف کرد و گفت که هدف این اقدامات، حفظ مبنای توافق و باز نگه‌داشتن مسیر دیپلماسی بوده است.
وی با انتقاد شدید از ایالات متحده و سه کشور اروپایی، گفت که آنها با تکرار ادعا‌های بی‌اساس اسرائیل، برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را تحریف کرده‌اند؛ در حالی که اسرائیل تنها دارنده سلاح‌های هسته‌ای در منطقه است و خود عامل تجاوز و نسل‌کشی است.
عراقچی با اشاره به حملات رژیم صهیونیستی به تأسیسات هسته‌ای ایران و ترور دانشمندان، گفت که این اقدامات نه‌تنها محکوم نشد، بلکه برخی مقامات اروپایی از آن حمایت کردند. او افزود که ایران در مقابل این تجاوزها، مسیر همکاری و گفت‌و‌گو را انتخاب کرده است.
وی همچنین به توافق اخیر ایران و آژانس در قاهره اشاره کرد و گفت که این توافق با استقبال جهانی مواجه شد، اما بلافاصله با کارشکنی آمریکا و اروپا روبه‌رو شد. عراقچی تأکید کرد که تلاش‌های ایران برای جلوگیری از بحران نادیده گرفته شد و سه کشور اروپایی به‌جای استقلال، از واشنگتن پیروی کردند.
عراقچی خواستار اعلام غیرقانونی بودن تصمیم امروز شورای امنیت شد و هشدار داد که تلاش برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته فاقد مشروعیت است. او تأکید کرد که تنها راه‌حل، گفت‌و‌گو و احترام متقابل است و ایران به تهدید پاسخ نخواهد داد.
متن کامل اظهارات عراقچی به این شرح است:
اجازه دهید سخنم را با ابراز قدردانی از الجزایر، چین، پاکستان و فدراسیون روسیه به خاطر رأی مثبت به پیش‌نویس این قطعنامه که در حمایت از دیپلماسی، حاکمیت قانون و عدالت به رای گذاشته شده بود، آغاز نمایم. همچنین باید از چین و روسیه به خاطر ارائه این قطعنامه و تمامی تلاش‌هایی که در طول روند مذاکرات غیررسمی با دیگر طرف‌های ذی‌ربط انجام دادند، سپاسگزاری کنم. ما همچنین از گویان و جمهوری کره به خاطر تصمیمشان مبنی بر عدم رأی منفی به پیش‌نویس این قطعنامه قدردانی می‌کنیم. آنان همگی در سمت درست تاریخ ایستادند، چرا که این پیش‌نویس قطعنامه بازتابی از تلاش واقعی برای باز نگاه داشتن پنجره دیپلماسی و گفت‌و‌گو و پرهیز از رویارویی و تقابل بود.
ایران از سال ۱۹۷۰ عضو دیرپای معاهده NPT بوده و همواره به‌عنوان عضوی مسئول عمل کرده است. ما حق ذاتی خود را، چنان‌که در معاهده تصریح شده، برای دستیابی به انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز با شفافیت کامل و آمادگی برای پاسخ به هر پرسشی با حسن نیت، دنبال کرده‌ایم.
دوازده سال پیش، گروه ۱+۵ و ایران وارد تعامل شدند؛ وزرای خارجه در سازمان ملل گرد هم آمدند و توافق کردند راه‌حلی برای موضوع هسته‌ای بیابند.
پس از دو سال مذاکرات جدی، برجام به نتیجه رسید؛ دستاوردی تاریخی در دیپلماسی چندجانبه که به‌طور اجماعی در قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت مورد تأیید قرار گرفت. ایران به‌طور کامل توافق را اجرا کرد، چنان‌که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۱۵ گزارش متوالی تأیید نمود. برنامه هسته‌ای هیچ کشوری تاکنون تحت چنین بازرسی‌های سختگیرانه‌ای قرار نگرفته است.
با این حال، در مه ۲۰۱۸، ایالات متحده در نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ و حقوق بین‌الملل، به‌طور یکجانبه از برجام خارج شد و دیگر دولت‌ها را مجبور به پیروی از خود کرد. آمریکا هیچ دلیل و توجیهی ارائه نکرد.
با وجود این، ایران با توجه بر وعده‌های اروپا که اقدامات جبرانی‌شان، معامله بنیادین توافق را حفظ خواهد کرد و اینکه ایران محدودیت‌های داوطلبانه را در برابر رفع تحریم‌ها و منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران بپذیرد، همچنان به‌طور کامل پایبند باقی ماند. پس از بیش از یک سال شکیبایی، و پس از آنکه سه کشور اروپایی نشان دادند که یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند به هیچ‌یک از وعده‌هایشان عمل کنند، ایران ناگزیر شد تدابیر جبرانی اتخاذ کند و تعهدات خود را مطابق با حقوقش که در برجام به رسمیت شناخته شده، کاهش دهد.
اقدامات ایران قانونی، تدریجی و کاملاً منطبق با حقوق آن در چارچوب برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بود. مهم‌تر آنکه این اقدامات برای احیای مبنای اساسی توافق ۲۰۱۵ طراحی شده بودند.
وضعیت امروز نتیجه مستقیم خروج ایالات متحده از برجام و قصور سه کشور اروپایی/اتحادیه اروپا در اتخاذ هرگونه اقدام مؤثر برای پایبندی به تعهداتشان است.
ایالات متحده به دیپلماسی خیانت کرد، اما این سه کشور اروپایی بودند که آن را به خاک سپردند. این وضعیت فاجعه‌بار یک‌شبه به‌وجود نیامد. هم ایالات متحده و هم سه کشور اروپایی همواره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را به‌طور نادرست معرفی کرده‌اند.
سه کشور اروپایی و ایالات متحده این ناکامی را با تکرار مداوم تحریف برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و تکرار ادعا‌های بی‌اساس رژیم اسرائیل تعمیق بخشیدند. این ادعا‌ها نادرست است. ایران نه برجام را نقض کرده، نه NPT را، و نه موافقت‌نامه پادمان خود را.
در این مسیر، آنان طوطی‌وار ادعا‌های بی‌اساس رژیم اسرائیل را بازگو کرده‌اند. این امر بسیار شنیع است، چرا که رژیم اسرائیل، به‌عنوان رژیم اشغالگر و نسل‌کش که به‌طور مستمر به کشورهای دیگر حمله می‌کند، تنها دارنده سلاح‌های هسته‌ای در منطقه ماست. معیار‌های دوگانه در این زمینه هولناک و برای جهان آشکارا قابل مشاهده است.
ایران به‌طور قاطع هرگونه سلاح کشتار جمعی، از جمله سلاح هسته‌ای، را رد می‌کند. این سلاح‌ها غیرانسانی و مغایر با تعالیم اسلامی و همچنین دکترین دفاعی ما هستند. این موضع اصولی اخیراً توسط رهبر معظم ایران در سخنرانی ایشان مورد تأکید مجدد قرار گرفته است؛ و با این حال، علیرغم دهه‌ها تحریم‌های غیرقانونی، ترور دانشمندان هسته‌ای و اکنون بمباران آشکار تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ما، ایران هیچ‌یک از تعهدات خود ذیل برجام، NPT یا موافقت‌نامه‌های پادمان را نقض نکرده است.
در حالی که ایالات متحده به‌طور یکجانبه از برجام خارج شد و دیگران را وادار به پیروی کرد، ایران با حسن نیت زمانی که رئیس‌جمهور ترامپ اوایل امسال پس از بازگشت به کاخ سفید خواستار گفت‌و‌گو شد، پاسخ داد.
پنج دور گفت‌و‌گو برگزار شد. در آستانه دور ششم، اسرائیل با پشتیبانی ایالات متحده، تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس در کشور من را هدف حمله قرار داد. رژیم جنایتکار اسرائیل دانشمندان هسته‌ای ایران و خانواده‌های آنان را بی‌رحمانه به قتل رساند؛ در یک مورد، یک استاد دانشگاه را به همراه بیش از دوازده تن از بستگانش، از جمله زنان و کودکان، به قتل رساند. این تروریسم نه از سوی سه کشور اروپایی محکوم شد و نه از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. بلکه همگی شاهد بودیم که مقاماتی مانند صدراعظم آلمان آشکارا اسرائیل را به خاطر انجام «کار کثیف اروپا» ستودند.
به عبارت دیگر، تلاش ایران برای دیپلماسی با تجاوز پاسخ داده شد. بار دیگر، واشنگتن به دیپلماسی خیانت کرد در حالی که سه کشور اروپایی آن را به خاک سپردند. به جای تشریک مساعی برای احیای گفت‌و‌گو، سه کشور اروپایی رویارویی را برگزیدند و مکانیسم موسوم به بازگشت‌پذیر را به جریان انداختند. ایران، در مقابل، همکاری را انتخاب کرد.
در ۹ سپتامبر در قاهره، یادداشت تفاهمی با مدیرکل آژانس امضا کردم. این اقدام از سوی آژانس و جامعه بین‌المللی وسیع‌تر مورد استقبال قرار گرفت. با این حال، بلافاصله با رویکرد‌های غیرسازنده از سوی ایالات متحده و سه کشور اروپایی مواجه شد.
ایران در همین نیویورک چندین پیشنهاد سازنده برای جلوگیری از بحرانی غیرضروری و قابل اجتناب ارائه کرد. همه آنها نادیده گرفته شدند. سه کشور اروپایی و ایالات متحده با سوءنیت عمل کردند؛ مدعی حمایت از دیپلماسی بودند در حالی که در عمل آن را مسدود کردند. تأسف‌آور است که تروئیکا به جای اعمال اختیار مستقل و حاکمیتی خود، ترجیح دادند از تمایلات واشنگتن پیروی کنند. اصرار مستمر ایالات متحده بر رد همه ابتکارات برای باز نگاه داشتن پنجره دیپلماسی، بار دیگر ثابت کرد که مذاکره با آمریکا چنان‌که رهبر معظم ایران نیز تصریح کرده‌اند، به جایی جز «بن‌بست» نمی‌انجامد.
پیش‌نویس قطعنامه‌ای که از سوی چین و روسیه ارائه شد، اقدامی مسئولانه برای جلوگیری از تشدید تنش و فراهم آوردن زمان و فضا برای دیپلماسی بود. آنان با سازندگی مذاکره کردند و برای دستیابی به اجماع انعطاف نشان دادند. تروئیکا و ایالات متحده متأسفانه ابتکار منصفانه روسیه و چین را رد کردند و سایر اعضای شورا را تحت فشار قرار دادند تا از آن حمایت نکنند. سخنانشان با اقداماتشان مطابقت ندارد. هدف آنان ایجاد بحران است، نه آغاز دیپلماسی. با مسدود کردن این ابتکار، ایالات متحده و سه کشور اروپایی شکاف‌ها در شورا را عمیق‌تر کردند، اعتبار آن را تضعیف نمودند و پنجره فرصتی را که مدعی طلب آن هستند، بستند.
موضع ایران در قبال این سازوکار که از سوی سه کشور اروپایی دنبال می‌شود، روشن و ثابت است. این اقدام از نظر حقوقی بی‌اعتبار، از لحاظ سیاسی بی‌مسئولانه، و از نظر آیین رویه معیوب است.
ما این موضع حقوقی را که با مستندات و استدلال‌های کافی پشتیبانی شده، در چندین نامه به رئیس شورا و دبیرکل منتقل کرده‌ایم. ایران همراه با روسیه و چین، غیرقانونی و تحریک‌آمیز بودن اقدامات سه کشور اروپایی را نشان داده است؛ که آخرین نمونه آن در نامه مشترک ۲۸ اوت ۲۰۲۵ بود.
این موضع مشترک آشکار ساخت که مکاتبه ۲۸ اوت سه کشور اروپایی خطاب به رئیس شورا تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند به‌عنوان آغاز این سازوکار معتبر ذیل بند عملیاتی ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ تلقی گردد.
ایران به دلایل ذیل، هیچ‌گونه تعهدی نسبت به آن ندارد:
سه کشور اروپایی تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض کردند و بدین‌سان هرگونه حقی برای ادعای «عدم اجرای اساسی» را از دست داده‌اند. توسل آنان به سازوکار موسوم به بازگشت‌پذیر صرفاً سوءاستفاده آشکار از روند است.
پیش‌نویس قطعنامه‌ای که در ۱۹ سپتامبر به رأی گذاشته شد، شرایط مقرر در قطعنامه ۲۲۳۱ را احراز نکرده و نمی‌تواند تحریم‌های خاتمه‌یافته‌ای را که پیش‌تر پایان یافته‌اند، احیا کند. به همین ترتیب، قطعنامه‌ای که از سوی جمهوری کره ارائه شد و رئیس شورا از رأی دادن به آن خودداری نمود، فاقد هرگونه مشروعیت است.
تلاش‌های آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته از این‌رو باطل و بی‌اعتبار است.
قطعنامه ۲۲۳۱ باید بر اساس جدول زمانی توافق‌شده منقضی شود. تمامی محدودیت‌های هسته‌ای ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ برای همیشه پایان خواهد یافت. ایران، همراه با بسیاری کشورهای دیگر، هیچ تلاشی برای تمدید، احیا یا اجرای آن پس از این تاریخ را به رسمیت نخواهد شناخت.
ما از رئیس شورای امنیت می‌خواهیم که تصمیم امروز را غیرقانونی اعلام کند. همچنین از دبیرکل می‌خواهیم که از هرگونه تلاش برای احیای سازوکار‌های مرتبط با تحریم‌ها در دبیرخانه اجتناب ورزد. هرگونه تلاش برای بازگرداندن تحریم‌های خاتمه‌یافته باید مردود شمرده شود. هیچ منبعی نباید صرف پشتیبانی از این سازوکار غیرقانونی شود. کسانی که آن را دنبال کنند، مسئولیت کامل خدشه به اعتبار و تمامیت سازمان ملل و نیز هرگونه آسیب و پیامد انسانی واردشده به مردم ایران را بر عهده خواهند داشت.
تحولاتی که امروز شاهدش بودید سابقه‌ای خطرناک ایجاد کرده است. اگر توافقات بتوانند بنا به میل نقض شوند، هیچ کشوری نمی‌تواند به تعهدات بین‌المللی اعتماد کند. اگر اقدامات غیرقانونی به‌جای قانون، با اتکا به قدرت تحمیل شوند، شورای امنیت در معرض از دست دادن اعتبار و اقتدار خود قرار خواهد گرفت. چنین وضعیتی نه تنها به ایران بلکه به کل نظام حقوق بین‌الملل و امنیت جمعی آسیب خواهد زد.
سه کشور اروپایی و ایالات متحده مسئولیت کامل پیامد‌های جدی تصمیم امروز را بر عهده دارند.
با نادیده گرفتن واقعیت‌ها، انتشار ادعا‌های دروغین، تحریف برنامه صلح‌آمیز ایران و مسدود کردن دیپلماسی، آنان آگاهانه و عامدانه مسیر تشدید خطرناک تنش را هموار کرده‌اند.
همان‌گونه که حملات نظامی در دستیابی به هیچ‌یک از اهداف اعلامی ناکام ماندند، سازوکار موسوم به پس‌گشت نیز ناکام خواهد ماند. تنها راه‌حل، گفت‌وگوست. برجام این را اثبات می‌کند. ایران هرگز به تهدید یا فشار پاسخ نخواهد داد. پاسخ ما تنها به احترام است.
تصمیم امروز هرگونه اعتماد باقی‌مانده مردم ایران به وعده‌های غرب، به‌ویژه سه کشور اروپایی، را از میان برد. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر خواست و احساسات مردم خود استوار است. این حق سه کشور اروپایی و ایالات متحده است که مسیر خود را اصلاح کرده و اقداماتی معنادار برای ایجاد اعتماد و اطمینان اتخاذ نمایند.
در همین حال، ما باید به آنچه حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد به‌روشنی تصریح دارند، پایبند بمانیم: تعهدات نمی‌توانند از رویه‌های نامعتبر یا فقدان اجماع در شورای امنیت ناشی شوند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
