تروما چیست؟ | ۹۰ درصد مردم در معرض آسیب روانی پنهان
یک روانشناس بالینی هشدار داد: ۹۰ درصد افراد در طول زندگی خود دچار تروما یا آسیب روانی پنهان می‌شوند که کیفیت زندگی، روابط و حتی انتخاب‌های شغلی آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به گزارش شهرآرانیوز، بدون شک خیلی از افراد سرماخوردگی، آنفولانزا یا رفلاکس معده که بیماری‌های ساده‌ای هستند و بخشی از سیستم ایمنی بدنشان را نشانه گرفته تجربه کردند که خیلی زود هم به مداوایش پرداختند؛ اما بیماری‌هایی نیز ممکن است روان افراد را نشانه بگیرد که برخی به اندازه یک سرماخوردگی ساده به آن توجه نمی‌کنند.
هرچه فرد، بیشتر در معرض آسیب قرار گیرد سیستم روانی را بیشتر مختل می‌کند تا جایی که تمام تصمیمات، رفتار و افکارش را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است او را از جاده عادی زندگی خارج کند. توجه به این مسائل هرچه زودتر اتفاق بیفتد برای سلامت روان افراد موثرتر است و کمتر آسیب می‌بیند، اما برخی آسیب‌ها و زخم‌های روانی به گونه‌ای است که گاهی فرد متوجه وجود آنها بر روانش نیست، حال خوبی ندارد، احساس گیجی و سردرگمی می‌کند و دلیل آن را نمی‌داند. به این زخم‌های پنهان ذهنی و احساسی، «تروما» یا «آسیب روانی» می‌گویند.
اگرچه توجه به تروما‌ها و آسیب‌های روانی باید همیشگی باشد، اما روز جهانی تروما شاید بهانه خوبی برای توجه به این موضوع باشد که در این باره با دکتر هاشم قادری، روانشناس بالینی گفتگویی داشتیم.
درد روانی همراه با ترس، سردرگمی و گیجی
دکتر هاشم قادری، روان‌درمانگر و بنیانگذار انستیتو تروما ایران در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز، در تعریف تروما می‌گوید: ابتدا باید این را بدانیم که جنس تروما هیجان است، یعنی هیجانات انسان را مورد هدف قرار می‌دهد و باعث می‌شود بدن فرد از شدت این هیجانات دچار آسیب شود. طبق تعریف انجمن روانشناسی آمریکا، «تروما همان درد روانی است که در آن ترس، سردرگمی و گیجی وجود دارد.»، فرد آسیب‌دیده مانند کسی می‌ماند که توپ با شدت به صورت او خورده، اما وقتی صورت خود را برمی‌گرداند نمی‌فهمد چه کسی او را زده و چه اتفاقی افتاده است، این گیجی و سردرگمی خاصیت تروما است.
قادری اضافه می‌کند: تعریف دیگری نیز از تروما شده به معنای درد روانی که فراتر از آستانه روان فرد است به گونه‌ای که فرد به لحاظ روانی، بیهوش می‌شود. مانند ویروس کرونا که وقتی در بدن پخش می‌شد بدن فرد دچار التهاب فراوان شده و به آن واکنش شدید نشان می‌داد. تروما نیز اینگونه است و اگر اتفاق بیفتد انسان را از پا می‌اندازد و در بخش‌های مختلف زندگی‌اش، اثرگذار است.
ابتلای ۹۰ درصد انسان‌ها به تروما
این مشاور بالینی بیان می‌کند: بیش از ۹۰ درصد انسان‌ها در طول عمر خود تروما یا آسیب روانی را تجربه می‌کنند. تروما‌ها و آسیب‌های روانی در نحوه کیفیت زندگی و روابط، نگاه افراد به دنیا و حتی انتخاب شغل اثرگذار است که در این حوزه نیاز است هم درمانگران به آن توجه کنند و هم عموم جامعه نسبت به آن آگاهی یابند. درمان تروما مانند جراحی قرنیه چشم از حساسیت بالایی برخوردار است و کوچکترین اشتباه در درمان آن، می‌تواند آسیب جدی به زندگی فرد وارد کند؛ لذا افراد برای درمان باید به مشاوران حاذق و کاربلد مراجعه کنند.
نشانه‌های ترومای پیچیده
قادری از ترومای پیچیده نام می‌برد و توضیح می‌دهد: ترومای پیچیده بدون شک نیاز به درمان دارد و دارای سه ویژگی است که شامل تکرار شدن، مزمن بودن و مدت‌دار بودن است. به عنوان مثال فردی در کودکی مورد خشونت و آسیبی قرار گرفته که دائم آن را تجربه کرده و برایش تکرار شده، از طرفی این خشونت در مدت زمان طولانی مثلا از ۷ تا ۱۲ سالگی برایش اتفاق افتاده، همچنین این خشونت‌ها شدید و مزمن بوده است.
وی نشانه‌های تشخیصی فردی که دچار تروما شده را اینگونه عنوان می‌کند: به طور کلی باید گفت تغییرات هیجانی، رفتاری و شناختی در فرد ایجاد می‌شود که یکی از نشانه‌های شایع تروما در جامعه ما، وجود بیماری‌های روان‌تنی است، به عنوان مثال میگرن‌های عصبی، دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های گوارشی و برخی بیماری‌های دیگر اگر ریشه زیستی ندارد می‌تواند ناشی از تروما باشد و تحقیقات فراوانی نیز در این زمینه صورت گرفته است.
آسیب‌پذیری بیشتر کودکان زیر هفت سال
بنیانگذار انستیتو تروما ایران با بیان این موضوع که کودکان نسبت به تروما، آسیب‌پذیری بیشتری دارند می‌افزاید: دلیل این حقیقت، مربوط به مسائل عصب‌روانشناختی کودک است که در دو سال اولیه زندگی بشدت در حال شکل‌گیری است و اگر آسیب ببیند به همان اندازه، ترومای سخت‌تری بر او وارد می‌شود.
قادری این را هم اضافه می‌کند: دسته‌بندی‌های متعددی درباره آسیب‌روانی کودکان در سنین مختلف وجود دارد که شامل کودکان زیر هفت سال، بین ۴ تا ۷ سال و زیر ۴ سال است، اما به طور عموم می‌توان گفت کودکان زیر هفت سال که در دوران اولیه رشدی قرار دارند، بیشترین آسیب را می‌بینند؛ چرا که فرد از نظر شناختی و هیجانی تکامل پیدا نکرده است و نمی‌تواند با آن کنار بیاید. کودکی را فرض کنید که دچار آسیب جنسی شده و به دلیل اینکه این موضوع معنایی برایش ندارد آسیب بیشتری می‌بیند.
توجه به تروما‌ها از کودکی و نوجوانی
این روانشناس بالینی پیشنهاد می‌دهد: اگر جامعه به تروما‌ها در سنین کودکی و نوجوانی بپردازد انتقال اثرات این آسیب‌ها به بزرگسالی کمتر خواهد بود. جامعه روانشناسان، والدین و مسئولان تصمیم‌گیر باید نسبت به این موضوع، حساس شوند.
قادری در ادامه تاکید می‌کند: اگر می‌خواهیم جامعه‌ای همراه و همدل داشته و هزینه زیادی برای کنترل فرد آسیب‌دیده در بزرگسالی ندهیم باید درمان را از دوران کودکی شروع کنیم؛ چرا که به همان اندازه که آسیب در دوران کودکی از شدت بالایی برخوردار است تغییر نیز راحت‌تر صورت می‌گیرد. مثل اینکه بخواهیم زخمی تازه را درمان کنیم یا کهنه. بزرگسالی که با تروما به سراغ درمان می‌رود ممکن است ماه‌ها و سال‌ها با آن درگیر باشد و درمانش زمان‌بر شود در حالیکه درمان زخم، هرچه تازه‌تر باشد آسان‌تر است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
