سخنگوی وزارت امور خارجه: دیپلماسی مقاومت، قادر به ایجاد موج در صحنه بین‌المللی است
سخنگوی وزارت امور خارجه با استناد به گزارش‌های بین‌المللی، سیاست‌های اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی را نمونه‌ای از اشغال، آپارتاید و استعمارگری خواند و هشدار داد که رفتار‌های گزینشی دادگاه‌ها به بنیان‌های حقوق بین‌الملل آسیب می‌زند.
به گزارش شهرآرانیوز، اسماعیل بقائی امروز (۳۰ مهر ۱۴۰۴) در نشست دیپلماسی مقاومت و منافع ملی، در جمع دانشجویان حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به ثبت حق تعیین سرنوشت در اسناد بین‌المللی و تثبیت آن در رویه‌های قضایی گفت: این حق معتبر و غیرقابل‌انکار است و جامعه بین‌المللی و دستگاه‌های قضایی نباید در مقابل آن، اماواگر بیاورند.
وی همچنین تأکید کرد: تکرار و تأکید قطعنامه‌ها و متون مجمع عمومی سازمان ملل، نشان‌دهنده شکل‌گیری عرف بین‌المللی و مسئولیت دولت‌ها در کمک به تحقق این حق است.
بقائی با مرور تاریخی بر نهضت‌های آزادی‌بخش، خاطرنشان کرد: غربی‌ها از همان ابتدا نسبت‌به مشروعیت مبارزات مسلحانه مردم برای تعیین سرنوشت، مقاومت داشته‌اند و تلاش کرده‌اند این جریان‌ها را تروریسم جلوه دهند.
وی گفت: مفهوم مقاومت در طول زمان گسترش یافته است و امروز باید آن را فراتر از معانی سنتی دانست؛ مقاومتی که تکیه‌گاهش پایداری، ایستادگی و تاب‌آوری است.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: مقاومت لزوماً به‌معنای پشتیبانی صرف از گروه‌های مسلح نیست، بلکه دیپلماسی مقاومت شامل استفاده از همه ابزار‌های دردسترس برای صیانت از منافع ملی است؛ از دیپلماسی و مذاکره گرفته تا استفاده از فشار‌های دفاعی در شرایط ضروری.
درباره فلسطین، هم اشغالگری و هم آپارتاید مصداق دارد
بقائی در بخش دیگری از صحبت‌هایش، با اشاره به گزارش‌ها و گزارشگران بین‌المللی، مدعی شد که درباره فلسطین، هم اشغالگری، هم آپارتاید و هم الگو‌های استعمارگری مصداق دارد.
وی به گزارش‌های اخیر برخی گزارشگران حقوق بشر و نهاد‌های مستقل اشاره و خاطرنشان کرد: مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آپارتاید در سرزمین‌های اشغالی احصا شده است و این موضوع به‌عنوان شاهدی بر وجود سیاست‌های تبعیض‌آمیز مطرح می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: رفتارها، شهرک‌سازی‌ها و توسعه‌ای که در سرزمین‌های اشغالی رخ داده، نشان‌دهنده یک روش استعماری است. این موارد را نمی‌توان نادیده گرفت.
وی با اشاره به سابقه موردی که دادگاه‌ها عمدتاً علیه کشور‌های آفریقایی عمل کرده‌اند، آن را نمونه‌ای از استفاده گزینشی از ابزار‌های بین‌المللی خواند و گفت: این انتخاب‌گری به بنیان‌های حقوق بین‌الملل آسیب می‌زند.
دیپلماسی مقاومت؛ نه‌فقط واکنش، بلکه کنشگری است
بقائی دیپلماسی مقاومت را امری فعال دانست و توضیح داد: این دیپلماسی نباید تنها واکنشی باشد؛ اگر صرفاً واکنشی باشد، کشور‌ها در گوشه رینگ گیر می‌کنند و از مسیر تأمین منافع ملی بازمی‌مانند.
وی تأکید کرد: دیپلماسی مقاومت یعنی توانمندی برای ایجاد موج و شکاف در صحنه بین‌المللی حتی در برابر قدرت‌های بزرگ و متحدانشان، اینکه کشور‌ها بتوانند با محاسبه و ارزیابی منافع، نه از سر لجاجت، در برخی رویداد‌ها شرکت کرده یا شرکت نکنند.
بقائی در ادامه سخنان خود، با اشاره به لزوم تقویت تاب‌آوری ملی در برابر فشار‌های بیرونی، نقش گفت‌و‌گو و دیپلماسی را در تأمین منافع ملی تبیین کرد و گفت: دشمن، کارش دشمنی است؛ تحلیل و تبلیغ می‌کند، اما ما امروز مجهزتر از گذشته هستیم، نقاط قوت و ضعف خود را شناخته‌ایم و آموخته‌ایم چگونه تاب‌آوری ملی را تقویت کنیم. این مسیر، مسیر توقف‌پذیری نیست و قطعاً ادامه خواهد داشت.
تصمیم‌سازی در دیپلماسی؛ کار جمعی و ملی
بقائی با اشاره به روند تصمیم‌سازی در حوزه سیاست خارجی توضیح داد: تشخیص زمان و شیوه به‌کارگیری دیپلماسی، یک تصمیم جمعی در سطح نظام است. وزارت امور خارجه در این روند نقش کارشناسی و مشورتی دارد، اما تصمیم نهایی در سطوح عالی اتخاذ و سپس برای اجرا ابلاغ می‌شود. در مقام مجری، حتی اگر دیدگاه متفاوتی وجود داشته باشد، وزارت خارجه موظف است تصمیم جمعی نظام را بی‌کم‌وکاست اجرا کند؛ همان‌طورکه در همه کشور‌های دنیا چنین است.
وی در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به بحث مذاکرات اخیر تصریح کرد: ما در مقطعی که برخی کشور‌ها تهدید و فضاسازی می‌کردند، با هماهنگی کامل موضع جمهوری اسلامی را اعلام کردیم. حتی در نامه‌ای خدمت مقام معظم رهبری نوشتم که جمهوری اسلامی خواهان گفت‌وگوست، اما نه هر گفت‌وگویی. ما مذاکره مستقیم را در آن مقطع مناسب ندانستیم، اما مذاکره غیرمستقیم را پذیرفتیم تا راه گفت‌و‌گو باز بماند. اگر آن مذاکرات انجام نمی‌شد، امروز همان منتقدان می‌گفتند چرا برای جلوگیری از جنگ مذاکره نکردید.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تبیین کارکرد‌های گوناگون مذاکره افزود: مذاکره تنها برای رسیدن به توافق نیست؛ گاهی برای تبیین مواضع، گاهی برای اتمام‌حجت و گاهی برای جلوگیری از سوءتفاهم انجام می‌شود. هدف نهایی ممکن است توافق باشد، اما مسیر رسیدن به آن، پر از گفت‌و‌گو‌های تبیینی و اصولی است. ما هرگز از مواضع اصولی و حقوق مسلم خود عقب‌نشینی نکردیم و اگر کوتاه می‌آمدیم، امروز شاهد چنین فشار‌ها و تهدید‌هایی نبودیم.
وی با اشاره به منشور سازمان ملل افزود: هدف اصلی این منشور جلوگیری از جنگ است، اما همان کشور‌هایی که مدعی اجرای آن هستند، برای تجاوز‌های خود توجیهاتی همچون دفاع پیش‌دستانه می‌آورند. حمله اخیر به ایران نیز با همین استدلال‌های غیرمنطقی توجیه شد. این در حالی است که استفاده گزینشی از قواعد بین‌المللی به یک آفت مزمن تبدیل شده است.
استاندارد دوگانه و فقدان ضمانت اجرا
سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار کرد: استاندارد دوگانه در رفتار قدرت‌های جهانی، بزرگ‌ترین آسیب به نظام حقوق بین‌الملل است. وقتی دیوان کیفری بین‌المللی به‌دلیل رسیدگی به جنایات رژیم صهیونیستی تحت تحریم آمریکا قرار می‌گیرد و کشور‌های اروپایی نیز همراهی نمی‌کنند، مشخص است که عدالت جهانی تا چه حد آسیب‌پذیر است. در واقع، در نظام بین‌الملل هیچ ضمانت اجرایی مؤثری وجود ندارد و تنها قدرت و خودیاری کشورهاست که می‌تواند موجب احترام به قواعد حقوقی و انسانی شود.
بقائی خاطرنشان کرد: حتی در کنوانسیون‌های ژنو نیز بر اصل احترام متقابل به قوانین جنگ تأکید شده، اما تا زمانی که اراده سیاسی برای اجرای آن نباشد، هیچ قاعده‌ای نمی‌تواند مانع تجاوز یا ظلم شود. این همان واقعیتی است که امروز در صحنه جهانی با آن روبه‌رو هستیم.
وی با اشاره به جایگاه حقوقی و سیاسی مقاومت ایران در برابر نظام سلطه، گفت: جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های اخیر، نمونه‌ای کم‌نظیر از مقاومت فعال و مبتنی بر اصول حقوق بین‌الملل ارائه کرده است؛ مقاومتی که نه‌تنها در عرصه داخلی، بلکه در شورای امنیت سازمان ملل و مجامع بین‌المللی نیز بازتاب یافته است.
مقاومت حقوقی بی‌سابقه در برابر شورای امنیت
بقائی با اشاره به تجربه تاریخی ایران در مواجهه با تحریم‌های شورای امنیت اظهار کرد: در هشتاد سال اخیر، هیچ کشوری وجود نداشته که هم‌زمان تحت تحریم شورای امنیت بوده، اما بدون اجرای خواسته‌های آن شورا و بدون تعلیق غنی‌سازی، توانسته باشد از فهرست تحریم‌ها خارج شود.
وی گفت: ایران در یک مقطع تاریخی توانست بدون عقب‌نشینی از حقوق مسلم خود، در برابر پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان بنشیند، مذاکره کند، منافع ملی خود را حفظ نماید و حتی پس از خروج یک‌جانبه طرف مقابل از توافق، در برابر فشار‌ها مقاومت کند.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: این دستاورد صرفاً یک موضوع ذهنی یا سلیقه‌ای نیست؛ بلکه یک واقعیت حقوقی و سیاسی است که موجب سست‌شدن پایه‌های استدلال طرف مقابل در ادامه اجرای تحریم‌ها شده است. این همان نقطه‌ای است که باید در تحلیل مفهوم دیپلماسی مقاومت به آن توجه کرد.
دیپلماسی مقاومت؛ پیوند خودیاری و عقلانیت حقوقی
بقائی در ادامه توضیح داد: دیپلماسی مقاومت یعنی اتکا به ظرفیت‌های درونی و خودیاری در شرایطی که هیچ تضمینی در نظام بین‌الملل وجود ندارد. حقوق بین‌الملل، برخلاف تصور برخی، نه جهان آرمانی عدالت و قاعده، بلکه صحنه تعارض قدرت‌هاست. با این حال، برای اثبات حقانیت خود، ناگزیر باید از همان قواعدی استفاده کنیم که قدرت‌های غربی بنیان گذاشته‌اند.
این دیپلمات کشورمان با اشاره به منشور سازمان ملل متحد خاطرنشان کرد: در مقدمه منشور سازمان ملل آمده که این نهاد برای نجات نسل‌های آینده از بلای جنگ تشکیل شد؛ بنابراین وقتی ما از غیرقانونی‌بودن اقدامات آمریکا سخن می‌گوییم، صرفاً به دنبال جدل لفظی نیستیم؛ بلکه به اصلی استناد می‌کنیم که برای همه دنیا قابل فهم و پذیرش است.
بقایی در پایان، با اشاره به رفتار دوگانه غرب در بهره‌گیری از قواعد حقوقی بین‌الملل گفت: غربی‌ها حتی برای توجیه اقدامات غیرقانونی خود نیز به زبان حقوق بین‌الملل متوسل می‌شوند. وقتی به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تعرض می‌کنند، برای مشروع جلوه دادن این اقدام، از مفاهیمی چون امنیت جهانی یا نقض تعهدات بین‌المللی سخن می‌گویند. در مقابل، ایران نیز برای دفاع از حق خود، باید از همان چارچوب‌ها استفاده کند؛ اما با استدلال منطقی، مستند و مشروع.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
